Geçen hafta ABD’de borç limiti krizinin çözülmesine rağmen açıklanan bilgilerden alınan sinyallerle enflasyon ve resesyon ikilemi ortasında kalan dünya ekonomilerinde para siyasetlerine ait öngörüler varlık fiyatları üzerinde tesirli olmaya devam etti.
Analistler, dünya genelinde kimi merkez bankalarının beklentilerin bilakis karar almasının, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) gelecek hafta açıklayacağı faiz kararına yönelik iddialarda oynaklığa sebep olduğunu lisana getirdi.
Avustralya Merkez Bankası’nın piyasa beklentilerinin tersine 25 baz puan faiz artırmasının akabinde, Kanada Merkez Bankası da siyaset faizini 25 baz puan artırarak 22 yılın en yüksek düzeyi olan yüzde 4,75’e yükseltti.
Kanada Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamada, iktisattaki talep fazlasının varsayım edilenden daha fazla olduğunun görüldüğü tabir edildi. Kanada, evvelki toplantıda faiz artışına gitmeyerek G7 ülkeleri ortasında faiz artışlarına birinci orta veren ülke olurken para piyasalarındaki fiyatlamalarda bankanın yüzde 80 ihtimalle bu toplantıyı da pas geçmesi bekleniyordu.
Söz konusu bankaların faiz kararlarının akabinde para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in gelecek hafta 25 baz puan faiz artırabileceğine ait öngörüler yüzde 34 düzeyine çıkarken, iş gücü piyasasının soğumaya başlamış olabileceğine dair alınan sinyallerin ardından 25 baz puan faiz artışına yönelik beklentiler yüzde 29’a geriledi.
Perşembe günü ABD’de açıklanan bilgilere nazaran, birinci kere işsizlik maaşı müracaatında bulunanların sayısı, 3 Haziran ile biten haftada 261 bine çıkarak Ekim 2021’den bu yana en yüksek düzeye ulaşmıştı.
Öte yandan, Memleketler arası Para Fonu (IMF), ABD’de enflasyon ivmesinin yavaşladığına fakat kıymetli bir telaş olarak kalmaya devam ettiğine işaret ederek, Fed’i para siyaseti rotasında kalmaya çağırdı.
ABD’de borç limiti krizinin çözülmesiyle birlikte ABD hazinesi tahvil satışlarına başlarken, ABD hükümetinin borçlanmasının piyasalarda likiditeyi olumsuz etkileyebileceği telaşı de devam ediyor.
Tüm bu gelişmelerin akabinde ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı yaklaşık 4 baz puan artışla 3,74’ten tamamlarken, altının ons fiyatı yüzde 0,7 yükselişle 1.961 dolardan haftayı kapattı. Resesyon ihtimalinin de öne çıkmasıyla Brent petrolün varil fiyatı yüzde 1,7 azalışla 75 dolara indi.
ABD’de hisse piyasaları, Fed’in faiz kararı öncesinde ki son haftada olumlu bir seyir izlerken, gelecek hafta enflasyon bilgileri ve bankanın açıklayacağı para siyaseti kararı yatırımcıların odağına yerleşti.
Analistler, Fed’in para siyasetlerine ait belirsizliklerin gün geçtikçe azalsa da yatırımcıların gelecek hafta atılacak adımları fiyatlama konusunda temkinli davrandıklarını tabir etti.
Ülkede geçen hafta açıklanan makroekonomik datalar de karışık sinyaller vermeyi sürdürdü. Tedarik İdare Enstitüsü (ISM) hizmet bölümü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), mayısta aylık bazda 1,6 puan azalışla 50,3’e düşerken, fabrika siparişleri nisanda yüzde 0,4 artsa da öngörüleri karşılayamadı.
Öte yandan, ABD’de geçen hafta pay bazlı ve kripto para borsalarına dair haber akışı öne çıktı. Kripto para borsası Binance’e dava açtığını bildiren ABD Menkul Değerler ve Borsa Komitesi (SEC), öteki bir kripto para borsası olan Coinbase’e de kural ihlalleri gerekçesiyle dava açtığını duyurdu.
Binance’in ABD iştiraki de SEC’in varlıklarını dondurmasını istemesinin akabinde dolar mevduatlarını askıya alacağını açıkladı.
SEC Lideri Gary Gensler, CNBC’ye yaptığı değerlendirmede, daha fazla dijital para ünitesine muhtaçlık duymadıklarını belirterek, tokenlerin gerçek kıymetini sorguladığını lisana getirdi.
Bu gelişmelerin akabinde Nasdaq endeksinde süreç gören Coinbase’in payları haftayı yaklaşık yüzde 17 paha kaybıyla kapattı.
Ayrıca, ABD’li araba üreticisi General Motors’un, Kuzey Amerika’daki şarj ağını kullanmak için Tesla ile anlaştığını duyurmasıyla şirketin payları haftalık bazda yüzde 5,7 artış gösterirken, Tesla paylarının evvelki haftaya nazaran yüzde 14,2 kıymet kazanması dikkati çekti.
Söz konusu gelişmelerle geçen hafta New York borsasında S&P 500 yüzde 0,5 artışla son on ayın en yüksek düzeyine çıkarken, Dow Jones endeksi de yüzde 0,3 kıymet kazanarak son bir ayın en yüksek düzeyine ulaştı. Nasdaq endeksi de yüzde 0,1 yükselişle yaklaşık son 14 ayın doruğunu test etti.
12 Haziran ile başlayan haftanın data takviminde, salı günü enflasyon, çarşamba günü Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ve Fed’in para siyaseti kararı, perşembe günü haftalık işsizlik müracaatları, perakende satışlar, sanayi üretimi ve kapasite kullanım oranı dataları takip edilecek.
ECB YATIRIMCININ ODAĞINDA
Avrupa borsalarında, bölgede ekonomik aktiviteye ait telaşların artmasıyla, İtalya hariç negatif bir seyir izlenirken, gelecek hafta için gözler Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) para siyaseti kararına çevrildi.
Geçen hafta açıklanan makroekonomik datalara nazaran, Avro Bölgesi’nin iktisadı bu yılın birinci çeyreğinde evvelki çeyreğe nazaran yüzde 0,1 daralarak, teknik manada resesyona girdi. Bölge geçen yılın son çeyreğinde de yüzde 0,1 küçülmüştü.
Bölge iktisadının resesyona girmesine rağmen ECB’nin faiz artırımlarına devam edeceğine yönelik fiyatlamalarda bir değişiklik olmazken, bankanın 15 Haziran’daki toplantıda 25 baz puanlık faiz artışına gideceğine kesin gözüyle bakılıyor. Sene sonuna kadar bankanın toplamda 50 baz puan faiz artıracağı öngörülüyor.
Geçen hafta Avrupa Parlamento’sunda açıklamalarda bulunan ECB Lideri Christine Lagarde, enflasyonist baskıların yüksek seyrettiğini, çekirdek enflasyonun tepe yaptığına dair net bir ispat olmadığını söyledi.
Enerji dayanaklarını sürdürmenin orta vadede enflasyonist baskıları artıracağını aktaran Lagarde, “Enerji krizi hafiflerken hükümetler ilgili dayanak tedbirlerini derhal ve uyumlu bir biçimde geri almalıdır” tabirini kullandı.
Öte yandan, geçen hafta açıklanan bilgilere nazaran, Almanya’da sanayi üretimi aylık yüzde 0,3 artışla beklentilerin altında kalırken, bölgede enflasyon ve resesyon ikilemi güç kazanmaya devam etti.
Ülkede fabrika siparişleri de yüzde 0,4 azalarak beklentileri karşılamazken, Avro Bölgesi’nde perakende satışlar aylık bazda değişim göstermedi.
Analistler, bölge genelinde İngiltere hariç, hizmet dalı ve bileşik PMI bilgilerine nazaran ekonomik aktiviteye yönelik risklerin günden güne arttığını bildirdi.
Öte yandan, üst üste dört hafta düşüş eğiliminde hareket eden avro/dolar paritesi, geçen haftayı yüzde 0,4 artışla 1,0750 düzeyinden tamamladı.
Söz konusu gelişmelerle geçen hafta Almanya’da DAX endeksi de yüzde 0,6, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,6 ve Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,8 bedel kaybederken, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 0,3 artış kaydetti.
Gelecek hafta salı günü Almanya’da enflasyon ve ZEW beklentiler endeksi, İngiltere’de işsizlik, çarşamba günü İngiltere’de sanayi üretimi ve büyüme, Avro Bölgesi’nde sanayi üretimi, perşembe günü ECB’nin faiz kararı, cuma günü Avro Bölgesi’nde enflasyon bilgileri takip edilecek.
ASYA’DA BOJ TAKİP EDİLECEK
Asya borsalarında geçen hafta müspet bir seyir öne çıkarken, Çin hükümetinin ekonomiyi destekleyici adımlarını güçlendireceği beklentisi ve Japonya iktisadının kestirimlerin üzerinde büyümesi bölgede risk iştahını artıran esas etkenler oldu. Gelecek hafta ise Japonya Merkez Bankası’nın (BoJ) faiz kararı yatırımcıların odağında olacak.
Çin’de geçen hafta açıklanan datalara nazaran, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık yüzde 0,2 artarken, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ise yüzde 4,6 geriledi.
Analistler, kelam konusu dataların hem ülke içindeki ekonomik aktivitenin yavaşlamış hem de dünya genelindeki talepte güç kaybının yaşanıyor olabileceği tasasını gündeme taşıdığını tabir etti.
Çin hükümetinin kelam konusu data öncesinde mevduat faizlerinde indirime gittiğini hatırlatan analistler, açıklanan bilgilerin bu adımlara yenilerinin eklenebileceği varsayımlarını beraberinde getirdiğini söyledi.
Buna nazaran, bankalar 3 ve 5 yıllık mevduat faizlerini 15 baz puan indirirken, bankaların gelecek hafta 2 yıllık mevduat faizlerini de 10 baz puan düşürmesi bekleniyor.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in bu ay Çin’e bir ziyaret gerçekleştirebileceği istikametindeki haber akışı varlık fiyatlarına müspet yansımasının akabinde açıklanan datalara nazaran, ülkenin dış ticaret fazlasının mayısta 65,8 milyar dolarla beklentilerin altında kalması risk iştahını törpüledi.
Gelecek hafta son süreç gününde ise BoJ’un para siyaseti toplantısı yatırımcıların odağına yerleşirken, para piyasalarında BoJ’un faizi sabit bırakacağı fiyatlanıyor.
Japonya’da ise cari süreçler istikrarı nisanda 1,9 trilyon yen fazla verirken, ülke iktisadı yılın birinci çeyreğinde yüzde 2,7 büyüyerek beklentileri geride bıraktı. BoJ Lideri Ueda Kazuo da ülkede enflasyon ve enflasyon beklentilerinin yükseldiğini bildirdi.
Ayrıca, bölge merkez bankalarından Avustralya Merkez Bankası, siyaset faizini 25 baz puan artırarak yüzde 4,10’a çıkarırken, Hindistan Merkez Bankası hafta içinde düzenlenen para siyaseti toplantısında siyaset faizini yüzde 6,50’de sabit bıraktı.
Avustralya Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamada, iş gücü piyasasında sonlu da olsa bir gevşeme olduğu fakat bu durumun enflasyonla uğraşta yetersiz kaldığı belirtildi. Bankanın faiz artırımlarına devam edebileceği aktarılan açıklamada, faizlerin daha da artırılmasıyla enflasyonun daha kısa müddette makul düzeylere inmesinin beklendiği kaydedildi.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Çin’de Şanghay bileşik endeksi dalgalı bir seyirle yüzde 0,04 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 2,32 bedel kazandı.
Güney Kore’de Kospi endeksi de yüzde 1,53 artışla son bir yılın en yüksek düzeyine çıktı. Japonya’da Nikkei 225 endeksi 32.708,53 puanı test ederek rekorunu tazelerken, haftayı da evvelki kapanışına nazaran yüzde 2,35 artışla 32.265,17 puandan tamamlayarak tüm vakitlerin en güçlü haftalık kapanışını gerçekleştirdi.
12 Haziran ile başlayan haftanın data takviminde, perşembe Japonya’da ticaret istikrarı, Çin’de perakende satışlar, sanayi üretimi ve işsizlik dataları, cuma günü ise BoJ’un faiz kararı takip edilecek.
BIST 100 YÜZDE 10 YÜKSELDİ
Yurt içinde geçen hafta yükseliş eğilimini üst üste üçüncü haftaya taşıyan BIST 100 endeksi, yüzde 10 kıymet yararıyla haftayı 5.626,49 puandan tamamlayarak tüm vakitlerin en yüksek haftalık kapanışını gerçekleştirdi. Gelecek hafta için dikkatler cari süreçler istikrarına çevrildi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı vazifesini Nureddin Nebati’den devralan Mehmet Şimşek, “Hükümetimizin temel amacı toplumsal refahı yükseltmektir. Önümüzdeki devirde bu amaca ulaşmada şeffaflık, tutarlılık, öngörülebilirlik ve milletlerarası normlara uygunluk temel unsurlarımız olacaktır.” dedi.
Yeni iktisat idaresinin misyona başlamasıyla, hafta içinde Türkiye’nin 5 yıllık kredi risk primi (CDS), yaklaşık bir ay ortanın akabinde tekrar 500 baz puanın altına geriledi.
Hafize Gaye Erkan da, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na (TCMB) atanan birinci bayan lider olurken, Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Şurası (BDDK) Başkanlığına getirildi.
Geçen hafta Sermaye Piyasası Heyeti (SPK), Vakıf Gayrimenkul Yatırım Paydaşlığı AŞ’nin 572,5 milyon liralık, Söktaş Dokuma Sanayi ve Ticaret AŞ’nin 68,2 milyon liralık ve Kuvvetli Güç Elektrik Üretim AŞ’nin ise 2,5 milyar liralık bedelli sermaye artırımına onay verdi. Heyet tıpkı vakitte toplamda 25 bireye de 6 ay süreksiz süreç yasağı uygulanması kararı aldı.
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) tarafından hazırlanan “Türkiye Sermaye Piyasası 2022” başlıklı rapora nazaran, Borsa İstanbul, organize borsalar ortasında dolar bazında yüzde 105 ile en fazla getiriyi sağlayan borsa oldu.
Geçen hafta yurt içinde açıklanan datalara nazaran, TÜFE aylık yüzde 0,04 ve yıllık yüzde 39,59 artışla beklentiler doğrultusunda gerçekleşirken, sanayi üretim endeksi, nisanda aylık bazda yüzde 0,9 ve yıllık bazda yüzde 1,2 azalarak beklentilerin altında kaldı.
