Uluslararası piyasalarda bitkisel yağ fiyatlarında düşüş yaşanıyor. Palm yağı, soya yağı ve kanola yağı fiyatları artan üretime rağmen zayıflayan ithalat nedeniyle geriliyor. Ayçiçek yağı fiyatlarında da sert bir düşüş gözlemleniyor. Bunun en değerli nedeni olarak ise ihraç edilebilir eserdeki artış ve bilhassa Karadeniz yağının en önemli alıcılarından Türkiye’de Ayçiçek tohumu ve yağına getirilmesi beklenen yüksek gümrük vergisi gösteriliyor.
UKRAYNA YAĞI 3 AYDA 286 DOLAR UCUZLADI
FAO’nun Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, nisanda aylık bazda yüzde 8.7 geriledi. Endeks bir yıl evvelki düzeyinin yaklaşık yüzde 48.2 altına indi. Milletlerarası piyasalarda Ayçiçek yağının ton fiyatı yılbaşından bu yana 435 dolar yani yaklaşık yüzde 33.85 gerileyerek 850 dolara indi. En büyük üreticiler Rusya ve Ukrayna ortasında patlak veren savaş sonrasında 2400 dolarla rekor düzeye çıkan fiyatlar son 1 yılda ise yüzde 60 geriledi. Karadeniz’de Ayçiçek yağı fiyatları 2 Haziran’da sona eren haftada 3 yılın en düşük düzeyine indi. Platts değerlendirmesine nazaran FOB Karadeniz Ukrayna ayçiçek yağı fiyatı 3 ay içinde 236 dolar geri çekilerek 2 Haziran prestijiyle 689 dolara indi.
‘TÜRKİYE’DE VERGİSİ %36’YA YÜKSELİYOR’ BEKLENTİSİ
Karadeniz’de fiyatlardaki düşüşün Türkiye’de ayçiçeği ithalat vergilerinin tohum için yüzde 27’ye ve yağ için yüzde 36’ya çıkacağı dehşetiyle desteklendiği belirtiliyor. Tarımsal emtia danışmanlık ve tahlil kuruluşu Agricensus’un konuştuğu ticaret kaynakları, Türkiye’de sıfırlanmış oranın 31 Mayıs’ta sona ermesinin akabinde hazirandan itibaren hem ayçiçeği tohumu hem de Ayçiçek yağı ithalat vergilerini sırasıyla yüzde 27 ve yüzde 36’ya çıkacağı beklentisinin bilhassa Karadeniz yağı üzerinde tesirli olduğunu söylediler.
Vergilerde rastgele bir artışın, piyasada ithalat suratını yavaşlatacağı belirtiliyor. Agricensus’a konuşan Türkiye merkezli bir yetkili, “Tarifelerin yürürlüğe girmesi ve Türkiye’de yeni hasat döneminin başlamasıyla birlikte Türkiye’nin dış alımında bir yavaşlama beklenebilir” değerlendirmesinde bulundu. Bölümdeki yetkililer Türkiye’de ithalatın kıymetli oranda azalacağını ve sadece tekrar ihraç edecek olanların ve transit satıcıların alıma devam edeceğini düşünüyor.
AYÇİÇEK ÜRETİMİNİ AVRUPA’DA EN SÜRATLİ FRANSA ARTIRIYOR
2022/23 periyodunda ayçiçeği ekili alanlarını yüzde 18 büyüten Avrupa Birliği’nde üretim alanları 2023/24 devrinde artmaya devam edecek. Kuraklığa karşı dirençli olması ve mısır üzere öbür bahar mahsullerine kıyasla azotlu gübrelere daha az gereksinim duyması nedeniyle tercih edilen bir eser olan ayçekirdeğinin fiyatının ucuzlaması, daha düşük üretim maliyeti de çiftçiller tarafından tercih edilmesine yardımcı oluyor. 2023/24’te Fransa en büyük ekili alan genişlemesini bekliyor, onu İtalya ve Bulgaristan izliyor. Bu artış, Romanya, Almanya ve Yunanistan’daki düşüşleri telafi ediyor. Mevcut döneme nazaran üretimin de yüzde 13 daha yükselerek 10.5 milyon tonla sonuçlanması bekleniyor.
TÜRKİYE’DE ÜRETİM %8.6 ARTARAK 2 MİLYON TONA YAKLAŞACAK
Bu dönem Türkiye’de güzel ayçiçeği hasadı beklentisinin de ithalatın düşmesine yardımcı olabileceği söz ediliyor. USDA beklentilerine nazaran, Türkiye’nin bu sezonki ayçiçeği mahsulü, geçen yıla nazaran yüzde 8,6 artışla 1.9 milyon tona ulaşabilir ve son 10 dönemdeki en büyük mahsullerden biri olabilir. Bu nedenle Türkiye’nin lakin fiyat rekabetçi olursa alım yapacağını düşünen daldaki tüccarlara nazaran, Ukrayna ana alıcısını kaybetmeyi göze alamaz ve bu nedenle fiyatları düşürmek zorunda kalabilir.
