Bakır üretiminde ortaya çıkan pirit konsantresinden kobalt üretebilen fabrikaya sahip olan Eti Bakır’ın Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisi, “Avrupa’nın Pil Hammaddelerine Bağımlılığını Azaltacak Sürdürülebilir Teknolojiler” projesiyle Avrupa Birliği’nden fon almaya hak kazandı.
Cengiz Holding, Ar-Ge faaliyetlerini üretimin odağına aldığı çalışmalarını hızlandırdı. Şirketin 1,2 milyar dolarlık yatırımla, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin önde gelen özel dal yatırımlarından biri olarak hayata geçirdiği Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisi, Ufuk Avrupa’nın (Horizon Europe) “Rekabetçi ve Sürdürülebilir bir Avrupa Batarya Kıymet Zinciri” başlıklı davetinden fon almaya hak kazanan konsorsiyumdaki 19 memleketler arası kuruluştan biri oldu.
7 milyon euroluk “STREAMS: Sustainable Technologies for Reducing Europe’s Battery Raw Materials Dependance (Avrupa’nın Pil Hammaddelerine Bağımlılığını Azaltacak Sürdürülebilir Teknolojiler) projesinde kobalt, nikel, mangan ve lityum bileşikleriyle pilin ana bileşenlerinden olan katot faal materyalini üretecek olan Eti Bakır’ın 1,05 milyon euroluk bütçesinin 600 bin euroluk kısmı, bu program tarafından karşılanacak.
13 ülkeden 19 kuruluş yer alıyor
Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisi Genel Müdürü Emre Kayışoğlu, Ufuk Avrupa projesindeki bu muvaffakiyetle Türkiye’nin, 21’inci yüzyılın en değerli hususlarından olan bataryanın sürdürülebilir üretimi ve geri dönüşümünde değerli bir rol üstlendiğini söyledi. Bakır üretiminde, artık eser olarak ortaya çıkan piritten kobalt üretme kabiliyetine sahip, dünyadaki tek tesise sahip olduklarının altını çizen Kayışoğlu, “Son devirde bilhassa elektrikli araç kullanımının artışıyla bu araçların içindeki bataryaların üretimi ve geri dönüşümü konusu, tüm dünyanın en kıymetli gündemlerinden biri haline geldi. Bu kapsamda Avrupa Birliği’nden ‘İklim Geçişine Yönelik Dallar Ortası Çözümler’ amacını destekleyecek halde ‘Rekabetçi ve Sürdürülebilir Bir Avrupa Batarya Kıymetler Zinciri’ başlıklı bir davet yapıldı. Fonlanmaya karar verilen projede ortalarında Avusturya, Avustralya, Norveç, ABD, Ukrayna, Finlandiya, İspanya, İngiltere, Belçika ve Polonya’nın da bulunduğu 13 ülkeden 19 şirket ve memleketler arası kuruluşun bulunduğu konsorsiyumdaki tek Türk şirket olmaktan büyük memnunluk duyuyoruz. Türkiye’nin en kıymetli bilimsel araştırma kurumlarından biri olan TÜBİTAK RUTE’yle tıpkı projede olmak da bizim için ayrıyeten gurur kaynağı” dedi.
Lityum-iyon batarya geliştirilecek
Projede birincil, ikincil kaynaklar ile pil atıklarından sürdürülebilir ve etraf dostu teknolojilerle pil bileşenlerinin sentezleneceğini anlatan Kayışoğlu, şöyle devam etti: “Bu projeyle, yüksek güç yoğunluğuna sahip lityum-nikel-manganez-kobalt-oksit (NMC) tipi lityum-iyon bataryaların geliştirilmesi hedefleniyor. Projede pilin ana bileşenlerinden olan katot faal materyali için gerekli olan kobalt, nikel, mangan ve lityum bileşiklerinin elde edilmesini biz sağlayacağız. Katot etkin materyali, pilin ağırlıkça yaklaşık yüzde 31’ine sahipken maliyetin ise yüzde 51’ini oluşturuyor.”
“Lityum, eti alüminyum’dan gelecek”
Avrupa’daki yaygınlaşan projelerin ‘sürdürülebilir’ özelliğine dikkat çeken Kayışoğlu, Cengiz Holding’in tüm küme şirketlerinin ‘sıfır atık’ şuuruyla bu çalışmaları yıllardır sürdürdüğünü söz etti. Ufuk Avrupa projesiyle mevcut kobalt karbonat üretim prosesini ileri saflaştırma metotlarıyla uygunlaştırılarak batarya kalitesinde kobalt sülfat heptahidrat geliştireceklerini belirten Kayışoğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Mevcut hammaddemiz olan pirit konsantresi içinde eser ölçüde bulunan nikel ve mangan üzere kıymetli metalleri de geri kazanarak, batarya kalitesinde nikel sülfat hekzahidrat ve mangan sülfat monohidrat bileşikleri halinde yeni eserler sentezleyeceğiz. Öte yandan kardeş şirketimiz olan Eti Alüminyum’un Seydişehir fabrikasında işlenen boksit madeninin artık eserinde eser ölçüde bulunan lityumu da geri kazanarak Mazıdağı’nda ileri saflaştırma teknikleri ile yeniden batarya kalitesinde lityum karbonat ve lityum hidroksit sentezini gerçekleştireceğiz. 3 yıl sürecek projeyle evvel ülkemizin sonra da dünyanın sürdürülebilir iktisadına katkı sağlayacağımız için büyük memnunluk duyuyoruz.”
