BM Türkiye Mukim Koordinatörlüğü uyumunda, BM Besin ve Tarım Örgütü (FAO), Memleketler arası Ziraî Kalkınma Fonu (IFAD) ve Dünya Besin Programı (WFP) paydaşlığı ve Tarım ve Orman Bakanlığı işbirliği ile yürütülen “Türk Buğday Kesimi İçin Tedarik Zinciri Tahlili: Güçlü Bir Besin Sisteminin Oluşturulması” isimli projede sona gelindi.
TÜRKİYE’NİN BUĞDAYI İÇİN KAPSAMLI BİR YOL HARİTASI GELİŞTİRİLDİ
Proje sonunda ortaya çıkan rapor hem Türkiye hem de bölge için örnek olacak bir yol haritası içeriyor. Proje ortakları ve paydaşlarının katıldığı kapanış toplantısında, Türkiye’nin en kıymetli buğday üretim alanlarında aylar süren çalışmalar sonucunda hazırlanan raporun özet sonuçları paylaşıldı.
Toplantının açılış konuşmasını yapan FAO Orta Asya Alt Bölge Koordinatörü ve Türkiye Temsilcisi Viorel Gutu, buğdayın mısırdan sonra dünyada en çok üretilen eser olduğuna dikkat çekti. İki milyar insan için değerli bir geçim kaynağı olan ve tıpkı vakitte dünya nüfusunun yüzde 35’inin temel besin kaynağı olan buğdayın stratejik bir eser olduğuna dikkat çeken Gutu, “Buğday tedarik zinciri kimi zorluklarla karşı karşıya. Covid-19 pandemisi, Rusya-Ukrayna savaşı ve son zelzeleler bu zorluklardan yalnızca birkaçı. Proje, buğday bölümünün sosyo-ekonomik durumunun bir değerlendirmesini yapıyor ve sonuç raporu değerli bulgular içeriyor ve karar vericiler için kimi detaylı tavsiyeler sunuyor” dedi.
“HERKES İÇİN YOL GÖSTERİCİ BİR RAPOR”
WFP Program Sorumlusu Mahmut Arslan da bir BM işbirliği çalışması olan projenin nasıl ortak bir gayret ve taahhüdün eseri olduğuna dikkat çekti. Uzun ve şiddetli bir sürecin akabinde ortaya konan raporun herkes için yol gösterici olduğunu vurgulayan Arslan, “Proje, bölümdeki herkesin geçim kaynaklarının güzelleştirilmesi için bir yol haritası teşkil edecektir” diye konuştu.
Projenin görünürlüğünü artırmak için çalışmaya devam edeceklerini kaydeden IFAD Türkiye Ofisi Program Sorumlusu Taylan Kıymaz, “Bu projenin sonuçlarının, ortaya çıkan zorluklara karşı dalın daha da güçlendirilmesine katkıda bulunacağını umuyorum” tabirlerini kullandı.
“AÇLIĞIN OLDUĞU BİR BÖLGEDE HUZUR VE İSTİKRARIN SÜREKLİLİĞİ OLMAZ”
BM Türkiye Mukim Koordinatörü Alvaro Rodriguez de dünyada istikrarsızlığın devam ettiği bir süreçte, projeyle ülke seviyesinde besin güvenliği istikrarını sağlamak için değerli bir çalışmanın gerçekleştirildiğini söz etti. Rodriguez, “Özellikle 21. Yüzyılın üçüncü on yılında bu biçim projelere odaklanmamız gerekiyor. Güç vakitlerden geçiyoruz. Sürdürülebilir kalkınma emellerimize ulaşmak için giden yolda, işler aslında çok da yolunda gitmiyor. Lakin global manada durum çok güzel gözükmese bile, Türkiye’deki gelişmeler açısından ümitliyim” diye konuştu.
Tarım ve Orman Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış alakalar Genel Müdürü Ahmet Volkan Güngören de besin güvenliğinin barış ve istikrar için kritik ehemmiyette olduğunu belirterek, “Açlığın olduğu bir bölgede huzur ve istikrarın sürdürülebilir olması mümkün değildir. BM sürdürülebilir kalkınma fonu tarafından fon sağlanan bu projenin çıktıları, bulguları ve teklifleri bütün paydaşlar için güçlü bir yol haritası sunmaktadır” dedi.
“BUĞDAY, ULUSAL GÜVENLİK SİYASETLERİNİN BİR PARÇASI”
FAO Kıdemli Tarım Uzmanı Fazıl Fikirli proje çıktılarından kimi data ve bulguları iştirakçilerle paylaştı. Buğdayın ulusal güvenlik siyasetlerinin bir kesimi olarak görüldüğüne dikkat çeken Niyetli, projenin bölgedeki öbür ülkeler için de güzel bir örnek teşkil ettiğini söyledi. Niyetli, şunları söyledi:
“Bu projenin özgün yanı, saha bilgilerine ve istişari bir sürece dayalı bir proje olmasıydı. Bu çalışma, Türkiye’nin güçlü teknik, kurumsal ve endüstriyel kapasiteye sahip olduğunu da ortaya koymuştur. Türkiye’nin bu potansiyeli, Kuzey Afrika’dan Orta Asya’ya kadar olan bölgede buğday bölümünün gelişmesi için geniş bir fırsat sunmaktadır. Bu nedenle, ortaya çıkan zorlukların üstesinden gelmek için buğday dalının dayanıklılığını ve kırsal nüfusun geçim kaynaklarını arttırmak için emsal projeler katiyetle dikkate alınmalıdır.”
“400 BİN KİŞİYİ DAHA BESLEYEBİLECEK RANDIMAN ARTIŞI ELDE EDEBİLİRİZ”
Uluslararası Kurak Alanlarda Ziraî Araştırma Merkezi (ICARDA) ve Tarım ve Orman Bakanlığı araştırma kurumları ile ortaklaşa yürütülen milletlerarası buğday geliştirme programlarının son 40 yılda Türkiye’deki tesirinin bir özetini sunan Milletlerarası Mısır ve Buğday Geliştirme Merkezi (CIMMYT) kıdemli Genel Müdür danışmanı Ravi Prakash Singh ise şunları kaydetti:
“Türkiye’deki buğday programları, memleketler arası buğday ıslahı çalışmalarına büyük katkı sağlamaktadır. Türkiye’deki buğday dalının böylesine kapsamlı ve işbirliğine dayalı bir değerlendirmesini görmek şahane. Projenin ortaya koyduğu bulgular çok heyecan vericiydi. Bu tıp ortak çalışmalar yalnızca Türkiye’de değil, tüm bölgede buğday kesiminde hedeflenen gayelere ulaşmak için kritik kıymet taşıyor. Araştırma ve geliştirme toplulukları olarak birlikte çalışabilirsek, 400 bin kişiyi daha besleyebilecek yıllık %2 yahut daha fazla randıman artışı elde edebiliriz. Bu nedenle, bölgede buğday üretimini arttırmak için işbirliğine dayalı çok kesimli teşebbüsler geliştirmeliyiz.”
