Tarım ve Orman Bakanlığı Ziraî Araştırmalar ve Siyasetler Genel Müdürlüğü’nün (TAGEM) farklı bölgelerdeki araştırma enstitülerince, bu yıl, hastalığa ve kuraklığa sağlam 42 tarla bitkisi çeşidi tescil ettirilerek Türk tarımına kazandırıldı.
Bakanlıktan yapılan açıklamaya nazaran, tohumculuk sisteminin ana ögesini, aktif tohumculuk üzerine yapılan araştırma ve geliştirme projeleri oluşturuyor. Yerli tohumculuğun geliştirilmesi için yerli bitki ıslahı ve geliştirme çalışmalarının artarak devam etmesi büyük ehemmiyet taşıyor.
Tohumculuk bölümünün işlevlerinin faal bir biçimde yerine getirilmesini sağlayan bitki ıslahı ve çeşit geliştirme, genetik araştırmalar, çeşitlerin kıymetlendirilmesi, tanıtım ve yayın, özel bilgi, marifet ve deneyim gerektiriyor.
Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı TAGEM de yerli tohumculuğun geliştirilmesine yönelik ıslah ve geliştirme çalışmaları yürütüyor. TAGEM, AR-GE faaliyetleri çerçevesinde, Türkiye genelindeki ıslah çalışmalarında birçok gelişmiş ülkede kullanılan “markör” teknolojisini kullanıyor.
Bu teknolojiyle uygun bitkilerin süratli ve yanlışsız tespitinin çok kısa müddette yapılması, bilhassa randıman düşüşlerine neden olan hastalıkların engellenmesi, kalite ve randımanın artırılması amaçlanıyor.
TAGEM, tarla bitkilerinde geliştirilen yüzde 100 yerli ve ulusal çeşitlerle tohumculukta büyük hisse sahibi bir pozisyonda bulunuyor. Bu çerçevede, tarla bitkilerinde son 5 yılda 289, toplamda ise 900’den fazla çeşit tescil ettirildi. Araştırma enstitülerinin geliştirdiği bu çeşitler, özel dal firmalarına devredilerek çiftçilere ulaştırılıyor.
ÜRETİME KAZANDIRILAN ÇEŞİTLER
Tarla bitkileri alanında, Türkiye’de üretilen sertifikalı tohumluk üretiminin yüzde 40’lık kısmı, TAGEM’e bağlı araştırma enstitülerince geliştirilen çeşitlerden oluşuyor.
TAGEM, geçmişte kenevir, siyez buğdayı, antioksidan oranı yüksek siyah çeltik, insan besini (diyet) gayeli kullanılan kavuzsuz arpa ve oleik aspir üzere onlarca çeşidi, uzun emekler sonucu, ülkede birinci kere tescil ettirerek ulusal çeşit listesine dahil ettirmişti.
Son yıllarda geliştirilen 12 yerli patates çeşidi ve tıbbi aromatik bitkiler kapsamında geliştirilen 28 çeşit de ülke iktisadına büyük katkılar sağlamak üzere üretime kazandırıldı.
Hayvancılığın en değerli girdilerinden olan kaliteli kaba yeme ulaşabilmek ismine geliştirilen 77 yem bitkisi çeşidine ait ise kontrat imzalandı.
Geliştirilen doğal renkli pamuk çeşitleri, dokumacılık kesiminin kullanımına sunulurken, yakın vakitte ülkede birinci kere iki indirgeyici mısır sınırı tescil ettirilerek müdafaa altına alındı.
42 ÇEŞİDİN İÇERİSİNDE BUĞDAY, ARPA, KEKİK VE FASULYE DE BULUNUYOR
Yerli bitki ıslahı ve geliştirme çalışmalarında yeni bir çeşit ortalama 10-15 yıllık bir emeğin sonucunda tarıma kazandırılarak tescil ettiriliyor. Bu kapsamda yürütülen çalışmalar sonucunda, TAGEM bünyesindeki araştırma enstitüleri tarafından, bu yıl, 42 tarla bitkisi çeşidi tescil ettirilerek Türk tarımına kazandırıldı.
Bu çeşitler Ege Ziraî Araştırma Enstitüsü, Karadeniz Ziraî Araştırma Enstitüsü, Trakya Ziraî Araştırma Enstitüsü, Doğu Akdeniz Ziraî Araştırma Enstitüsü, Memleketler arası Ziraî Araştırma Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ziraî Araştırma Enstitüsü, Mısır Araştırma Enstitüsü, Geçit Jenerasyonu Ziraî Araştırma Enstitüsü ve Atatürk Bahçe Kültürleri Merkezi Araştırma Enstitüsünce geliştirildi.
“Yalı Çapkını”, “Pembe İnci”, “Mete”, “Sultan”, “Poyraz”, “Kurtuluş”, “Uluğ Bey” üzere farklı isimlerle tescil ettirilen çeşitlerin hangi çeşitlerden kaç adet olduğunu gösteren liste şu halde:
“- Serin iklim tahıllarında 13 çeşidin 4’ü arpa, 4’ü ekmeklik buğday, 2’si makarnalık buğday, 1 kavılca buğdayı, 1 tritikale ve 1 yulaf
– Sanayi bitkilerinde 21 çeşidin 4’ü ayçiçeği, 9’u tütün, 6’sı pamuk, 1’i patates ve 1’i yer fıstığı
– Çayır mera ve yem bitkilerinde 5 çeşidin 2’si İtalyan çimi, 2’si gazal boynuzu ve 1’i yem bezelyesi
– Tıbbı ve aromatik bitkilerde 2 çeşit kekik
– Yemeklik tane baklagillerde 1 çeşit kuru fasulye.”
