Ekonominin öncü göstergeleri ortasında yer alan konteyner navlun endeksleri, global ticarete yönelik S.O.S veriyor. Sezonsal Noel yüklemelerinin tesiriyle yaz aylarının stabil geçiren global konteyner navlunu, sert düşüşe geçti. Dünya mal ticaretinin yüzde 90’a yakınını sırtlayan denizyolu nakliyatında, navlun son yılların en düşük düzeyine geldi. Deniz nakliyatında navlunun çakılması, hava ve karayolunun yüklerini de denize kaydırdı. Yüklerin denize kaymasına karşın, navlundaki düşüş engellenemiyor. Bunun değerli bir nedeni de pandemi devrinde sipariş edilen gemilerin, piyasaya girmesiyle oluşan fazla kapasite. Bölüm uzmanları, konteyner navlundaki düşüşün 2024’ün ikinci yarısına kadar sürmesini bekliyor.
- Uluslararası denizcilik bilgi tahlil şirketi Drewry’nin haftalık yayımlanan Dünya Konteyner Endeksi’ne (WCI) nazaran, 40’lık konteynerin ortalama navlun bedeli son 1 haftada yüzde 5,2 düşerek, 1.479 dolara geriledi. Geçen yılın birebir haftasına nazaran yüzde 67 geride olan endeks, 2.679 dolar olan 10 yıllık ortalamadan yüzde 45 daha düşük düzeye geldi. WCI, Eylül 2021’de 10.377 dolarla tepeyi görmüştü.
Endeks, pandemi öncesi olan 2019’daki ortalama 1.420 dolarlık oranların ise hala yüzde 4 üzerinde kalıyor. Fakat, taşıma maliyetlerine karşın, Çin’den Avrupa’ya ve Avrupa’dan Amerika’ya navlunlar ise 2019 yılındaki düzeyin de altına indi.
EN FAZLA DÜŞÜŞ ÇİN-AVRUPA HATTINDA
Şangay – Cenova ve Şangay – Rotterdam sınırında navlun geçen hafta yüzde 10 oranıyla daha sert düştü. Şanghay-New York spot navlun oranları bu devirde yüzde 4 düşerek 40’lık konteyner başına 2.900 dolara ulaştı. Şanghay-Los Angeles’ta fiyatlar tıpkı periyotta yüzde 3 düşüşle 40’lık konteyner başına 2.104 dolara geriledi. Emsal biçimde, Rotterdam – New York ve Los Angeles – Şanghay’daki fiyatlar da 40’lık konteyner başına sırasıyla yüzde 2 düşüşle 1.534 dolar ve yüzde 1 düşüşle 831 dolar oldu. Bunun bilakis, New York – Rotterdam’da oranlar yüzde 2 artışla 747 dolara yükseldi. Ayrıyeten Rotterdam – Şangay spot oranları da evvelki haftaki düzeylerinde sabit kaldı. Öte yandan, talepteki düşüşe karşın fabrikalarda üretime devam eden Çin’in, arz fazlası eserleri satmak için fiyat kırmaya başladığı ve Çinli armatörlere navlun dayanağı verdiği sav ediliyor.
BU YIL NOEL SAKİN GEÇECEK
EKONOMİ’ye konuşan Rif Line Türkiye Genel Müdürü Mehmet Serkan Fazilet, Noel mallarının yüklendiği ve ‘pik sezon’ diye tabir edilen periyot nedeniyle temmuz ve ağustosta konteyner navlunundaki düşüşün süreksiz olarak durduğunu hatırlatarak, fakat artık yük hareketinin ‘serbest düşüş’e geçtiği bir devrin başladığına işaret etti. Fazilet, “Kimse yük bulamıyor. Tüketim çok yavaşladı. Noel alışverişi olacak elbette fakat bu yıl her zamankinden sakin geçecek” dedi. Fazilet, konteyner navlunundaki düşüşün 2024’ün ikinci yarısına kadar sürmesini öngördüklerini belirterek, “Bugün 1.400 doların üzerinde olan 40’lık konteynerin ortalama global navlun pahası, 2024’ün birinci yarısında 500 doların altına inebilir” diye konuştu. UPS Türkiye Genel Müdürü Engin Kolat da bu yıl kasım ayında başlayacak Noel alışverişi hacimlerinin, 2024’e dair sinyaller vereceğini söyledi. Zayıf bir Noel dönemi, 2024’ün de sıkıntı geçeceğinin işareti olacak.
HAVADAKİ YÜKLER DENİZE KAYDI
Denizyolu konteyner navlunundaki sert düşüş, taşıma fiyatlarının daha az düştüğü ve daha kıymetli olan hava kargoya da talebi azalttı. Drewry yetkilileri, göndericilerin talebin azaldığı bir periyotta lojistik maliyetlerini değerli ölçüde azaltmak için daha evvel hava kargoyla bir günde gönderdikleri yükleri, uzun transit mühletleri tercih ederek denize kaydırdığına işaret ediyor. Drewry raporuna nazaran, denizcilik navlun oranları 2019 referans noktasının yalnızca yüzde 7 üzerindeyken, hava kargo oranları 2019’a nazaran yüzde 36 yüksek durumda. Artan maliyetlere paralel kargo navlununda rastgele bir yumuşama işareti de görünmüyor. Drewry’nin raporuna nazaran, hava kargo/denizcilik navlun katsayısı yüzde 28 artışla 16,7 düzeyine çıktı. Pandemi öncesinde bu oran 13 seviyesindeydi. Hava kargo ve konteyner nakliyatı ortasında en büyük Doğu-Batı rotalarını izleyen bu katsayı, son 10 aydır tarihi ortalamalarının üzerinde seyrediyor.
■ KARGO UÇAKLARINDA SİPARİŞ İPTALİ BAŞLADI
Hava kargoda düşen talep, yeni uçak siparişlerine de yansımaya başladı. Bölüm yetkilileri, Air Canada’nın evvelki gün Boeing’e verdiği üç uçak siparişini iptal ettiğini aktardı. Yetkililer, “Hava kargo uçakların büyük kısmı boş. Yakında uçaklar yere inecek, zira yük bulmak daha da zorlaşacak” diyor.
“PERAKENDECİ GEMİLERİ DEPO OLARAK KULLANIYOR”
Rif Line Türkiye Genel Müdürü Mehmet Serkan Fazilet, düşen navlun sonrası gemilerin depo olarak kullanılmaya başladığını söyledi. Fazilet, “Uçak yüklemeleri denize kaydı. Resesyonun tesiriyle bilhassa perakendeciler, ABD’ye süratli kargo yerine uzun transit mühletleri tercih ediyorlar. Denizyolunu depo olarak kullanmaya başladılar. Karayolu yükleri de denize kayıyor. İngiltere’ye TIR’la sevkiyat da çok azaldı ve neredeyse hepsi denize döndü” diye konuştu.
