İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri Şekib Avdagiç, “Bazı bankaların, yüklü özel bankaların, faizlerdeki artışa ek olarak ticari kredilerde komite, vadesiz mevduat tutma koşulu üzere dolaylı maliyetlerle krediyi anons edilenden daha değerli hale getirerek, uygulanabilir olmaktan çıkardıklarını görüyoruz” dedi.
Avdagiç, Oda’nın ağustos ayı Meclis toplantısında yaptığı konuşmada, Merkez Bankası’nın sadeleştirme adımlarıyla, kredi sistemindeki tıkanıklığın ve finansmana erişimdeki zorlukların aşılması tarafında işaretler alınmaya başladığını söyledi. Bu gelişmeyi kıymetli bulduklarını belirten Avdagiç, bununla birlikte kimi bankaların kredi maliyetini çok kıymetli hale getiren uygulamalara yöneldiklerini ileri sürdü.
Avdagiç, “Piyasanın işleyişini bozan bu çeşitten suistimallere fırsat verilmemesi ve süratle caydırıcı önlemlere başvurulması gerektiğini de ilgili makamlarla paylaştık” dedi.
Hükümetin enflasyonla çabayı öne alan, ihracat ve üretimi destekleyen yaklaşımının, gerçek dalın beklentileri ile örtüştüğünü söyledi. Avdagiç, şunları söyledi: “Biz de bu iki konunun birlikte götürülmesini istek ettiğimizi lisana getirdik. Fakat tıpkı vakitte şu anda çok ağır halde yaşadığımız finansmana erişim başta olmak üzere beklentilerimizi iktisat idaresi ile paylaştık. Finansman konusunda tabir etmem gerekir ki istek ettiğimiz noktada değiliz. Ankara’daki toplantıda Hazine ve Maliye Bakanımız 1.5-2 ay içinde finansmana erişim konusunda kıymetli, olumlu somut adımlar atılacağıyla ilgili bize bilgi verdi, bunu heyecanla ve sabırsızlıkla bekliyoruz.”
İTO Lideri Avdagiç, Türkiye iktisadının kıymetli bir dönüm noktasında olduğunu vurguladı. Bu periyotta enflasyonla çabayı, tüm ülke olarak topyekün halde sürdürmek gerektiğini belirten Avdagiç, “Bu çabada kısa devirli olarak elbette kimi külfetler yaşanacaktır. Lakin kararlı, tesirli ve gerçek sistemlerle verilen bir çaba, muvaffakiyetin temel anahtarı olacaktır” sözlerini kullandı.
“Şok önlemler uygularken, muhtemel yan tesirleri dikkatle izlemeliyiz”
İçinden geçtiğimiz bu devirde, fiyat ve finansal istikrar başta olmak üzere iktisat siyasetinde rasyonele dönüş için atılan adımların sonuçlarının dikkatle izlenmesi gerektiğini kaydeden Avdagiç, “Şok önlemler uygularken, -zaman vakit bunlara muhtaçlık olabilir- muhtemel yan tesirleri dikkatle izlemeli ve gereken önlemleri hızla alma yoluna gitmeliyiz” dedi.
Avdagiç, yeni iktisat idaresinin verdiği bildiriler ve TCMB’nin gerek enflasyonla çabaya yönelik sergilediği kararlılığın, gerekse de faiz siyasetindeki rasyonel tavrının milletlerarası finans etraflarında de karşılık bulmasının memnuniyet verici olduğunu vurguladı.
Avdagiç, Türkiye’nin kredi temerrüt riskini tabir eden CDS puanının Eylül 2021’den bu yana birinci defa 400 düzeyinin altına gelmesinin de kıymetli bir gösterge olduğunu, CDS’in gerilemesinin yabancı yatırımcıların Türkiye’ye yönelik risk algılarını ve dış borçlanma maliyetini değerli ölçüde aşağı çekeceğini kaydetti. Avdagiç, “Umuyoruz ki, kısa müddette yabancı yatırımcı girişlerinde bir hızlanma göreceğiz” dedi.
“Dengelenme sürecinde beklentimiz üretimin ve ihracatın en tesirli araçlarla desteklenmesidir”
Şekib Avdagiç, enflasyonla uğraşın başlatıldığı bu süreçte uygulanacak para ve maliye siyasetinin, üretim-istihdam-ihracat sacayağı ile ahenginin değer taşıdığını kaydetti. Avdagiç, devamında şunları söyledi: “Bu senkronizasyonu ne kadar sıkı örtüştürebilirsek, enflasyonla çaba ederken, ‘üretimi, ihracatı ve istihdamı korumada’ o derecede başarılı olacağımıza inanıyoruz. Yeni dengelenme sürecinde temel beklentimiz, üretimin ve ihracatın en tesirli araçlarla desteklenmesi ve sakinliğe yol açabilecek risklerden ari tutulmasıdır.”
Türkiye’nin en çok dış ticaret yaptığı Avrupa ülkelerinde durağanlık yaşandığını belirten Avdagiç, “Bu koşullar altında global iktisatta ve bilhassa Avrupa pazarındaki sakinlik, kuşkusuz Türkiye iktisadı ve ihracatı için dış şartların, önümüzdeki devirde destekleyici olmayacağını gösteriyor. Tıpkı formda turizmde de dönem hareketliliği beklentilerimizin altında seyrediyor. Hasebiyle bu tablo, toplam döviz gelirlerinde amaçlarımıza ulaşabilmek için daha büyük bir uğraşın içinde olmamız gerektiğine işaret ediyor” diye konuştu.
“Tarımda genç kalmadı, bu sürdürülebilir değil”
Avdagiç, enflasyonla çabada “gıda” başlığının üzerinde bilhassa ve hassasiyetle durulması gerektiğini vurguladı. Dünyanın 10 büyük tarım üreticisinden biri olan Türkiye’nin bu düzeydeki besin enflasyonunu hak etmediğini belirterek, şunları söyledi:
“Bu sorunun hızla masaya yatırılması, besin enflasyonunu besleyen ögelerin hemen kaldırılması gerekiyor. İTO olarak temmuz ayındaki besin enflasyonunu yüzde 8.61 olarak ölçtük. Meğer temmuz, klasik olarak meyve-sebzedeki yaz ucuzluğunun tesiriyle enflasyonun eksi olarak kayıtlara geçtiği bir aydır. Yazın ortasında yüzde 10’lara yaklaşan besin enflasyonunu tetikleyen ögeleri tahlil edip gerekli tedbirleri almak durumundayız.”
Besinin dünya genelinde ‘stratejik’ dal olarak tanımlandığını, savunma endüstrisinin bile önünde görüldüğünü kaydeden Şekib Avdagiç, “Yapılan araştırmalara nazaran Türk çiftçisinin yaş ortalaması 55’e yükseldi. Bu türlü gidersek, bu kuşak, tarım üretimi yapan neredeyse son jenerasyon olacak. Tarımda genç kalmadı; bu sahiden sürdürülebilir bir durum değil. Hasebiyle hiç vakit kaybetmeden, çiftçiliği ve tarımı gençlerimizin gündemine sokmalıyız. Gençlerimizi, çiftçilerimizi toprakla barıştırmalı, kentten köye göçün yolunu açmalıyız. Türkiye mevcut yapılanlara ek olarak, bugünden tarım için daha güçlü bir kurgu ve strateji yaparsa, uzun yıllar bunun karşılığını alacaktır. Buna katiyen inanıyoruz” dedi
