Ibadov, gazetecilere yaptığı sunumda, 2008 yılında yaklaşık 2 milyar dolarlık bir yatırımla SOCAR’ın, Petkim’in yüzde 51’ine sahip olarak Türkiye’de faaliyete başladığını anımsattı.
O periyottan bu yana Petkim’den Azerbaycan’a temettü ödenmediğini vurgulayan Ibadov, “Petkim’in elde ettiği bütün karlar, tekrar Türkiye’de yatırım için kullanılmış oldu. SOCAR olarak Petkim’e 2 milyar dolarlık yatırım yapıp yüzde 51’ine sahip olduktan sonra 1,6 milyar dolar daha yatırım yapmış bulunmaktayız.” tabirini kullandı.
Ibadov, bugün Petkim’in, Türkiye’nin tek entegre petrokimya üreticisi olduğuna değinerek, “Türkiye’deki talebin yüzde 12’sini karşılıyoruz. Evvelden daha yüksek bir oranda karşılıyorduk fakat doğal piyasa büyüdükçe, talep arttıkça bu manada da hissemiz yüzde 12’ler civarında.” diye konuştu.
Dünyadaki en başarılı rafineri ve petrokimya tesislerinin birbirleriyle entegre olarak çalışan tesisler olduğuna işaret eden Ibadov, bu muhtaçlığı gördükleri için 2014 yılında başlayıp 2018 yılında tamamlanan STAR Rafinerisi’ni inşa ettiklerini belirtti.
Ibadov, bu rafinerinin 6,7 milyar dolarlık bir yatırım bedeliyle o periyotta Türkiye Cumhuriyeti tarihinde tek noktaya yapılan en büyük yatırım olarak tarihe geçtiğinin altını çizerek, “Bugün STAR Rafineri, 11 milyon ton ham petrol imal ediyor, işliyor ve rafinaj eser üretiyor. Bu da Türkiye’deki petrol eseri gereksiniminin yaklaşık yüzde 25’ini karşılıyor. Natürel ki bu kâfi değil lakin piyasanın kıymetli ölçüde dışa bağımlılığını azalttığımız için, Türkiye’nin cari açığına her sene 1 milyar dolara yakın bir pahada katkıda bulunmanın gururunu yaşıyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Geçen yılın, finansal ve operasyonel manada en başarılı devirleri olduğuna da dikkati çeken Ibadov, şunları söyledi:
“STAR’ın 2022 yılında kapasite kullanımı yüzde 113 oranında gerçekleşti. Rafinerilerde standart bir kapasite kullanım oranı oluyor lakin siz faal planlama, bedel yaratma teşebbüsleriyle, üst seviye mühendislik tahlilleriyle ek bir yatırım yapmadan rafinerinin kapasitesinin üzerinde üretim yapabiliyorsunuz. Mesela 10 milyon tonluk standart kapasitemiz var lakin biz üretimimizi 11,3 milyon ton olarak gerçekleştirebildik ki bu da yüzde 113’lük bir kapasite kullanım oranı oldu.”
Petkim’in, 2023 yılında 240 milyon dolar daha ödeyerek STAR Rafinerisi’nden yüzde 6 daha hisse almasının kelam konusu olduğunu anımsatan Ibadov, lakin bu ölçünün bilhassa petrokimya kesiminin âlâ durumda olmadığı ve faizlerin de yüksek olduğu devirde Petkim’in nakit durumunu zora sokacağı konusunda Petkim ve SOCAR’ın anlaştığını lisana getirdi.
Petkim’in STAR Rafinerisi’ndeki karlılıktan ne vakit yararlanacağı sorusuna ait ise Ibadov, şu bilgileri verdi:
“Petkim, yüzde 12’lik kısma denk gelecek taksitleri ödedi. 2023’ün ekim ayına kadar da pay dönemini tamamlama, resmi olarak belli müsaade onay ve dokümantasyona tabi. Ekim ayına kadar o süreç tamamlandıktan sonra Petkim artık STAR’ın yüzde 12’sinin sahibi olacak efektif olarak ve STAR’ın elde ettiği karın yüzde 12’si her sene muhasebe tekniğiyle Petkim’in kar ziyan tablosunda artı olarak gözükecek.”
PETROL DEVİNDEN TÜRKİYE KARARI! TARİHİ BİR FIRSAT YAKALADIK
Türkiye’nin güç koridoru olma tarafındaki amaçlarına en büyük katkıyı sağlayan projelerinden birinin de TANAP olduğunu tabir eden Ibadov, gelecekte TANAP’ın genişletilmesi ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya daha fazla doğal gazın iletilmesiyle ilgili çalışmaların sürdüğüne değindi.
Elchin Ibadov, bu çalışmaların, Türkiye’nin doğal gaz merkezi olması konusunda büyük fırsatlar sunduğunu belirterek, 2023 prestijiyle Türkiye’ye TANAP’tan giren gaz ölçüsünün yaklaşık 21 milyar metreküpe, Türkiye üzerinden Avrupa’ya giden gaz ölçüsünün ise yaklaşık 22 milyar metreküpe ulaştığı bilgisini paylaştı.
Ibadov, BOTAŞ ve SOCAR tarafından kurulan ortak teşebbüs şirketine ait de iki şirket ortasında yapılan işbirliğinin geniş bir alanı kapsadığını hatırlatarak, “Bu işbirliği yalnızca doğal gaz transiti ile ilgili değil. Birlikte bilhassa doğal gaz altyapısı yatırımları manasında neler yapılabilir bunun üzerinde daima baş yoruyoruz. Yapılacak işlerin kapsamıyla ilgili şu an SOCAR ve BOTAŞ üst idaresiyle, Türkiye Cumhuriyeti devlet büyükleri ve Azerbaycan devlet büyükleri ortasında görüşmeler devam ediyor.” dedi.
“TÜRKİYE’YE TOPLAM YATIRIMIMIZ 18 MİLYAR DOLARA ULAŞTI”
SOCAR Türkiye Rafineri ve Petrokimya İş Ünitesi Lideri Anar Mammadov ise SOCAR Türkiye olarak Türkiye’ye toplam yatırımlarının 18 milyar dolara ulaştığını vurguladı.
STAR Rafinerisi’nin dizayn kapasitesinin 10 milyon ton olarak hesaplandığını kaydeden Mammadov, “2022’de yüzde 113 kapasite ile STAR Rafinerisi’ni çalıştırabildik lakin potansiyelimiz daha yüksek. Test kademesinde hiçbir yatırım yapmadan STAR’ın kapasitesini yüzde 118’e kadar yükseltebileceğimizi gördük. Yani 365 gün durmadan çalışsak, yüzde 118, yani 12 bin tona yakın ham petrol imal edebiliriz.” diye konuştu.
Mammadov, 2024’te, 4 yılda bir gerçekleşen büyük bir planlı üretim duruşu olacağını da lisana getirerek, “Bu duruş vakti yatırım yaparak, biz bu üretim hacmine yüzde 3 ekleyeceğiz ve sonuçta STAR’ın üretim hacmi, kapasitesi yüzde 121’e yükselecek. Bu da sanayimiz için çok kıymetli bir sonuçtur.” tabirini kullandı.
“PETROKİMYADA TÜRKİYE’DE POTANSİYEL HAKİKATEN HAYLİ BÜYÜK”
Mammadov, bp ile SOCAR Türkiye’nin yeni bir petrokimya yatırımı için planladığı işbirliğinin askıya alındığı bilgisini vererek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bu projeyi, bp ile iştirak formunda hayata geçirmeyi planlıyorduk. Lakin sonradan bp, tam olarak petrokimya bölümünden çıkmaya karar verdi ve bütün varlıklarını sattı. Bu, yatırımı etkileyen birinci faktör oldu. İkincisi de pandemi başladıktan sonra bütün dünyada istikrarlar değişti ve bu değişen şartlarda biz bu projeyi askıya aldık. Lakin bu demek değil ki bu proje ilerlemeyecek. Alışılmış ki konjonktüre bağlı olarak bu tekrar kıymetlendirilebilir. Petrokimyada Türkiye’de potansiyel hakikaten epeyce büyük. Yalnızca Türkiye’de değil, bizim bölümümüzde, imal dalında en büyük potansiyele sahip olan alan petrokimya. Bu bahis da doğal ki bizim her vakit gündemimizde.”
