Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Siyaseti Konseyi (PPK) Toplantı Özeti’nde, siyaset araçlarının Türk lirası mevduat gelişiminin desteklenmesi, Açık Piyasa Süreçleri fonlamasının teminat yapısında Türk lirası cinsi varlıkların artırılması, fonlamanın kompozisyonunda para takası (swap) tartısının azaltılması ve döviz rezervlerinin güçlendirilmesi istikametinde geliştirilmesine odaklanılmakta olduğu bildirildi.
Para Siyaseti Heyeti’nin 27 Nisan’daki toplantısına ait özet yayımlandı.
Özette, tüketici fiyatları mart ayında yüzde 2,29 artış kaydederken yıllık enflasyonun 4,67 puan düşüşle yüzde 50,51 düzeyine gerilediği aktarıldı. Yıllık enflasyonun güç kümesinde daha besbelli olmak üzere tüm kümelerde azaldığı kaydedilen özette, aylık bazda incelendiğinde ise besin ve hizmetin fiyat artışlarıyla öne çıkan kümeler olduğu tabir edildi.
Özette, güç fiyatlarındaki bariz düşüşün devam etmesiyle üretici fiyatlarının hudutlu artış sergilediği ve yıllık üretici enflasyonundaki gerileme eğiliminin mart ayında korunduğu vurgulandı.
Yakın devirde iktisadi faaliyete ait açıklanan bilgilerin varsayım edilenden daha olumlu düzeylerde gerçekleşmesine karşın, jeopolitik risklerin ve faiz artışlarının da tesiri ile gelişmiş ülke ekonomilerinde resesyon tasalarının sürdüğü belirtilen özette, birbirini takip eden banka iflaslarının tetiklediği finansal istikrarı tehdit eden şartların oluştuğunun gözlendiği kaydedildi.
Türkiye’nin geliştirdiği stratejik nitelikte tahlil araçları sayesinde temel besin başta olmak üzere birtakım bölümlerdeki arz kısıtlarının olumsuz tesirleri azaltılmış olsa da milletlerarası ölçekte üretici ve tüketici enflasyonu yüksek düzeylerinin sürdürüldüğü söz edilen özette, yüksek global enflasyonun, enflasyon beklentileri ve milletlerarası finansal piyasalar üzerindeki tesirlerinin yakından izlendiği aktarıldı.
Özette, “Ülkeler ortasında farklılaşan iktisadi görünüme bağlı olarak gelişmiş ülke merkez bankalarının para siyaseti adım ve irtibatlarındaki ayrışma devam etmekle birlikte, takas muahedeleri ve yeni likidite imkanları ile finansal istikrarı önceleyen eşgüdümlü adımların atıldığı finansal piyasalar, merkez bankalarının faiz artırım döngülerini yakında sonlandıracağını beklentilerine yansıtmaktadır.” sözlerine yer verildi.
Gelişmekte olan ülkelere yönelen portföy akımlarında, global risk iştahındaki güzelleşmeye paralel olarak nisan ayında hem borçlanma hem de pay senedi piyasalarına girişler gözlendiği vurgulanan özette, bununla birlikte gelişmiş ülkelerin uzun vadeli tahvil faizlerindeki oynaklık ve global finansal şartların seyrinin, gelişmekte olan ülkelere yönelen portföy akımlarına ait riskleri canlı tuttuğu belirtildi.
Uluslararası emtia fiyatları mart ayında gerilerken, bu gelişmenin alt kümeler geneline yayıldığının izlendiği kaydedilen özette, şu tabirlere yer verildi:
”Küresel besin fiyatları tahıllar ve yağlar öncülüğünde gerilemesini sürdürmüştür. Ham petrol fiyatları mart ayında düşüş kaydederken, OPEC ülkelerinin kararlaştırdığı kota kısıtlaması kararını takiben nisan ayı başlarında fiyat artışları gerçekleşmiş lakin ayın sonlarında fiyatlar karar öncesi düzeylerine geri dönmüştür. Milletlerarası doğal gaz fiyatlarındaki gerileme eğilimi yavaşlayarak da olsa nisan ayında da sürmüştür. Bu görünüme paralel olarak, yurt içi doğal gaz sanayi tarifelerinde nisan ayında da indirime gidilmiştir. Global arz zincirindeki baskılara dair gösterge mart ayında tarihi eğiliminin altında seyrederken, zelzele sonrasında yurt içinde yaşanan problemlerin mart ayıyla birlikte büyük ölçüde giderilmiş olduğu gözlenmiştir. Milletlerarası nakliyat maliyetlerindeki olumlu görünüm mart ayında korunmuştur. Bu görünüm altında, güç kümesinin öncülüğünde, üretici fiyatlarında yüzde 0,44 ile sonlu bir artış gerçekleşmiş, yıllık üretici enflasyonundaki gerileme eğilimi devam etmiştir.”
“ENFLASYONUN DÜZEYİNDE VE EĞİLİMİNDE GÜZELLEŞMELER GÖRÜLMEYE BAŞLADI”
Uygulanan bütüncül siyasetlerin dayanağıyla enflasyonun düzeyinde ve eğiliminde güzelleşmeler görülmeye başlanmakla birlikte, zelzelenin yol açtığı arz-talep dengesizliklerinin enflasyon üzerindeki tesirlerinin yakından izlendiği belirtilen özette, şunlar kaydedildi.
“Asrın felaketi öncesindeki öncü göstergeler 2023 yılının birinci çeyreğinde iç talebin dış talebe kıyasla daha canlı olduğuna ve büyüme eğiliminde artışa işaret etmekteydi. Mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış sanayi üretim endeksi ocak ayındaki artıştan sonra sarsıntı nedeniyle şubat ayında aylık bazda yüzde 6 düşüş kaydetmiştir. Ocak-şubat devrinde ise sanayi üretimi çeyreklik bazda yüzde 0,4 azalmıştır. Mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış perakende satış hacim endeksi ise ocak ayındaki güçlü artışı takiben şubat ayında aylık bazda gerilemesine karşın ocak-şubat devrinde çeyreklik bazda yüzde 5,1 artmıştır. Tüketim talebine ait başka göstergeler ve anket bilgileri şubat ayında afet kaynaklı tesirlerle gerileyen üretim ve tüketimin mart ayında güçlü toparlanma eğilimi sergilediğine ve bu gelişmede iç talebin dış talebe kıyasla daha tesirli olduğuna işaret etmektedir. Sarsıntının üretim, tüketim, istihdam ve beklentiler üzerindeki tesirleri kapsamlı bir formda kıymetlendirilmektedir. Sarsıntının yakın vadede ekonomik aktiviteyi etkilemesi beklenmekle birlikte, orta vadede Türkiye iktisadının performansı üzerinde kalıcı bir tesirde bulunmayacağı öngörülmektedir.”
Özette, öncü göstergelerin sarsıntı bölgesinde ekonomik faaliyetin beklenenden süratli toparlandığını gösterdiği belirtildi.
Kartla yapılan harcamaların afetten daha şiddetli formda etkilenen vilayetlerde mart ayı sonu prestijiyle sarsıntı öncesi düzeylerine yanlışsız toparlanmayı sürdürürken, afet bölgesindeki öteki vilayetlerde sarsıntı öncesi düzeylerinin üzerine çıktığı bildirilen özette, misal halde, mevsimsellikten arındırılmış olarak, afet bölgesinden yapılan ihracatın şubat ayındaki gerilemeden sonra mart ayında afet öncesindeki düzeyine yaklaştığı söz edildi.
Özette, İktisadi Yönelim Anketi (İYA) dataları vilayet bazında incelendiğinde, afet bölgesinde ekonomik tartısı yüksek vilayetlerde de üretim ve talep beklentilerinin mart ayında arttığının görüldüğü aktarıldı.
Saha görüşmelerinden edinilen detaylı bilgilerin de afet bölgesinde toparlanma eğiliminin güçlü biçimde sürdüğünü teyit ettiği aktarılan özette, “Depremin afet bölgesi iş gücü piyasası üzerindeki tesiri ilerleyen aylarda daha net olarak değerlendirilebilecektir. İstihdama ait data akışıyla birlikte, anket göstergeleri ve yüksek frekanslı datalar yakından izlenmektedir. İstihdam beklentileri, iş ilanı ve iş müracaatlarına ait datalar ülke genelinde istihdamdaki artış eğiliminin, afet sonrasında sonlu ivme kaybına karşın takip eden güçlü toparlanmayla birlikte, korunduğunu göstermektedir.” denildi.
Cari süreçler istikrarının sürdürülebilir düzeylerde kalıcı hale gelmesi, fiyat istikrarı için önemli
Özette, büyümenin kompozisyonunda sürdürülebilir bileşenlerin hissesi yüksek seyrederken, turizmin cari süreçler istikrarına beklentileri aşan güçlü katkısının yılın tüm aylarına yayılarak devam ettiği kaydedildi.
Bunun yanında, iç tüketim talebi, güç fiyatlarındaki yüksek düzey ve ana ihracat pazarlarındaki zayıf iktisadi faaliyetin cari istikrar üzerindeki riskleri canlı tuttuğu vurgulanan özette, tüketim mallarının dış ticaret açığındaki artışa rağmen güç ithalatındaki gerileme ve hizmet gelirlerinde süregelen artış eğiliminin cari süreçler istikrarını desteklemeyi sürdürdüğü kaydedildi.
Özette, altın ithalatında ise son haftalarda yavaşlama eğilimi gözlemlendiği belirtilerek, cari süreçler istikrarının sürdürülebilir düzeylerde kalıcı hale gelmesinin fiyat istikrarı için kıymet arz ettiği tabir edildi.
Para siyaseti duruşunun enflasyon görünümüne yönelik risklerin kaynağına, kalıcılığına ve para siyaseti ile ne ölçüde denetim altına alınabileceğine dair değerlendirmeler dikkate alınarak, temkinli bir yaklaşımla sürdürülebilir fiyat istikrarı gayesine ulaşılması odağında belirleneceği aktarılan özette, para siyasetinde sürdürülebilir fiyat istikrarı amacı doğrultusunda finansal istikrara yönelik riskleri de gözeten liralaşma odaklı bir yaklaşımın sergilenmeye devam edileceği vurgulandı.
Özette, kredilerin büyüme suratı ve erişilen finansman kaynaklarının hedefine uygun formda iktisadi faaliyet ile buluşmasının yakından takip edildiği kaydedildi.
Kurulun yaşanan felaketin tesirlerinin en düşük düzeylere indirilmesi ve gerekli dönüşümün desteklenmesi maksadıyla uygun finansal şartların oluşmasını önceliklendireceği belirtilen özette, “Sanayi üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artış trendinin sürdürülmesi açısından finansal şartların destekleyici olması zelzele sonrasında daha da kıymetli hale gelmiştir. Bu çerçevede Şura, siyaset faizinin sabit tutulmasına karar vermiştir. Konsey, para siyaseti duruşunun fiyat istikrarı ve finansal istikrarı koruyarak zelzele sonrası gerekli toparlanmayı desteklemek için kâfi olduğu görüşündedir. Zelzelenin 2023 yılının birinci yarısındaki tesirleri yakından takip edilecektir.” sözlerine yer verildi.
Özette, TCMB’nin, fiyat istikrarının kalıcı ve sürdürülebilir bir biçimde kurumsallaşması için Liralaşma Stratejisi’ni tüm ögeleriyle uygulayacağı tabir edildi.
Kurulun 2023 Yılı Para Siyaseti ve Liralaşma Stratejisi metninde belirttiği üzere, nakdî transfer düzeneğinin aktifliğini destekleyecek araçlarını kararlılıkla kullanmaya devam edeceği ve fonlama kanalları başta olmak üzere tüm siyaset araç setini liralaşma maksatlarıyla uyumlu hale getireceği tabir edilen özette, şu tabirlere yer verildi:
”Bu süreçte, siyaset araçlarının Türk lirası mevduat gelişiminin desteklenmesi, Açık Piyasa Süreçleri fonlamasının teminat yapısında Türk lirası cinsi varlıkların artırılması, fonlamanın kompozisyonunda para takası (swap) tartısının azaltılması ve döviz rezervlerinin güçlendirilmesi istikametinde geliştirilmesine odaklanılmaktadır.”
Özette, uzun vadeli, sabit getirili ve Türk lirası varlıklara talebin yükselerek getiri eğrisinin nakdî transferin aktifliği istikametindeki seyrinin yakından izlendiği aktarıldı.
Kurulun kredilerin büyüme süratiyle birlikte, amaçlı alanlarda verimlilik kazanımları sağlayan kredilerin finansman maliyetlerinin de transferin korunmasını sağlayacak halde gelişimini gözeteceği bildirilen özette, şunlar kaydedildi:
”Bu çerçevede, Türk lirası likiditesinde ve dağılımında yaşanan gelişmelerin mevduat ve kredi fiyatlamaları üzerindeki tesirleri, döviz kurundaki gelişmelerin enflasyon üzerindeki tesirleri, kur muhafazalı mevduat eserlerine yönelik gelişmelerin aykırı para ikamesi, döviz piyasalarının derinliği ve istikrarı ile fiyat istikrarı üzerindeki tesirleri tahlil edilmekte ve gerekli siyaset önlemleri oluşturulmaya devam edilmektedir. TCMB, fiyat istikrarı temel maksadı doğrultusunda enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 maksadına ulaşıncaya kadar elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanmaya devam edecektir. Fiyatlar genel seviyesinde sağlanacak istikrar, ülke risk primlerindeki düşüş, aykırı para ikamesinin ve döviz rezervlerindeki artış eğiliminin sürmesi ve finansman maliyetlerinin kalıcı olarak gerilemesi yoluyla makroekonomik istikrarı ve finansal istikrarı olumlu etkileyecektir. Böylece, yatırım, üretim ve istihdam artışının sağlıklı ve sürdürülebilir bir biçimde devamı için uygun taban oluşacaktır. Heyet, fiyat istikrarının sağlanması için, güçlü bir siyaset uyumuyla tüm paydaşları içeren bütüncül bir makro siyaset bileşimi oluşturulmasını desteklemektedir. Şura, kararlarını şeffaf, öngörülebilir ve data odaklı bir çerçevede almaya devam edecektir.”
