Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, mazota yapılan artırım ve hasadı başlayan ayçiçeği konusunda basın açıklaması yaptı. Bayraktar, mazota yapılan artırımın üretimi zorlaştırdığına dikkat çekerek “Mazotta ÖTV ve KDV kaldırılmalıdır.” dedi.
Tarımsal üretim faaliyetinin kışlık ve yazlık eserlerde ağır bir halde devam ettiği bugünlerde, mazota yapılan artırımın üreticilerimizi olumsuz etkilediğini vurgulayan Bayraktar, açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Mazot ve gübre fiyatlarının makul bir düzeyde gittiği bir dönemde ÖTV artırılarak mazota yapılan fahiş artırımla birlikte üreticilerimiz hayal kırıklığına uğradı.
Diğer yandan buğday, arpa ve mercimek üzere değerli ölçüde mazot kullanılan kışlık eserlerde ekim ayları yaklaşıyor. Üreticilerimiz bu periyotta kazandığıyla borçlarını ödeme ve sonraki dönemin girdilerini temin etme yolunda önemli ıstıraba girecektir.
Üreticilerimizin mağdur olmaması ve üretime yönelebilmesi için 2023 yılı mazot takviyelerinin artırılması, geçen yıl olduğu üzere ödemelerin erkene çekilmesi için çalışma yapılmalıdır. Ama geçen yıl yapılan ve çok sağlıklı olmayan tıpkı ödemeden vazgeçilip, bu yıl mazot dayanakları üreticilerimizin hesabına direkt aktarılmalıdır.”
“Üreticinin ödediği mazot vergisi tarıma verilen toplam takviye ölçüsünün yüzde 70’ine denk geliyor”
“Mazot fiyatları 16 Temmuz 2023’te bir evvelki ayın tıpkı gününe nazaran yüzde 46 artışla 22,55 liradan 32,80 liraya yükselirken, 16 Temmuz 2022’ye nazaran ise yüzde 29 artarak 25,48 liradan 32,80 liraya yükseldi. Bu fiyatlarla mazot fiyatının yüzde 22’si ÖTV’den oluşuyor. Mazotta uygulanan KDV’yi de ek ettiğimizde mazot fiyatının yüzde 38,5’i vergiden oluşuyor.
2022 yılı datalarına nazaran Türkiye’de tüketilen 24,5 milyar litre mazotun yaklaşık yüzde 12’sine denk gelen 3 milyar litre tarımda kullanılıyor. Bugünkü satış fiyatlarıyla üreticinin mazota ödediği toplam ölçü 99 milyar liradır. Bu durumda üreticiden alınan mazot vergisi yaklaşık 38 milyar liraya denk geliyor.
Devletin 2023 yılında yaklaşık olarak verdiği takviye 54 milyar liraydı. Bu durumda üreticinin ödediği mazot vergisi tarıma verilen toplam takviye ölçüsünün yüzde 70’ine denk geliyor.”
TARIMDA MAZOT KULLANIMI
“Teknolojinin ilerlemesi ve makineleşmenin artmasıyla birlikte ziraî üretimin her basamağında mazot kullanılıyor. Tarım için mazot bir üretim aracıdır, tüketim unsuru değildir. Bu nedenle özel tüketim olarak düşünülmemeli ve vergi de konulmamalıdır.
Tarımsal üretim öbür kesimlere de hammadde sağlayarak katma bedel yaratılmasına ve hizmet üretimine katkıda bulunuyor. Toplam üretim maliyeti içerisinde işgücü maliyeti ve arazi kirasından sonra mazot maliyeti değerli bir kalemdir. Mazot maliyeti eserler prestijiyle farklılık göstermekle birlikte yüzde 10 ila 20 ortasında değişmektedir.”
“MAZOTTA ÖTV VE KDV KALDIRILMALIDIR”
“Tarımda kullanılan mazotun fiyatının artması ziraî eser arzına vurulan en büyük darbelerden birisidir. Devamlı artan talebin karşılanamaması, enflasyon besin sepetinin yüzde 25’ini oluşturan besin fiyatlarında artışı getirecek, enflasyon yükselecektir.
Geliri aslında düşük olan üreticilerimiz mazot fiyatlarına yetişemeyecek, üretim sekteye uğrayacak, artan besin fiyatlarından tüketicilerimiz de olumsuz etkilenecektir. Ziraî üretimin sürdürülebilmesi ve sorunun kökten tahlili için mazottaki ÖTV ve KDV toptan kaldırılmalıdır.”
AYÇİÇEĞİ ÜRETİCİLERİNİN FİYAT BEKLENTİSİ
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, ülkemiz iktisadı açısından hayli kıymetli bir yere sahip olan ayçiçeği konusunda da konuştu. “Hasadın başladığı bugünlerde üreticilerimiz ayçiçeği fiyatının biran evvel açıklanmasını bekliyor” diyen Bayraktar açıklamasına şöyle devam etti;
“Alıcı kurumlar ayçiçeği alım fiyatını; artan girdi maliyetleri, enflasyon oranı ve üretici kâr marjını dikkate alarak açıklamalıdır. Ayçiçeğine bu yıl verilecek fiyat, önümüzdeki dönemin ayçiçeği üretimini de etkileyecektir. Geçen sene fiyatın geç açıklanması ve alımlarda yaşanan meselelerin yanı sıra açıklanan fiyat da üreticiyi mutlu etmedi.
Geçen sene Trakyabirlik ve Konya Şeker ayçiçeği avans fiyatını ton başına 12 bin lira, Karadenizbirlik 10 bin 500 lira, Çukobirlik 11 bin 250 lira olarak açıklamıştı. Edirne Ticaret Borsası fiyat arşivine nazaran 2021’de ayçiçeği fiyatı kilo başına 10,6 liraya kadar çıkmasına rağmen 2022’de 8 liraya kadar düştü.
Ayçiçeği üretiminde yaşanan meselelerden ötürü buğday üretimine kayma olmuştur. Toprak Mahsulleri Ofisinin saha araştırması ve Ziraat Odalarımızdan aldığımız bilgilere nazaran, 2023 yılında buğday ve arpa üretiminde artış, ayçiçeği, pamuk ve haşhaşta azalış olduğu görülüyor.
Ayçiçeği stratejik değere sahip eserlerden biridir. Ayçiçeği üretimimizin ülke gereksinimini karşılamada yetersiz kalması nedeniyle, kelam konusu üretim açığı ithalat yoluyla karşılanıyor. Ülkemiz ayçiçeğinde esas ithalatçı ülkeler ortasında yer alıyor. Tüketimdeki artış nedeniyle ithalata bağımlılık ise devam ediyor. İthalata ödenen milyarlarca liranın üreticilerimize aktarılmasıyla üretimimizi artırabilir, kendimize kâfi hale gelebiliriz. İthalatımız geçmiş yıllarda çoğunlukla ayçiçeği yağı biçiminde yapılmaktayken son yıllarda ayçiçeği ithalatı daha fazla yapılıyor.”
“AYÇİÇEĞİ ÜRETİMİ ARTIYOR”
“Ülkemizde üretilen yağlı tohumlu bitkiler içerisinde ayçiçeği birinci sırada yer alırken toplam yağlı tohum içerisinde aldığı üretim alanındaki hissesi yüzde 84,8, üretim ölçüsündeki hissesi yüzde 53,7’dir.
Ayçiçeği üretimi yıllar prestijiyle artıyor. Son 5 yılda ayçiçeği üretimi yüzde 29,8 oranında arttı. 2017 yılında 1,9 milyon ton olan üretimimiz 2022 yılında 2,5 milyon ton oldu. Kişi başı tüketimde yıllar prestijiyle artış görüldü. 2021 yılında kişi başı tüketim son 20 yılın en yüksek düzeyine ulaşarak 46,4 kg oldu.
2021-2022 döneminde Türkiye’nin ayçiçeğinde yeterlilik oranı yüzde 59,6’dır. Yani ihracat da dâhil, gereksinimimiz olan ayçiçeğinin yüzde 40,4’ünü ithalatla karşılıyoruz. Ayçiçeği tohumu, yağı ve küspesi için toplam ödediğimiz döviz 2022 yılında 2 milyar 350 milyon dolar oldu. 2022 yılında ayçiçeği tohumu, yağı ve küspesi dış ticaretinde 1 milyar 10 milyon dolar açık verdik.
“AYÇİÇEĞİ ÜRETİMİ DESTEKLENMELİDİR”
“Ayçiçeği ekim alanlarının artmasındaki kıymetli etkenlerden biri de fiyat siyasetidir. Fiyatlar üreticilerimizin kâfi gelir elde edeceği düzeylerde tutulmalıdır.
Ayçiçeği, Toprak Mahsulleri Ofisi vasıtasıyla devlet müdahale alımı kapsamına alınmalıdır. Ayçiçeğine verilen prim, gübre ve mazot dayanakları de üreticilerimiz açısından büyük ehemmiyet taşıyor. Takviyelerin en az girdi enflasyonu oranında artırılması gerekiyor. Üreticimizin mağdur olmaması için gümrük vergisinin hasat devrinde artırılması gerekiyor.
İthalata harcanan milyarlarca lira, akılcı siyasetlere dayanan, dişe dokunur takviyelerle ayçiçeği üreticilerimize aktarılırsa kısa vadede kendimize kâfi hâle geleceğiz. Üreticilerimizin alın terinin karşılığını aldığı bir dönem olması en büyük temennimizdir.”
TESK LİDERİ DA DAVET YAPMIŞTI
Akaryakıttaki ÖTV artırımlarının ardından Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Lideri Bendevi Palandöken’den de davet gelmişti.
Ensafın artırımlardan olumsuz istikamette etkileneceğini belirten Palandöken, “Bu fiyatlar ile esnafımız artık marşa basamaz duruma gelir. Bu da vatandaşımızı alım gücünü düşürecek enflasyonu artıracaktır.” dedi.
Motorlu taşıtlar vergisinin de bu yıl iki defa ödeneceğini hatırlatan Palandöken, “Tarladan sofraya her eser artık tekrar artırımlı olacak” ifadelerini kullandı.
TESK Lideri, enflasyonu önlemek emeliyle artırımdan vazgeçilmesi yahut ticari araçlara yönelik düzenleme yapılması gerektiğini söyledi.
