Uludağ Üniversitesi Öğretim Vazifelisi Doç. Dr. Filiz Eryılmaz, Borsa İstanbul’a yabancı ilgisinin devam edip etmeyeceğine yönelik bir yazı kaleme aldı.
Eryılmaz, “Son düzenlemelerle Londra’daki swap kanalı neredeyse büsbütün kapatıldı. Haliyle yabancının çok süratli giriş yapabileceği bu kanalın açılacağı haberi tabir-i caizse piyasayı coşturdu” dedi.
Doç. Dr. Eryılmaz, “Yabancı girişine dair beklentiyi yükselten bir öbür gelişme de Moody’s’in Türkiye’nin kural bazlı ve öngörülebilir siyasete geçmesinin ülke kredi görünümü ve notu açısından olumlu olduğu değerlendirmesini yapması oldu” sözlerini kullandı.
İşte Eryılmaz’ın o yazısı:
29 Mayıs’ta ikinci çeşit seçimlerinin sona ermesiyle borsaya yabancı girişi 2013 yılından bu yana birinci kere aralıksız 9 hafta devam ederek, 1.930 milyar dolara ulaştı. Yabancı girişi ile borsadaki yabancı takas oranı da yüzde 27’lerden yüzde 30.5’a kadar yükseldi. Yabancı girişinin artması ile birlikte elbette birinci soru kelam konusu bu girişler beklentileri ne kadar karşıladı? Bu mevzuda farklı görüşler var. Bir kesim bu girişleri yetersiz ve beklenti altı olarak değerlendirirken, bir kesim de epey olumlu kıymetlendiriyor. Sanırım bu iki görüşün orta noktası en makul olanı, yani şimdiye kadar olan yabancı girişlerini ne yetersiz ne de çok coşkulu olarak yorumlamamak gerektiğini düşünüyorum.
Tabii bu noktada bir öbür kritik soru gündeme geliyor; bundan sonraki müddette de yabancı girişleri devam eder mi, ederse hangi süratte olur? Bu noktada hâkim piyasa beklentisi yabancı girişlerinin kısa vadede en makûs ihtimalle tekrar son 9 haftalık ivmeye yakın devam ederek borsayı desteklemeye devam edeceği istikametinde. Ancak bu hafta gelen iki başka haber akışı yabancı girişlerine ait beklentiyi hayli yükseltti. Bunlardan birincisi Londra ile swap kanallarının tekrar açılacağına ait bir kulis bilgisiydi. Bildiğimiz üzere yurt dışı swap süreçlerine birinci kısıtlama 2018 yılında gelmişti. Getirilen bu kısıtlamaya nazaran bankaların yurt dışı yerleşiklerle yaptığı para swapları ve swap gibisi süreçlerinin bankaların yasal öz kaynaklarının yüzde 25’ini geçemeyeceğine ilişkindi. Akabinde 2020 yılındaki pandemi periyodunda bu kısıtlama birinci olarak yüzde 25’ten yüzde 10’a ve sonrasında da yüzde 10’dan yüzde1’e düşürüldü. Kelamın özü yapılan son düzenlemelerle Londra’daki swap kanalı neredeyse büsbütün kapatıldı. Haliyle yabancının çok süratli giriş yapabileceği bu kanalın açılacağı haberi tabir-i caizse piyasayı coşturdu. Haberin geldiği gün yabancı girişinin artarak bankalara yöneleceği beklentisi ile bankalar Perşembe günü yüzde 8.7 yükseliş kaydetti. Ben bu mevzuda optimist olduğumu söyleyebilirim. Yani yakın bir devirde yabancı girişini artırmaya yönelik swap kanallarının açılmasına ait bir adım gelme mümkünlüğünü epeyce güçlü görüyorum. Swap kanallarını rahatlatma ismine atılacak her adım iktisat idaresi nezdinde birtakım riskler barındırıyor olsa da yabancı girişini desteklemesi ismine epey kritik.
Yabancı girişine dair beklentiyi yükselten bir başka gelişme de Moody’s’in Türkiye’nin kural bazlı ve öngörülebilir siyasete geçmesinin ülke kredi görünümü ve notu açısından olumlu olduğu değerlendirmesini yapması oldu. Bu kıymetlendirme sonrasında elbette Türkiye’nin kredi notu ve görünümünde bir değişme olup olmayacağı tartışması da gündeme geldi. Artık gözler 8 Eylül’de Fitch, 29 Eylül’de S&P ve 15 Aralık’ta da Moody’s’in Türkiye’nin kredi notu ve not görünümü değerlendirmesinde olacak. Olumlu bir not görünümü ve kredi not değerlendirmesi geleceğini peşinen söylemek çok mümkün değil. Zira Türkiye bu türlü devam ederse kredi notu artar diyen Moody’s bile Türkiye iktisadına dair risklere de vurgu yapıyor. Bu bağlamda kurum rasyonele dönüş bağlamında uygulanan siyasetlerin ekonomiyi kabul edilebilir düzeyden daha süratli yavaşlatması durumunda yeni bir siyaset değişimi riski olursa kredi görünümünün negatife çevrilebileceği konusunda da ihtarda bulunuyor. Takip edip göreceğiz elbette lakin hiç kuşku yok ki, kredi notunda bir artış başta büyük fonlar olmak üzere yabancı girişini olumlu etkileyen çok değerli bir gelişme olacaktır.
Ben açıkçası yabancı kredi derecelendirme kuruluşlarının her şey yolunda olsa da not artırımı konusunda bir mühlet daha izlemede kalacağı fikrindeyim. Temel münasebetim de atılan adımların ne kadar devam ettirileceği ve sürdürüleceğinin onlar nezdinde en büyük soru işareti olması. Zira her ne kadar rasyonele dönme basamağında olsak da, hafızalarında Naci Ağbal olayı epey taze. Bu mevzuda biz iç yatırımcıya nazaran daha kuşkucu oldukları kesin. Tekrar geçtiğimiz hafta Cuma JP Morgan’ın düzenlediği memleketler arası yatırımcı toplantısı sonrası konuşan Hazine ve Maliye Bakanı sayın Mehmet Şimşek yabancı yatırımcının Türkiye’ye büyük ilgisi olduğunu ve atılan adımları yanlışsız bulduklarını belirtti. Lakin bu olumlu niyetlerine karşın bekle ve gör modunda olduklarının da altını çizdi.
Bu nedenle sayın Şimşek’in de belirttiği üzere uygulanan siyasetlerin devamının gelip gelmeyeceği konusunda bir mühlet daha bekle ve gör modunda olmaya devam edeceklerdir.
Yabancı kaynak girişi ile ilgili son bir noktaya daha değinmek isterim. Bu hafta sayın Mehmet Şimşek BAE ile imzalanan 50 milyar dolarlık yatırımın birinci kısmının bu sene içinde ülkeye geleceğini lisana getirdi. Sayın Şimşek’in telaffuzlarından anladığım kadarıyla zelzele bölgelerinin finansmanı için 8.5 milyar dolarlık sukuk yatırımının ve Eximbank üzerinden 3 milyar dolarlık ihracat takviyesinin yakın vadede ülkeye girmesi olası üzere görünüyor.
