İngiltere’nin besin ve doğal gazda yüksek ithalat bağımlılığı faiz artışlarına karşın enflasyondaki düşüşü baskılarken ülke, gelişmiş ülkeler ortasında en yüksek enflasyon oranına sahip olarak öne çıkıyor.
Ekonominin beklenenden güçlü performans göstermesi ve işsizliğin de düşük seyretmesiyle yapışkan hale gelen enflasyon, İngiltere Merkez Bankası’nın (BoE) faiz oranlarını artırmaya devam edeceği beklentilerini de güçlendiriyor.
İngiltere Ulusal İstatistik Ofisi (ONS) bilgilerine nazaran, yıllık enflasyon mayısta yüzde 8,7 ile sabit kaldı. Beklenti, güç fiyatlarındaki gerilemenin tesiriyle enflasyonun yüzde 8,4 olacağı tarafındaydı.
Ülkede çekirdek enflasyon ise arka arda iki aydır artarak nisandaki yüzde 6,8 düzeyinden mayısta yüzde 7,1’e çıktı.
ÇEKİREK ENFLASYON SON 31 YILIN EN YÜKSEK DÜZEYİNE ULAŞTI
Böylece, güç ve besin üzere değişken kalemleri dışarıda bırakan çekirdek enflasyon, son 31 yılın en yüksek düzeyini gördü. BoE’nin para siyaseti kararlarında dikkate aldığı en değerli göstergelerden biri olan hizmet kesimi enflasyonu da mayısta yüzde 7,4’e yükseldi.
Manşet enflasyonun ısrarcı olmasına tesir eden kalemlerden biri olan besin enflasyonu ise yüzde 19,2 ile son 46 yılın en yüksek düzeyine çıkmasının akabinde, mayısta yüzde 18,4’e geriledi.
Enflasyonla uğraş kapsamında Aralık 2021’den beri sıkı para siyaseti uygulayan BoE, enflasyonun beklendiği halde gerilememesinin akabinde piyasaları “kısmen şaşırtarak” dün 50 baz puan artışa gitti ve siyaset faizini yüzde 5’e çıkardı.
BoE’nin üst üste 13’üncü kere faiz artırmasının akabinde, faiz oranları 2008’den beri en yüksek düzeyini gördü.
Çekirdek enflasyonun yükselişini sürdürmesi, gelecek aylarda enflasyonun ısrarcı olmaya devam edeceğinin ve bu nedenle yeni faiz artışlarının da işareti olarak bedellendiriliyor. Yüzde 2’lik enflasyon amacı için daha fazla faiz artırımına gereksinim duyan BoE’nin, faiz oranlarını Aralık 2023 prestijiyle yüzde 6’ya kadar çıkarabileceği öngörülüyor.
İNGİLTERE, G7 ORTASINDA EN YÜKSEK ENFLASYONA SAHİP ÜLKE OLDU
Mayıstaki yüzde 8,7’lik enflasyon oranı, İngiltere’yi G7 ülkeleri ortasında en yüksek enflasyona sahip ülke pozisyonuna getirdi. İngiltere, yüzde 18,4 ile Batı Avrupa’daki en yüksek besin enflasyonuna da sahip.
ABD’de enflasyon mayısta yüzde 4, Almanya’da yüzde 6,1 ve Fransa’da yüzde 5,1 olurken, Japonya’da ise nisanda yüzde 3,5 olarak kaydedildi.
ABD Merkez Bankası (Fed), geçen hafta, siyaset faizini beklentiler dahilinde değiştirmeyerek yüzde 5-5,25 aralığında sabit tutmuştu. Avrupa Merkez Bankası ise üç temel siyaset faizini 25 baz puan artırarak, refinansman faizini yüzde 4’e, mevduat faizini yüzde 3,50’ye ve marjinal fonlama faizini de yüzde 4,2’5e yükseltmişti.
ENERJİ İTHALAT FATURASI 2021’E NAZARAN YÜZDE 129,4 ARTTI
Enflasyonun İngiltere’de başka G7 ülkelerine nazaran yüksek ve ısrarcı olmasında, İngiltere’nin besin ve doğal gaz ithalatındaki bağımlılığının yanı sıra Brexit sonrası maliyetlerin artması, işsizliğin düşük seyretmesi ve iktisadın beklenenden güçlü performans göstermesi üzere faktörler ve para siyaseti ana nedenler olarak görülüyor.
Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) bilgilerine nazaran bir ada ülkesi olan İngiltere, Çin ve Japonya’nın akabinde en büyük üçüncü net besin ve içecek ithalatçısı pozisyonunda bulunurken, yüksek ithalat bağımlılığı ülkeyi, besin fiyatlarındaki yükseliş ve tedarikteki aksaklıklara maruz bırakıyor.
Ayrıca, İngiltere’nin elektrik üretimi ve ısınma için doğal gaz ithalat bağımlılığının yüksek olması ülkeyi bu alandaki fiyat değişimlerine karşı kırılgan hale getiriyor.
Uluslararası güç piyasalarında rekor fiyatların akabinde, İngiltere’nin güç ithalat faturası geçen yıl birinci kere 100 milyar sterlin eşiğini aşarak 117 milyar sterline ulaştı. Bu sayı 2021’de 54 milyar sterlin, salgın öncesi devir olan 2019’da 48 milyar sterlin olmuştu.
İngiltere’nin geçen yılki güç ithalat faturasının 63 milyar sterlinini ham petrol ve petrol eserleri, 49 milyar sterlinini ise gaz ithalatı oluşturdu. İngiltere geçen yıl elektrik üretiminin yüzde 43’ünü doğal gazdan karşıladı.
Geçen yıl doğal gaz fiyatlarında görülen keskin artıştan en fazla etkilenen ülkelerden biri olan İngiltere’nin, doğal gaz ithalatının 2030’a kadar ise yüzde 70 artabileceği öngörülüyor.
BREXİT VE BAŞKA ENFLASYONİST BASKILAR
İngiltere 2016’da Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılmaya karar vermesinin akabinde 2021 prestijiyle AB’nin tek pazarından çıktı. İngiltere’nin AB ile ortasında malların büyük ölçüde gümrüksüz ticaretine imkan veren bir muahede olmasına karşın, ihracat ve ithalatta gecikmelere ve daha yüksek maliyetlere neden olan evrak işleri halinde mahzurlar görüldü.
Brexit sonrası emekçi kasveti yaşanan İngiltere’de çalışanlar, enflasyonun altında maaş artışını kabul etmeyerek greve gidiyor. İngiltere’de çalışan fiyatları, bu yılın ocak-nisan devrinde yüzde 7,2 artarak 20 yılın en süratli artışını kaydetti.
AB ülkelerinden gelen emekçilerin özgür sirkülasyonunun sona ermesi, birçok patronun karşılaştığı işçi ezasına katkıda bulunurken, bu durum İngiltere’de başka birçok iktisada kıyasla daha önemli boyutlara ulaşarak fiyatları ve nihayetinde tüketiciler için fiyatları artırdı.
EKONOMİNİN PERFORMANSI ENLASYONUN “İNATÇI” KALMASINA NEDEN OUYOR
BoE Lideri Andrew Bailey, dün faiz kararı sonrası yaptığı açıklamada, enflasyonla uğraşta maaşlardaki mevcut artışların devam edemeyeceğini ve bu artış seviyelerinin “sürdürülemez” olduğunu söz etti.
Ekonominin beklenenden güçlü performans sergilediğini ve işsizliğin düşük seyrettiğini belirten Bailey, bu gelişmelerin ülkede enflasyonun inatçı kalmasına neden olduğunu kaydetti.
İNGİLTERE DÜŞÜŞ İÇİN “SABIR” İSTEDİ, SUNAK DÜŞÜŞÜN “KOLAY OLMAYACAĞINI” SÖYLEDİ
Hükümetin yüksek fiyat artışlarına karşı tüketicileri korumak için uyguladığı güç ve toplumsal dayanak programları nedeniyle İngiltere’nin kamu borcu, mayısta 1961’den beri birinci defa gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYH) yüzde 100’ünü aştı.
Enflasyonun tesirleriyle kamu yardımıyla gayret etmenin verimsiz olduğunu belirten analistler, BoE’nin enflasyonu amaca yaklaştırmak için iktisat de “resesyonu” göze almasını gerektiğini savunuyor.
Yılın başında İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, o devirde yüzde 10’un üzerinde olan enflasyon oranını bu yıl sonu prestijiyle yarıya indirme kelamı verirken, dün yaptığı açıklamada, enflasyonu bu düzeye çekmenin “kolay olmayacağını ve vakit alacağını” söz etti.
Maliye Bakanı Jeremy Hunt, artan faiz oranlarının enflasyonu düşürücü tesir yapacağını belirterek, “Diğer ülkelerde faiz oranlarındaki artışların vakit içinde enflasyonu aşağı çektiğini görebilirsiniz. Bu, burada da olacak fakat sabırlı olmalı ve rotamıza bağlı kalmalıyız. Şayet ailelere yardımcı olacak, mortgage ve işletmeler üzerindeki baskıyı hafifleteceksek ekonomiyi yüksek enflasyona neden olan her faktörden kurtarmamız gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Hunt, hükümetin, enflasyonunu düşürme uğraşlarında BoE’yi desteklemekte tereddüt etmeyeceğini ve ömür maliyeti konusunda gayeli dayanak sağlayacağını da belirtti.
