Tarım ve Orman Bakanlığı, içme ve kullanma suyu temin edilen su havzalarının korunması, etraf ve gürültü kirliliğinin önlenmesi, halk sıhhatinin korunması amacıyla Kurban Bayramı süresince alınacak önlemlere ve kesim sırasında dikkat edilmesi gereken kurallara ait valiliklere genelge gönderdi.
Bakanlıktan yapılan açıklamaya nazaran, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı imzasıyla, İçme Suyu Kaynaklarının Korunması Hedefiyle Kurban Bayramı Mühletince Alınacak Önlemler Hakkında genelge yayımlandı.
Su İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından valiliklere gönderilen genelgede, Kurban Bayramı dolayısıyla kurbanlıkların bölümü ve atıkların bertaraf edilmesinde etraf ve manzara kirliliği oluşmaması için kurallar ve alınması gereken tedbirler hatırlatıldı.
Genelgede, Kurban Bayramı’nda artacak kesim faaliyetleri hasebiyle içme ve kullanma suyu temin edilen baraj, göl, gölet ve bunların havzalarıyla dere ve ırmaklardaki su kalitesinin korunması, sürdürülebilir kullanımının sağlanması maksadıyla gerekli önlemlerin alınmasının ehemmiyetine işaret edildi.
Bayram öncesi ve sırasında belirlenecek kurban kesim alanlarının, içme ve kullanma suyu temin edilen su havzalarının dışında kalacak formda belirlenerek içme suyu kaynaklarının fizikî, kimyasal ve bakteriyolojik olarak kirlenmesinin önüne geçilmesi gerektiği vurgulandı.
Kırsal yerleşim yerlerinde yer altı suyu ile kaynak suyu beslenim ve boşalım alanları içerisinde hayvan kesim faaliyetlerine müsaade edilmemesi, hayvan bölümü yapılacak yerlerde iç organlar, dışkı, deri modülleri üzere katı atıkların dere yataklarına, kanalizasyon ve yağmur suyu sınırlarına ulaşmasını engelleyecek önlemlerin alınması gerektiği belirtildi.
Kötü kokuların oluşmasının, haşerat çoğalmasının ve altyapı tıkanıklığından kaynaklı su baskınlarının önüne geçilmesinin kıymetine işaret edilerek, atıkların sızdırmaz, güçlü ve yüksek yoğunluklu polietilen torbalara konularak ilgili belediye tarafından varsa sistemli depolama alanlarında yoksa da gerekli dezenfeksiyon süreçleri yapılarak bertaraf edilmesi gerektiği hatırlatıldı. Genelgede, sıvı atıkların (kan, idrar) ise katı atıklardan farklı toplanarak mevzuata uygun formda bertaraf edilmesi gerektiği bildirildi.
TEDBİR VURGUSU
Kurbanlık hayvanların, bakanlıktan koşullu onay yahut onay dokümanı almış kesimhaneler ile kurban hizmetleri kurullarının belirlediği yerlerde kesilmesi gerektiğinin altı çizildi.
Kurbanların insanların gelip geçtiği, dinlendiği sokak, park, bahçe ve meydanlarda, akarsu kenarlarında kesilmemesi, etrafın kirletilmemesi ve vatandaşların rahatsız edilmemesi gerektiği ikazında bulunuldu.
Sokak hayvanlarının atıkları yemesine ve etrafa yaymasına müsaade verilmemesi, atıkların derin çukurlar açılarak gömülmesi gerektiği tabir edildi.
Hayvanlardan insanlara geçen ve zoonoz olarak bilinen birçok hastalık etkeninin, bu atık ve artık hususlarla insanlara bulaştığına dikkat çekilerek, şunlar kaydedildi:
“Kesilen kurbanlık hayvanların kulak küpeleri ve hayvan pasaportları en yakın vilayet yahut ilçe tarım ve orman müdürlüğüne teslim edilmelidir. Derinin yüzülmesi sırasında derinin dış kısmı ile etin teması önlenmelidir. İşkembe ve bağırsaklar, et kalitesini olumsuz etkilememesi, mikropların bulaşmasını ve gelişmesini önlemek için geciktirilmeden çıkarılmalıdır. İç organların çıkarılması sırasında işkembe ve bağırsak içeriğinin ete bulaşması önlenmelidir. İçerikleri kesim yerinden farklı bir yerde poşet, çöp bidonu, konteyner yahut çukurlara boşaltılmalı, etraf kirletilmemelidir. Kesilen hayvanlara ilişkin hastalıklı organlar, kesim sırasında oluşan atıklar, kist hidatik riskine karşı karaciğerler ve akciğerler evcil ve yabani hayvanlara verilmemeli, hayvanların çıkaramayacağı derinlikte çukurlara gömülerek bertaraf edilmelidir. Olağandışı görünüşe sahip iç organlar (normalden büyük, kokulu iltihaplı, su keseleri ve şişkinlikleri bulunan iç organlar, çamur kıvamında dalak gibi) ve etler (iltihaplı, kokulu, kanı pıhtılaşmayan gibi) veteriner tabibe muayene ettirilmelidir.”
SOĞUTMA SÜRECİ BAŞLATILMALI
Kurbanlık hayvanlardan elde edilen etler için soğutma sürecinin vakit geçirilmeden başlatılması gerektiği belirtilen genelgede, sakatatların 3 santigrat derece, başka etlerin 7 santigrat derece yahut daha düşük sıcaklıklarda soğutulması ve bu sıcaklıklarda koruma edilmesi gerektiği bilgisi verildi.
Taze etlerin besin ile temas maksadıyla üretilmiş uygun materyallerde taşınması gerektiği, bu maksat için üretilmemiş çöp poşeti-kovası üzere besin ile temasa uygun olmayan materyallerle taşınması halinde bu materyallerden istenmeyen unsurların besine geçişinin kelam konusu olabildiği anımsatıldı.
Etlerin bozulmasının önlenmesi için hava alacak halde taşınması gerektiği belirtilerek, koruma yollarına ait şu bilgiler verildi:
“Taze etler buzdolabında bir hafta bozulmadan tazeliğini koruma eder. Uygun büyüklüklerde ambalajlanarak buzlukta bir ay, şoklandıktan sonra -18 °C’de 6 ay saklanabilir. Etlerin başka bir saklama formu de kavurma prosedürüdür. Kavurma yapılan etler uygun kurallarda bir yıl saklanabilir. Etlerin daha uzun müddet saklanması bozulmaya, besleyici bedelinin azalmasına, lezzet ve aroma kaybına neden olur. İşkembe ve bağırsaklar çok âlâ temizlendikten sonra kısa müddette değerlendirilmelidir. Paklık için sıhhate ziyanlı kimyasal hususlar kullanılmamalıdır. Derinin düzgün ve hasarsız yüzülmesine dikkat edilmeli, yüzme sürecine evvel bacaklardan başlanmalı, sonra varsa yüzme makinesi ile yoksa bıçakla sürdürülmelidir. Yüzme bıçakları sivri uçlu olmamalı, küt ve kavisli olmalıdır. Deri üzerinde yağ ve et kesimleri kalmamasına itina gösterilmelidir. Koyun ve keçilerin derileri tulum formunda çıkarılmalıdır. Bunun çarçabuk yapılması için deri altına hava verilerek şişirilmelidir. Kesim sonrası elde edilen deri 1-2 saat dinlendirildikten sonra tuzlanmalıdır. Dinlendirme esnasında derideki fazla su ve kan sızar. Böylelikle bozulma riski azalır.”
