Seçimin birinci çeşidinde büyük hayal kırıklığına uğrayan ve ikinci çeşitten da umudunu kesen kriz lobisi, milletin takviyesini gerisine alamayınca hırçınlaştı. Faiz artırımından öbür reçetesi olmayan destekledikleri adayın en azından 28 Mayıs’taki ikinci tipe kadar havlu atmaması için iktisatta palavra üstüne palavra atıyorlar. Yurtdışındaki maşaları ile borsada büyük çöküş yaratma hevesleri kursaklarında kalınca makro bilgilere saldıran ama bilhassa evvelki gün açıklanan tek hane işsizlikle buradan da umudunu kesen malum etraf, bu sefer bankacılık kesimi üzerinden iftira ve panik yaratma kampanyasına başladı. Sosyal medya üzerinden ekonomist maskeli tetikçilerinden, bot hesaplara kadar son kullanma tarihi geçmiş akademisyenlerin de takviyesiyle, bankaların kredileri durduğundan döviz vermediğine kadar palavra üstüne palavralarla, sistemde panik havası yaratmaya çalışıyorlar.
MERKEZ’DEN KAPAK ÜZERE CEVAP
Aslı astarı olmayan ve bankacılık krizi yaratma maksatlı bu akınlara dün Merkez Bankası’ndan tokat üzere karşılık geldi. Merkez Bankası tarafından dün yayımlanan Finansal İstikrar Raporu’nda, ticari kredi kullanımının malum çevrelerin tezlerinin tersine, tarihin en büyük artışını gerçekleştirdiği ortaya çıktı. 2021’de aylık ortalama 26.3 milyar lira olan aylık ortalama TL ticari kredi kullanımı, 2022’nin birinci yarısında 136.7 milyara, ikinci yarısında 150.9 milyara, 2023’te ise 203.6 milyar lira fırladı.
Yani aylık TL ticari kredi kullandırımı 2021’e nazaran 8 kata yakın arttı. Son 1 ayda ise 203 milyar TL ticari kredi kullandırıldı. Malum çevrelerin, “KOBİ’lere kredi muslukları büsbütün kapatıldı” iftirası ise tam manasıyla çöktü. 2021’de 10.6 milyar lira olan aylık ortalama TL KOBİ kredi kullanım ölçüsü, 2023 prestijiyle 130.3 milyara ulaştı. Diğer bir tabirle KOBİ’lerin aylık kredi kullanımındaki artış 13 kata ulaştı.
KREDİLER ÜRETİME GİDİYOR
Merkez Bankası ve BDDK’nın son devirde bilhassa yüksek limitli kredi kartlarında nakit kullanımına sınırlama getiren düzenlemesi, büsbütün maksatlı kredi siyaseti uygulamasını destekliyor. 2022 yılı birinci çeyreğinde yüzde 66 olan kelam konusu hisse, 2023 yılı mart ayı prestijiyle yüzde 81’e ulaştı.
Hedefli krediler ile öteki kredilerin büyüme oranları 2022 yılı nisan ayına kadar emsal seyrederken, bu periyottan sonra devreye alınan makroihtiyati önlemlerin tesiriyle kredi büyümeleri ayrıştı. Nitekim, 2023 yılı mart ayı prestijiyle 2021 yıl sonuna kıyasla gayeli kredilerin büyümesi yüzde 165 düzeyine yükselirken, öteki kredilerin büyümesi yüzde 23.1 oldu.
LİRALAŞMA İKTİSADIN DAYANIKLILIĞINI ARTIRDI
Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu, Finansal İstikrar Raporu’nda yayımlanan iletisinde, liralaşma stratejisine dikkat çekti. Kavcıoğlu, “Bu sayede firmaların ve hanehalkının finansal dayanıklılık göstergeleri güçlü kalmaya devam ediyor. Hayata geçirilen amaçlı kredi siyasetleri ile kredi kompozisyonu hedeflenen istikamette değişmiş ve net ihracatçı firmalar ile KOBİ’lerin toplam kredilerdeki hissesi arttı. TL kredi faizlerinin para siyaseti faizlerine yakınsaması sağlanarak firmaların finansmana erişimi desteklenmiş ve firmaların finansman maliyeti kanalıyla mali transferin aktifliği güçlendirilmiştir. Bankacılık kesiminin faal kalitesindeki güzelleşme tüm kredi cinslerinde ve kredi riski göstergelerinde gözleniyor. Siyaset faizi, maksatlı kredi ve likidite siyasetleri ile üretim ve cari fazla kapasitesindeki gelişim süreci desteklenecek. Liralaşma stratejisinin ekonomimizin dayanıklılığını artırarak finansal istikrara sağladığı katkı asrın felaketi olan 6 Şubat tarihli Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin yaralarının süratle sarıldığı süreçte daha da besbelli hale geldi” değerlendirmesinde bulundu.
TL’YE GEÇİŞ SON SÜRAT
Hanehalkının finansal varlık kompozisyonunda TL cinsi varlıkların ve mevduat dışı finansal araçların tartısı artmaya devam ederken, mevduat liralaşma oranı artmaya devam etti. Bankaların mevduatta liralaşma amacını gerçekleştirme istikametindeki artan motivasyonları bu eğilimin devam edebileceğine işaret ediyor. Hanehalkının finansal varlıkları içerisinde yer alan TL mevduatın GSYH’ye oranı yüzde 14.9’dan 18.3’e çıkarken, döviz mevduatının oranı ise 19’dan 9’a indi. Gerçek dal tarafından da firmaların varlık kompozisyonunda TL cinsi varlıkların hissesi artıyor.
KREDİ ÇEK DOLAR AL DÖNEMİ BİTTİ
Merkez Bankası’nın amaçlı kredi siyaseti gereği, TL ticari krediler yatırım, üretim ve istihdam emelli veriliyor. Bu siyaset, daha evvel bankadan kredi çekip döviz, otomobil yahut gayrimenkul alan bölümleri rahatsız ediyor. Son periyotta bu gayeyle kredi çekmek isteyip alamayanlar toplumsal medyada kaos yaratmaya çalışıyor.
