Türk ihracatçılarının, 2026 yılından itibaren devreye girecek olan SKDM’den etkilenmemek için eserlerinin karbon emisyonlarını şimdiden hesaplaması ve emisyonları düşürücü tedbirler alması gerekiyor. Türkiye’de emisyon hesaplamasını gerçekleştiren şirketlere emisyon doğrulaması noktasında takviye veren TÜV AUSTRIA Küresel Sürdürülebilirlik Müdürü Burcu Çelebi “Firmaların karbon ayak izlerini 2026 yılından evvel hesaplamaya başlamış olması epey önemli” dedi.
Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Sonda Karbon Düzenlemesi Sistemi (SKDM) gelecek yıllarda global ticaretin dinamiklerini değiştirecek. Bu düzenleme Türk ihracatçısını da yakından ilgilendiriyor. Hudutta Karbon Düzenlemesi Düzeneği (SKDM) uygulamasıyla birlikte Avrupa’ya ihracat yapan şirketleri yeni vergi yükü riski beklemektedir. Bu vergi yükü nedeniyle şirketlerin, Avrupa pazarındaki rekabet güçleri zayıflayacaktır. İhracatının yarıya yakınını Avrupa pazarına yapan Türkiye’yi yakından ilgilendiren SKDM, bu yıl pilot uygulamayla başlayacak ve 2026 yılından itibaren devreye girecektir.
İlk etapta demir-çelik, gübre, alüminyum ve çimentoya uygulanacak SKDM, AB’ye ihraç edilen bütün eserleri kapsayacak. Geçtiğimiz mayıs ayında Boğaziçi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Sevil Acar’ın kaleme aldığı “Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Türkiye İktisadı Üzerine Etkileri” başlıklı makalede, SKDM’nin Türk ihracatçıları üzerine tesirlerine dikkat çekiliyor. Prof. Dr. Acar makalesinde, SKDM’nin Türk ihracatçılara yıllık maliyetinin en az 1,1 ila 1,8 milyar Euro arasında olacağını belirtiyor ve şöyle devam ediyor: “Bu hesaplama, ton CO2 başına ödenecek verginin 30 yahut 50 Euro olacağından hareketle yapılmış. Lakin karbon fiyatının şimdiden 80 Euro düzeylerine ulaşmış olması, temel maliyetin çok daha yüksek olacağı manasına geliyor.” Prof. Dr. Sevil Acar, SKDM ile ilgili tedbir alınmazsa 2030 yılında Gayrisafi Yurtiçi Hasıla’da (GSYH) yüzde 2,7 ile 3,6 oranında azalma olacağını belirtirken cari açığın artacağına dikkat çekiyor.
Avrupa Yeşil Mutabakatı Hudutta Karbon Düzenleme Mekanizması’nın 1 Ekim 2023 tarihinde emisyonların raporlanması yükümlülüğü ile uygulamaya gireceğine dikkat çeken TÜV AUSTRIA Küresel Sürdürülebilirlik Müdürü Burcu Çelebi “1 Ocak 2026 itibariyle mali yükümlülüklerin devreye girdiği asıl uygulama devri başlayacak. Birinci etapta şirketlerin Kapsam 1 ve Kapsam 2 emisyonlarının hesaplanması isteniyor. Direkt emisyonların ve tüketilen güç kaynaklı emisyonların hesaplanması önceliklendirildi. Firmaların karbon ayak izlerini 2026 yılından evvel hesaplamaya başlamış olması; firmanın emisyon kaynaklarını tespit etmesi, datalarını 2026 yılına kadar eksiksiz elde edebilecek hale gelmesi ve karbon ayak izi hesaplanması sistemine adapte olması için epeyce önemli” dedi.
Avrupa Yeşil Mutabakatı ile Avrupa Birliği (AB) 2030 yılında mevcut karbon ayak izini yüzde 50 oranında düşürmeyi ve 2050 yılında da büsbütün nötr olmayı hedefliyor. AB’ye ihracat yapacak şirketlerden de bu doğrultuda emisyonlarını düşürmesi ve nötr olması bekleniyor. Bu doğrultuda 2026 yılından itibaren AB’ye ihraç edilen eserlerden karbon vergisi alınmaya başlanacak. Avrupa’ya ihraç edilen eserlerde üretim ve tedarik kapsamlı karbon emisyonlarına nazaran vergilendirmeye tabi olacaklarını belirten Burcu Çelebi, “Vergi oranlarını yanlışsız kurgulamak için emisyon pahaları hesaplanması ve mecburî hale getirilmesi karara bağlandı. Burada bir emisyon hududu ortaya çıkacak ve bu hududun üstünde kalanlar oradaki karbonu sıfırlamak için karbon kredisi satın almak zorunda kalacaklar ya da uygunlaştırma yapmak için gerekli adımları atacaklar. Birebir biçimde bu hududun altında kalanlar da bu opsiyonu dışarıya satabilecekler yani karbon ticareti yapabilecekler. Şu anda Türkiye’de isteğe bağlı olan bu mevzu 2026 yılı itibariyle mecburî hale gelecek” diyor.
“Şirketler TÜV AUSTRIA TURK’ ü tercih ediyor”
SKDM nedeniyle Türkiye’deki ihracatçı şirketler emisyon hesaplamasına yönelmeye başladı ve bunun süratli bir formda yayılması bekleniyor. TÜV AUSTRIA TURK hesaplanan emisyonların doğrulanmasında kapsamlı bir hizmet sağlıyor. Son devirde çabucak hemen her kesimden şirkete hizmet verdiklerine dikkat çeken Burcu Çelebi, “TÜV AUSTRIA TURK, Yunanistan’da bulunan ofisimiz (TÜV AUSTRIA HELLAS) üzerinden Hellas akreditasyonunu kullanarak süreçleri gerçekleştiriyoruz. Bu odakta sürdürülebilirlik konusunda hayli geniş bir kapsamda hizmet veriyoruz. Bunlar ISO 14064-1, ISO 14067, ISO 14046, LCA, EPD, ISO 14064-2. Bu hususların tamamını bünyesinde barındıran kapsamı en geniş belgelendirme kuruluşu olarak, Türkiye’de faaliyet gösteriyoruz” diyor ve ekliyor: “Sanayi şirketleri belgelendirme konusunda, tek bir firma ile tüm bu süreçleri yönetmek istiyor. TÜV AUSTRIA TURK, Türkiye’ de eser belgelendirme, mesleksel yeterlilik dokümanı, laboratuvar hizmetleri üzere çok geniş kapsamlarda hizmet veren bölümdeki en kapsamlı ve bağımsız memleketler arası tek kuruluşudur.”
“Kamu belgelendirme için teşvik veriyor”
Kamu tarafı da şirketlerin ihracatının etkilenmemesi için değerli adımlar atıyor. Ticaret Bakanlığı, ihracata giriş ismi altında ISO 14067 ve ISO 14064 üzere belgelendirmelerde teşvik veriyor. Bu belgelendirmeler için birinci kontrolcü kuruluşa ödenen fiyatın yarısını şirkete ‘teşvik’ ismi altında ödüyor. Bakanlığın açıkladığı teşvik kriterlerine baktığımızda; Şirketlerin “İhracat yapması ve ihracatçılar birliğine kayıtlı olması, tıpkı anda 2 teşviğe birden başvurmamış olması ve akredite belgeyi aldıktan sonra en geç 6 ay içinde müracaat yapmış olması” gerekiyor. Belgelendirme teşviğinde üst hudut 1.202.340 TL/yıl kadar olan faturanın yüzde 50’si karşılanıyor” halinde açıklama yapan TÜV AUSTRIA Küresel Sürdürülebilirlik Müdürü Burcu Çelebi: “Açıklanan bu teşvik kriterleri konusunda TÜV AUSTRIA TURK öne çıkıyor. Biz şirket olarak teşvik müracaat süreçlerinde danışan müşterilerimize sürecin tüm kademelerinde takviye oluyoruz. Karbon teşviği konusunda TÜV AUSTRIA TURK’ den hizmet alan şirketlerden 27 tanesi Bakanlığa başvurdu. Müracaat yapan şirketlerin bir kısmının süreçleri sonuçlandı ve teşvik ödemelerini aldı. Bakanlığa müracaat yapan öbür şirketlerin süreçleri devam ediyor. ISO 50001 Güç İdare Sistemi” dokümanı için son düzenleme ile birlikte 31 Aralık 2023 tarihine kadar alınması mecburî hale getirildi” dedi.
