Karbon temelli ve organik unsurların başkalaşımı ile ortaya çıkan petrol hem kıymetli bir güç kaynağı hem de kimyasal bir hammadde. Fabrikaların, araçların, elektrik üretiminin değerli kaynaklarından biri olması yanında, plastik, paklık deterjanları ve dokumacılık eserleri üzere yüzlerce farklı alanda kullanılıyor. Türkiye’de Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Siirt, Şanlıurfa ve Mardin’de petrol yatakları bulunurken, karada ve denizde arama çalışmaları da sürdürülüyor. Muhtaçlığının şimdi yaklaşık 7’de 1’ini üretebilen Türkiye’nin üretimi ise yıllar içinde kıymetli artış kaydetti. Türkiye’de komşu ülkelerden daha az petrol keşfi yapılmasının en değerli nedeni ise yatakların coğrafik özellikler nedeniyle daha derinde bulunması.
ÇENGEN’DEN GABAR’A
Bugünkü Türkiye hudutları içinde birinci sondaj, 1890 yılında İskenderun Çengen’de açılmıştı. 1940 yılında ise Batman’da Raman-1 kuyusunda petrol bulundu. 1934-1955 yılları ortasında 100 bin metre sondaj yapılarak 95 arama yapılmıştı. 2022 yılında ise 191 arama çalışmasında 421 bin 408 metre sondaj yapıldı. 49 kuyuda petrol tespit edilirken 65 kuyuda üretim yapıldı.
5 BİN 500’DEN FAZLA KUYU VAR
2022 yılı sonu itibariyle Türkiye’de toplam 5 bin 532 kuyu var ve 10 milyon 534 bin 898 metre sondaj yapıldı. Bu kuyulardan 2 bin 236’sında, toplam 3 milyon 886 bin ton petrol üretimi gerçekleşti. Kuyuların 3 bin 407’si Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’na (TPAO), 104’ü Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğüne (MTA), 346’sı yerli şirketlere, bin 304’ü yabancı şirketlere, 371’i ise yerle-yabancı ortak şirketlere ilişkin.
ÜRETİM HER YIL ARTIYOR
Türkiye’de 1999 yılında 2 milyon 939 bin 896 ton ham petrol üretimi yapılmıştı. 2020 yılına kadar bu sayıya yakın seyreden üretim, bu yılda 3 milyon 202 bin 924 tona ulaştı. 2021 yılında 3 milyon 441 bin 659 ton olan üretim, 2022 yılında ise 3 milyon 583 bin 40 ton olarak kaydedildi.
TÜRKİYE’NİN REZERVİ
Türkiye’nin mevcut tespitlere nazaran toplam 1 milyar 205 milyar 926 bin 331 ton petrol rezervi var. Bunun 239 milyon 639 bin 1 tonu üretilebilir durumda. Kümülatif üretim ise 169 milyon 829 in 912 ton, kalan üretebilir petrol ölçüsü 70 milyon 829 bin 89 ton.
