Türkiye ile Körfez’de varlıklı petrol kaynaklarına sahip Suudi Arabistan ortasındaki alakaların temelleri 1929’da imzalanan “Muhadenet Muahedesi”ne (Dostluk Anlaşması) dayanıyor.
Ukrayna savaşı başta olmak üzere bölgesel ve memleketler arası krizler gölgesinde global ekonomik ve güç meselelerinin yaşandığı son devirde Türkiye ile Körfez ülkeleri ortasında karşılıklı üst seviye ziyaretler arttı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Suudi Arabistan’la diplomatik bağlantıların yanı sıra ekonomik, güç ve ticari alanlarda işbirliği ve paydaşlığı güçlendiren karşılıklı ziyaretlerin bir yenisini gerçekleştiriyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ziyareti öncesinde Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 12 Temmuz’da Riyad’da Suudi Arabistanlı mevkidaşı Muhammed el-Cedan’la bir ortaya geldi. Şimşek ve Cedan, iki ülke ortasındaki mali ve ekonomik münasebetleri geliştirmenin yollarını ele aldı.
AA muhabiri, Türkiye ve Suudi Arabistan ortasında son devirde artan ziyaretlerin ikili işbirliği ile iştirake yansımalarını derledi.
BÖLGENİN EN BÜYÜK İKİ EKONOMİSİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen yıl nisan ayındaki Cidde ziyaretini şu sözlerle değerlendirmişti:
“Hadimü’l Haremeyn’in daveti üzerine Suudi Arabistan’a bir ziyaret gerçekleştirdik. Tarihi, kültürel, beşeri bağlara sahip iki kardeş ülke olarak aramızdaki her türlü siyasi, askeri, ekonomik bağların artırılması ve yeni bir periyodun başlaması için çaba içerisindeyiz.”
Erdoğan’ın ziyaretinden birkaç ay sonra Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman da Ankara’yı ziyaret etti.
Bin Selman’ın Türkiye ziyareti kapsamında, Ankara’da Türkiye-Suudi Arabistan İş ve Yatırım Yuvarlak Masa Toplantısı’nın ikinci oturumu düzenlendi.
Aralık 2022’de ise İstanbul’da Hazine ve Maliye Bakanlığı mesken sahipliğinde, Dış Ekonomik Münasebetler Şurası (DEİK) tertibiyle Türkiye-Suudi Arabistan İş ve Yatırım Forumu gerçekleştirildi.
Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halid bin Abdulaziz el-Falih, forumdaki konuşmasında, Türkiye ve Suudi Arabistan’ın bölgenin en büyük iki iktisadını temsil ettiğine dikkati çekerek, şunları söyledi:
“Türkiye’nin imalat alanında gerçekleştirdiği çalışmalardan etkileniyoruz. Avrupa’daki kilit pazarlara coğrafik yakınlığı ve ticaret yolları üzerinde sofistike bir imalat ve ticaret merkezi olarak kendini konumlandırması kıymet arz ediyor. Suudi Arabistan da altyapı yatırımları yaparak 3 kıtanın kesişim noktasında global güç zincirlerinden istifade etmeye çalışıyor. Bu güçlü yanlarımızdan istifade ederek, güç, teknoloji ve sermaye alanlarında işbirliğine giderek ekonomik dayanıklılığımızı pekiştirebiliriz, birebir vakitte milletlerarası partnerlerimizle Türkiye’nin kıymetli katkılarıyla bunu güçlendirebiliriz.”
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy da ocak ayında Riyad’a yaptığı ziyarette, Yatırım Bakanı Falih ile iki ülke ortasındaki turizm yatırımlarını büyütmek için verimli görüşme yaptığını açıkladı.
SUUDİ ARABİSTAN’A İHRACAT 32 KAT ARTTI
Türkiye ile Suudi Arabistan ortasındaki ticari ilgilerin tekrar tesis edilmesi ve ihracat hacminin süratle artırılması hedefiyle atılan adımlar sonuç verdi.
Bu kapsamda düzenlenen fuarlar iki ülke ortasındaki ticari bağlantıların gelişmesine önayak oldu. Bunun en kıymetli ispatlarından biri martta Suudi Arabistan Kalkınma Fonu’nun Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile 5 milyar dolarlık mevduat mutabakatı yapması oldu.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) datalarına nazaran, Türkiye’nin Suudi Arabistan’a ihracatı ocak-şubat devrinde geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran 32 kat artarak 11 milyon 209 bin dolardan, 367 milyon 363 bin dolara yükseldi.
Suudi Arabistan, bu periyotta Türkiye’nin en fazla dış satım yaptığı 22. ülke olarak kayıtlara geçti. Türkiye’nin ise dış satımını bedel bazında en fazla artırdığı iki ülke 762 milyon 167 bin dolarla Rusya Federasyonu, 356 milyon 153 bin dolarla Suudi Arabistan oldu.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat da Türkiye ile Suudi Arabistan ortasındaki dış ticaret hacminin bu yılın birinci yarısında 3,4 milyar dolara ulaştığını belirtti.
SUUDİ ARABİSTAN’IN BÜYÜK YATIRIM PROJELERİ VE TÜRKİYE’NİN SAHİP OLDUĞU TECRÜBE
Devlet gelirlerinin yüzde 90’ını petrolden elde eden Suudi Arabistan, Türkiye’ye petrol ve kimyasal eserler ihraç ederken Türkiye’den de işlenmiş petrol eserleri, elektrik panoları, inşaat demiri ve mobilyanın başını çektiği çeşitli eserler ithal ediyor.
Veliaht Prens Bin Selman, halkından biat aldığı 2017’den bu yana ülkesinin petrole bağımlılığını azaltma amacıyla duyurduğu “2030 Vizyonu” çerçevesinde dev projelerle memleketler arası gündemde yer alıyor.
Suudi Arabistan’ın 2030 yılında tamamlanması hedeflenen kelam konusu büyük projeler, imarın yanı sıra teknoloji, turizm, ulaşım ve güç üzere çeşitli alanları kapsıyor.
Türkiye de kamu ve özel bölümde faaliyet gösteren firmalarıyla tüm bu alanlarda kıymetli deneyime sahip.
KARŞILIKLI TİCARETTE GAYE 30 MİLYAR DOLAR
İki ülke ortasındaki ekonomik ve ticari işbirliğini geliştirme adımları kapsamında 12 Temmuz’da DEİK Genel Merkezi’nde Türkiye-Suudi Arabistan İş Forumu düzenlendi.
Forum kapsamında Türkiye ile Suudi Arabistan şirketleri ortasında iki ülkenin ticaret hacmine katkı sağlayacak, birden fazla sanayi ve gayrimenkul alanında olmak üzere 16 işbirliği muahedesi imzalandı.
Ticaret Bakanı Bolat, iki ülke ortasındaki ticaret hacminin geçen yıl 6,5 milyar olduğunu, 2023’ün birinci 6 ayında 3,4 milyar olarak kaydedildiğini ve karşılıklı ticaretin kısa vadede 10 milyar dolar, uzun vadede ise 30 milyar dolar düzeyine çıkarmanın hedeflendiğini söyledi.
Suudi Arabistan Belediye, Kırsal İşler ve Konut Bakanı Macid el-Hukayl de Türk şirketlere itimat duyduklarını belirtti. Hukayl, iki ülke ortasında çok güçlü bir siyasi irade ve hükümet yetkilileri ortasında ikili münasebetleri geliştirmek için azami uğraş ve çalışma bulunduğunu tabir etti.
