Dünyanın en büyük savunma endüstrisi buluşmalarından olan ve bu alanda değerli bir tanıtım, pazarlama ve iş birliği platformu haline gelen 16. Milletlerarası Savunma Sanayii Fuarı (IDEF’23) ses getirmeye devam ediyor.
Türkiye ve yurt dışından önde gelen şirketlerin yer aldığı fuarla çarpıcı değerlendirmelerde bulunan Siyaset Bilimi ve Milletlerarası Alakalar Uzmanı Doç. Dr. Hüseyin Şeyhanlıoğlu “22 Yılda Nereden Nereye: IDEF’23 ve Büyük Türkiye Yüzyılı” başlığıyla kaleme aldığı yazısında şu tabirlere yer verdi.
1993 yılından beri düzenlenen 16. Memleketler arası Savunma Sanayii Fuarı’nı (İngilizce: International Defence Industry Fair-IDEF’23) ziyaret etme imkânı bulduk. Birinci ziyaretim 22 yıl evvel Ankara’daki Türkuşu Tesislerinde olmuştu. Lakin 2009 yılından sonra Ankara, merkezi İstanbul’a kaptırmış durumdadır. Türk Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı tarafından sürdürülen ve iki yılda bir düzenlenen fuarda ülkemizin, 22 yılda nereden nereye geldiğini kıyaslamak açısından, benim için bu son ziyaret değerli olmuştur. IDEF, dünyadaki birinci beş büyük askeri fuarlardan biridir.
2001 yılında düzenlenen fuara 30 ülkeden 80’i yerli 176’sı yabancı olmak üzere 256 katılmışken, bu oran bugün Dünyanın 81 farklı ülkesinden 772’si yabancı olmak üzere 1461 firma katılmıştır. Yerli ve yabancı firma makası kapanmışsa da esasen, yabancı firmaların yerli firmalardan fazla olması hem Türkiye’nin hem de fuarın ehemmiyetini göstermektedir. Fuara yüzde 15’i yabancı olmak üzere 100 binden fazla randevulu ziyaretçi katılmıştır.
Türk firmalarıyla beş binden fazla iş görüşmelerinin gerçekleştiği fuarda, MSB standında şahit olduğum milyon dolarlık iş mutabakatları imzalandı. Çin, Japonya, ABD ve BAE standından sonra dikkatimi çeken stantlardan biri Sudan oldu. Füze üretmekte olan Sudan’da maalesef şu anda iç savaş yaşanmaktadır. Bilhassa isyancı HDK kuvvetlere başta İsrail olmak üzere yabancı ülkeler takviye vermekte ve başşehir bile ağır savaş ortamında bulunmaktadır. Umarız bir an evvel istikrar olur da yeni bir Libya/Suriye olayı yaşamayız.
2002 yılında savunma bölümünde yalnızca 57 yerli firma faaliyet gösteriyorken, bugün bu sayı 2500’ü aşmış durumdadır. Türkiye’de 20 yıl evvel MKE tartı yüzde 20 olan yerli silah oranı bugün yüzde 80’e çıkmış ve bu dalda 80 000’den fazla bireyle, ihracat 248 milyon dolardan, bu yılın birinci altı ayında 2,5 milyar doları bulmuş ve yıl sonunda 20 yıl öncesine nazaran 20 kat artış (5 milyar dolar) hedeflenmiştir. Bu amaç şimdiden kat be kat aşılmış durumdadır. Örneğin, bütün askeri tarihimiz boyunca, özel daldan bir firma, Bayraktar, tek seferde geçen hafta Suudi Arabistan’la milyar doları aşan mutabakatlar imzalamıştır.
Cumhurbaşkanı Erdoğan liderliğinde düzenlenen üç günlük körfez çeşidinde 70 milyar doları aşan imzalar atılmış ve 200 işadamının katıldığı bu seferde askeri muahedeler değerli yer tutmuştur. Burada kıymetli olan AR GE (2002’de 50 milyon dolar iken bugün bu sayı 2 milyar dolar), siyasi istikrar ve ulusal ruha sahip tek partili iktidardır. Bu nedenle ne kadar AR GE iki katı kadar ihracat ve üretim elde edilir formülü gerçektir.
Fuar’da uzay, kokpit ve bilhassa yapay zekâ odaklı silahlı insansız deniz, hava ve kara araçlarında Türkiye’nin çok değerli basamak kaydettiği görülmüştür. Bayraktarların dışında çok sayıda kamu ve özel bölüm firmaları da bu alanda faaliyet göstermektedir.
Çanakkale’de 100 evvelce kalma Krup firmasının dev toplarını hatırlatan ve onları aşan fırtına ve dev askeri araçlar dikkatimi çekti. Lakin dev askeri araçların gelecek kullanılmayacak niyetindeyim. Bu nedenle yatırımlar yapay zekâ odaklı, küçük-etkili, atmosfer ve hücum odaklı askeri araçlara yapılmalıdır. Zira tarih bize göstermektedir ki; kalkan ve zırh kullanmaktan çok yay, ok ve düşünülemeyeni düşünmek yani strateji tesirli olmuştur.
KADIRGALAR VE BARBAROS HAYREDDİN RUHU
ASFAT’ın araçlarını izlerken, beş yıl evvel ziyaret ettiğim askeri müze aklıma geldi. Ülkemizin zafer kazandığı 14,15,16 ve 17. üzere yüzyıllardaki savaşlar, yalnızca ulusal silahların olduğu devir olmuştur. Yani Fatih, şahsen kendisinin de yapıtı olan yivli ve iki kesimli Şahi topları olmasaydı, İstanbul’u alamazdı. Ya da Akdeniz’i bir göl haline getiren Kadırgalar ve Barbaros Hayreddin ruhu.
Bu fuar benim açımdan iki türlü değerli olmuştur: Birincisi ülkemizin 22 yılda askeri açıdan nereden nereye geldiği ve ikincisi milletlerarası münasebetlerde nerede durduğumuz. Bu manada 22 yıl evvel 30 milyar dolar civarındaki ihracat bugün 10 kata yakın artmıştır. Ağır yatırımlar, pandemi ve seçim sürecinden ötürü bugün ekonomik problemler yaşansa da bunlar geçicidir ve özel bölüm kendini buna uyarlamaktadır. Onlar merhum Özal’ın dediği üzere, sıkıntı da olsa işlerini bir formda yürütebilmektedir.
SON 200 YILIN GELDİĞİ AŞAMA
Kanaatime nazaran bir ülke askeri iktisat lokomotifine özel dal vagonlarını bağlarsa, hem güvenliğini sağlar hem teknoloji üretir, hem de para kazanır ve memleketler arası ilgilerde başarılı olur. Türkiye bu manada son iki asırda aşamadığı ruhsal eşiği aşmıştır. Türkiye yüzyılı kapısı açılmıştır ve 21.yy Büyük Türkiye Yüzyılıdır. Bu yalnızca son 22 yıla ilişkin olmayıp son 200 yılın geldiği kademedir.
II. Mahmut periyodunda (1808-1839) yapılan askeri ıslahatları ve savaşlarda neden yeniliyoruz sorusuna, bir Yeniçeri eline iki tüfek alarak şöyle karşılık verir: “Bu bizim tüfek 50 metre tesirlidir bu da Nemçeli’nindir 100 metre tesirlidir.”
“BU ZAFERLERİ ULUSAL SİLAHLARA VE ULUSAL RUHA BORÇLUYUZ”
Mart 2021’de Rusların ambulanslarımızı dahi vurduğu Suriye İdlib’de, şayet birkaç saat içinde ulusal askeri ve SİHA sürüleriyle, Rus ve Suriyeli kuvvetleri darmadağın edilmeseydi, Ortadoğu’dan silinir, bugün terör koridoru Akdeniz’e uzanmış ve ikinci İsrail kurulmuş olacaktı. Bu karşı atakta Rusların tesirli radarı açık Panstir silahları ve başka askeri araçları dahi vuruldu. Gibisi süreç Libya ve bize PKK’ya karşı silah vermeyen ülkelere, bu terörün neden 40 yıl sürdüğü ve 1 trilyon dolardan daha fazla ziyan gördüğümüz halde, son 10 yılda Libya, Irak ve Suriye’de de yaşanmıştır. Bu zaferi yalnızca ulusal silahlara ve ulusal ruha borçluyuz.
Bu nedenle IDEF’23, Türkiye Yüzyılı’nın dünyaya açılan değerli bir kapısıdır. Önümüzdeki IDEF’i merakla bekleyeceğim lakin bilhassa 20 yıl sonrasını İnşaALLAH..
