Mal sahipleri ile kiracılar ortasındaki uyuşmazlıkların adliyelerin en kıymetli iş yüklerinden biri haline geldiğini söyleyen İzmir Tüketici Hakem Heyeti üyesi Salih Emrah Ertan, İzmir’de 2021 yılında rastgele bir sulh hukuk mahkemesinin iş yükü bin dosyayken, 2022’de bu belge sayısının 2 bin 500, 2023 yılında ise 3 bine kadar çıktığını belirtti.
Adliyelerdeki kira uyuşmazlıkları yükünü hafifleterek toplumsal barışı sağlamak gerektiğini söyleyen Ertan, devletin bu uyuşmazlıkları yanlışsız ve uzlaşmacı bir halla sona erdirmek için orta buluculuğu zarurî hale getirdiğini söyledi. Düzenlemeyle ilgili kanunun nisan ayında Resmi Gazete’de yayımlandığını söz eden Orta bulucu ve Avukat Salih Emrah Ertan, “Kanun 1 Eylül itibariyle yürürlüğe girecek. Mal sahipleri ve kiracılar 2013 yılından itibaren orta bulucuya başvurabiliyordu. Lakin mecburilik olmadığı için bu yol çok kullanılmadı. İş, ticaret ve tüketici uyuşmazlıklarında orta buluculuğun dava koşulu haline gelmesinin akabinde kira, aidat vb. diye tanımlanan, komşu hakkından kaynaklı uyuşmazlıklar ve iştirakin giderilmesi dediğimiz taşınır, taşınmaz mallardaki iştiraklerle ilgili uyuşmazlıklarda orta buluculuk mecburî oldu” dedi.
‘ARA BULUCU TARAFSIZ BİÇİMDE TARAFLARI TOPLAR’
Uygulamanın sadece mesken ve iş yerlerindeki kira uyuşmazlıklarını kapsamadığını anlatan Ertan rastgele bir malın kiralanmasıyla ilgili uyuşmazlıklarda da orta buluculuğa başvurmak gerektiğini belirterek, “Kira denilince akla birinci olarak konut ve iş yeri kirası geliyor. Meğer bu kanun bütün kira uyuşmazlıklarını kapsıyor. Yani bir gelinlik, tarla, otomobil, eşya ya da makine kiralaması üzere tüm kiralamalar bu ihtilafa giriyor.
Sadece icra takibi yapıldığında orta buluculuk mecburî değil. Bunun dışında sulh hukuk mahkemesinde görülecek bütün kira bedelinin belirlenmesi, tespiti, tahliye, kira alacağı uyarlama, fesih üzere tüm davalar orta buluculuğa giriyor. Orta bulucu tarafsız formda tarafları bir masada buluşturan, ortalarındaki ihtilafı ortaya koyup içerdeki niyeti çıkartan, birbirleriyle görüşmelerini ve uzlaşmalarını sağlayan bir sistemdir” sözlerini kullandı.
YILLARCA BEKLEMEK YERİNE 4 HAFTADA SONUÇLANIYOR
Ara buluculuğun vakitten tasarruf sağladığını söyleyen Salih Emrah Ertan, dava müddetlerinin uzun olduğunu, orta buluculuk sayesinde sorunun 4 haftada tahlile kavuşturulabildiğini belirterek, “Mahkemede açılan bir dava 6 ayda da bitebilir lakin 5 yılda da bitebilir. Orta buluculuk ise 4 haftada sonuçlanıyor. Bazen mal sahibinin sıkıntısı kiranın düşük kalması oluyor. Elinde de tahliye taahhütnamesi var ve bunu kullanıyor. Kiracı da temelinde kirada bir ölçü artışa razı. Orta bulucu tarafları bir ortaya getirip, uzlaşacakları yeri ortaya çıkartabiliyor. Bu ihtilaflar toplumsal huzuru da etkiliyor. Beşerler davadan sonuç alamayacağını düşünüp, şiddete başvurabiliyor. Artık orta bulucu var. Gelsin otursun, anlaşsın ve orta yolu bulsunlar” diye konuştu.
‘KUMANDA TARAFLARIN ELİNDE’
Tarafların ya şahsen ya da avukatları aracılığıyla adliyelerdeki orta buluculuk ofislerine başvurabildiğini belirten Ertan, 4 haftada muahede sağlanamaması halinde dava yoluna gidilebildiğini bildirerek, orta buluculuk süreciyle ilgili şu bilgileri verdi:
“Adalet Bakanlığı orta buluculuk siciline kayıtlı orta bulucular ortasında misyon konumu açık olan orta buluculara otomatik bir atama yapıyor. Orta bulucu bu vazifesi 3 hafta içinde yerine getirmek zorunda. Orta bulucu evrak geldiğinde ön bilgi aldıktan sonra ortak belirlenen günde tarafları toplantıya çağırır. Birinci toplantıda orta bulucu süreçle ilgili bilgi verir. Taraflar niyetlerini ortaya koyar. Orta bulucu sorular yönelterek tarafların gerçek niyetini ortaya çıkartıp müzakere yolu sağlar. Sonuç alınmazsa tekrar bir ortaya gelirler. Taraflar anlaşamadıkları takdirde orta buluculuk fiyatını o sırada ödemezler. Davada kaybeden taraf fiyatı öder. Anlaşırlarsa kanun yarı yarıya ya da farklı bir paylaşım oranında fiyatı belirler. Yani kumanda tarafların elindedir. Davaya gittiğinizde vakit ya da verilecek karar sizin denetiminizde değildir. İki taraf da şad kalmayabilir. Fakat orta bulucuda taraflar kararı kendileri verir” dedi.
