Birleşmiş Milletler (BM) Genel Konseyi’nde bugüne kadar 12 konuşma yapan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 19 Eylül’de bir sefer daha BM kürsüsünden iletilerini milletlerarası kamuoyuyla paylaşacak.
İLETİŞİM BAŞKANLIĞI PROGRAMI DUYURDU
Sayın Cumhurbaşkanımız, “Güvenin Yine Tesisi ve Global Dayanışmanın Yine Canlandırılması: 2030 Gündemi ve Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına Yönelik Aksiyona, Herkes için Barış, Refah, Gelişim ve Sürdürülebilirlik Doğrultusunda Sürat Verilmesi” temasıyla gerçekleştirilecek Genel Şura genel görüşmelerinin birinci günü olan 19 Eylül’de Birleşmiş Milletler Genel Şurası’na hitap edeceklerdir.
ÜST SEVİYE TEMASLAR
Sayın Cumhurbaşkanımızın New York’ta bulunacakları mühlet zarfında başta mevkidaşları olmak üzere çok sayıda üst seviyeli temas ve görüşmede bulunmaları öngörülmektedir.
İŞ DÜNYASI TEMSİLCİLERİ, FİKİR KURULUŞLARI…
Sayın Cumhurbaşkanımız ziyaretleri vesilesiyle, ABD’de mukim vatandaş ve soydaş toplumu temsilcilerinin yanı sıra iş dünyası temsilcileri, niyet kuruluşlarının yetkilileri ve Amerikan toplumunun farklı bölümlerinden müteşekkil kanaat liderlerinin katılacakları aktiflikleri teşrif edeceklerdir. Kamuoyuna hürmetle duyurulur.
Bu kapsamda Erdoğan, mevkidaşlarıyla görüşecek, üst seviye temaslar gerçekleştirecek.
İşte Bağlantı Başkanlığı’ndan yapılan o açıklama;
Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan, New York’ta düzenlenecek Birleşmiş Milletler 78’inci Genel Konseyi genel görüşmelerine katılmak üzere, 16-20 Eylül 2023 tarihlerinde Amerika Birleşik Devletleri’ni (ABD) ziyaret edeceklerdir.
HANGİ HUSUSLARA DİKKAT ÇEKECEK?
19 Eylül sabahı yedinci sırada Genel Kurul’a hitabı beklenen “Dünya Beşten Büyüktür” ve “Daha Adil Bir Dünya Mümkün” kelamlarıyla bir refaran başkanı olan Lider Erdoğan’ın, Ukrayna’daki savaş, tahıl koridoru muahedesi, terörle gayret ve iklim değişikliği üzere hususlara dikkat çekmesi bekleniyor.
DÜNYANIN GELECEĞİ İLE İLGİLİ KIYMETLİ MESAJLAR
Paris İklim Mutabakatı’na “2053 Net Sıfır Emisyon ve Yeşil Kalkınma” gayeleriyle en kıymetli katkıyı veren ülkeler ortasında yer alan Türkiye BM önderlerine kürenin geleceği için işbirliğinin ehemmiyetini vurgulayacak. 3’ü BM tarafından olmak üzere çok sayıda ödül alan ve Lider Erdoğan’ın Eşi Emine Erdoğan himayelerinde yürütülen “Sıfır Atık” projesini tanıtan bir program gerçekleştirilmesi de planlanıyor.
Rusya’nın tahıl koridoru muahedesine geri dönmesi için diplomatik gayretleri devam eden Erdoğan’ın, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ile bir ortaya gelerek mevzuyu ele alacağı bildirildi. ABD Lideri Joe Biden’ın da tekrar 19 Eylül’de ikinci sırada BM Genel Konseyi’ne hitap etmesi öngörülüyor.
MİÇOTAKİS İLE BİR ORTAYA GELECEK
Başkan Erdoğan ağır diplomasi trafiğine Genel Konsey sırasında ikili görüşmelerle devam edecek. Washingon’daki kaynaklar, son vakitlerde Türkiye ile bağlantıları olağanlaştırma istikametinde adımlar atmaya kararlı olduğunu belirten Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis ile Lider Erdoğan ortasında ikili bir görüşme yapılacağını doğruladı.
İkili, 16 ay görüşmedikten sonra en son 12 Temmuz’da Litvanya’nın başşehri Vilnius’taki NATO Tepesi kapsamında bir ortaya gelmişlerdi. Son olarak Miçotakis, Yunanistan’daki seller nedeniyle Erdoğan görüşmesine birkaç gün erteleme istemişti. Diplomatik kaynaklar, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile de bir görüşme planlandığını belirtti.
Ayrıca Lider Erdoğan’ın ziyaretinde değerli bir detay daha var. Erdoğan’ın Türkiye-ABD İş Kurulu tarafından düzenlenen 13. Türkiye Yatırım Konferansı’nda yatırımcılarla bir ortaya gelmesi bekleniyor.
BM’DEKİ İLETİLERİ BÜYÜK YANKI UYANDIRMIŞTI
Erdoğan, BM Genel Konseyi’ne birinci sefer 2005’te “Başbakan” sıfatıyla hitap etti.
BM 60. Genel Konseyi’nde konuşan Erdoğan, “Her şeyden evvel kendini yenileyen, daha demokratik ve şeffaf, tüm üyelerin ortak iradesini temsil kabiliyetine sahip, milletlerarası ihtilafların tahlil yeri olan, dünya barışının teminatı olarak görülen, saygınlığı, tüm üyeleri tarafından yüceltilen, daha faal ve daha dirayetli bir BM teşkilatı, insanlığın ortak faydasınadır.” açıklamasını yaptı.
Erdoğan’ın 2007’deki BM 62. Genel Şurası’nda yaptığı konuşmada öne çıkan gündem ise terörle çaba oldu.
Erdoğan, “Dünyanın rastgele bir köşesinde yaşanan terör aksiyonu hepimizi amaç alan bir insanlık hatasıdır. Hudut tanımayan terörü lanetliyor, terörün acı deneyimini şahsen yaşamış bir ülkenin Başbakanı olarak tüm insanlığa yönelik bu tehditle gayrette dayanışma ve daha aktif işbirliği davetini buradan yineliyorum.” bildirisini verdi.
– “Karabağ sıkıntısının tahlilsiz kalması kabul edilemez”
Erdoğan, 2009’da katıldığı BM 64. Genel Konseyi’nde konuşmasında ise BM’nin yapısının reforme edilmesi gerektiğine dikkati çekti.
Adil ve iştirakçi bir global sistemin kurulması için Birleşmiş Milletlerin aktifliğinin artması gerektiğini vurgulayan Erdoğan, şöyle dedi:
“Temsil kabiliyeti güçlendirilmiş, demokratik, şeffaf, adil ve aktif bir Birleşmiş Milletlerin, global barış ve istikrara daha fazla katkı yapacağına inanıyoruz. Birleşmiş Milletler, iklim değişikliği, sürdürülebilir kalkınma, yoksullukla çaba, kadın-erkek eşitliği, insan hakları ve insan onurunun korunması mevzularında, daha faal bir kurum haline gelmelidir. Bu maksada matuf ıslahat teşebbüslerine tam dayanak veriyoruz. Lakin Birleşmiş Milletler sistemindeki ıslahatın, Güvenlik Kurulu de ıslahata tabi tutulmadığı surece başarılmış sayılamayacağı muhakkaktır.”
Başbakan olarak son defa hitap ettiği 2011’deki BM 66. Genel Konseyi’nde geniş bir perspektifle bölgesel hususları pahalandıran Erdoğan, Suriye, Libya, Somali, Filistin’e ait iletiler verdi, Azerbaycan topraklarının yıllardır süren haksız işgalinin sona ermesi gerektiğini vurguladı.
Erdoğan, “Karabağ meselesinin bu biçimde tahlilsiz kalması asla kabul edilemez, memleketler arası sıkıntılara, kangren haline gelmeden tahliller bulunması, hepimizin siyasi ve ahlaki sorumluluğudur.” dedi.
– BM kürsüsünden “Dünya beşten büyüktür” vurgusu
Erdoğan, birinci sefer Cumhurbaşkanı seçilmesinin akabinde katıldığı 2014 yılındaki 69. Birleşmiş Milletler Genel Şurası’nda lisana getirdiği “Dünya beşten büyüktür” tabiriyle, BM’nin ıslahat gereksinimini net biçimde ortaya koydu.
Erdoğan, şunları kaydetti:
“Daha fazla gecikmeden, daha fazla mazlum insan, günahsız insan hayatını kaybetmeden, global vicdan daha fazla yaralanmadan, Birleşmiş Milletler problemlere tartısını koymalıdır. Altını çizerek söz etmek isterim ki, dünya beşten büyüktür. Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu daimi üyesi 5 ülkenin dünya gerçekleri ile bağdaşmayacak formda Birleşmiş Milletleri etkisiz hale getirmesi, global vicdanın kabul edebileceği bir durum değildir. Tüm alınan kararlar, bakıyorsunuz bir ülkenin iki dudağı ortasındadır. Şayet ‘hayır’ derse hayır, ‘evet’ derse o vakit icraata geçilebiliyor. Filistin’de yalnızca birkaç ay içinde 2 binden fazla suçsuz insan katledilirken, Birleşmiş Milletler beklenen tahlili üretememiştir. Suriye’de 4 yıldır 200 binden fazla kişi katledilirken, 9 milyona yakın insan yer değiştirirken, Birleşmiş Milletler yeniden tesirli tahliller sunamamıştır.”
– Darbe teşebbüsünden 2 ay sonra BM kürsüsünden FETÖ uyarısı
Cumhurbaşkanı Erdoğan, FETÖ’nün 15 Temmuz 2016’daki darbe teşebbüsünden yaklaşık 2 ay sonra katıldığı BM 71. Genel Heyeti’nde başta FETÖ olmak üzere terörle çaba konusunda kıymetli bildiriler verdi.
Erdoğan, dost ülkeleri FETÖ’ye karşı tedbir almaya çağırarak şu sözleri kullandı:
“Bu darbe teşebbüsü, milletimizin demokrasisine, hükümetine, özgürlüklerine, geleceğine ve anayasal tertibine kahramanca sahip çıkmasıyla bertaraf edildi. Bu bakımdan milletimle iftihar ediyorum. Demokrasisine sahip çıktığı için iftihar ediyorum. 29 gün, gece sabahlara kadar demokrasi nöbetleri tuttukları için iftihar ediyorum. Hain darbe teşebbüsünü canını hiçe sayarak vücudunu tankların önüne siper ederek engelleyen milletimle iftihar ediyorum. Şayet bugün karşınızda bulunuyorsam, milletimizin işte bu bahadır ve asil duruşu sayesindedir. Unutulmasın ki Türkiye’deki darbe teşebbüsü, tıpkı vakitte dünya demokrasisine de yapıldı. Milletimiz o gece darbe heveslilerine tarihi bir ders verirken, demokrasiye inanan tüm halklar için de ilham kaynağı oldu. Bu yeni jenerasyon terör örgütü, yalnızca Türkiye’nin değil, varlık gösterdiği 170 ülkenin tamamı için bir ulusal güvenlik tehdididir. Öteki bir deyişle, bugün bu Genel Kurul’da temsil edilen ülkelerin büyük kısmı bu yapılanmanın tehdidi altındadır. Bu örgüt Türkiye’nin ötesinde tüm dünyayı boyunduruğu altına almak üzere derin bir zihni sapkınlık içindedir.”
– Suriye, terörle uğraş ve Filistin’e ait mesajlar
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2017’daki BM 72. Genel Şurası’ndaki konuşmasında ise Suriye ve terörle gayret iletileri öne çıktı.
“Türkiye, Suriye ve Irak’taki istikrarsızlıktan beslenen DEAŞ ve PKK üzere bölgenin en eli kanlı terör örgütleriyle kıyasıya bir gayret içindedir. Bunun yanında ülkemizin legal, demokratik rejimini kanlı bir darbeyle değiştirmeye teşebbüs eden FETÖ terör örgütüyle çabamız de devam ediyor” tabirlerini kullanan Erdoğan, Suriye’nin kuzeyinde başlatılan Fırat Kalkanı Operasyonu’nun, bölgenin işgalinden bu yana DEAŞ’a karşı elde edilen en büyük muvaffakiyet olduğunu kaydetti.
Erdoğan, 2018’deki BM 73. Genel Heyeti’nde, BM’ye yönelik tenkitlerini yaparken Filistin problemine vurgu yaptı.
“Birleşmiş Milletler’in insanlığın barış ve refah beklentilerini karşılamaktan uzaklaştığı da bir gerçektir” diyen Erdoğan BM Güvenlik Kurulu’nun yalnızca veto hakkına sahip 5 üyenin çıkarlarına hizmet eden, dünyanın başka bölgelerine, yaşanan zulümlere seyirci kalan bir yapıya büründüğünü vurguladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti:
“Geçmişte Bosna’da, Ruanda’da, Somali’de, yakın tarihte Myanmar’da, hala Filistin’de yapılan katliamlar daima Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun gözü önünde gerçeklemiştir. Filistinlilere uygulanan zulme ses çıkarmayanların, onlara yapılan yardımları kısma konusundaki çabaları yalnızca zalimlerin cüretini artırmaktadır. Tüm dünya gerisini dönse bile, Türkiye olarak biz mazlum Filistinlilerin yanında yer almaya, birinci kıblemiz Kudüs’ün tarihi ve türel statüsüne sahip çıkmaya devam edeceğiz.”
– “Aylan bebeği dünya çok çabuk unuttu”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2019’daki BM 74. Genel Heyeti toplantısındaki konuşmasında ise sistemsiz göç sıkıntısını çarpıcı bir formda ortaya koydu.
Muğla’nın Bodrum ilçesinde, kıyıya vuran minik vücuduyla sistemsiz göç sıkıntısının sembolü haline gelen Aylan bebeğin fotoğrafını gösteren Erdoğan, “Dünya, canlarını kurtarmak için çıktıkları seyahatleri ya Akdeniz’in karanlık sularında, ya da hudutlara gerilen tel örgülerin önlerinde sonlanan milyonlarca mazlumu maalesef çok çabuk unuttu. Bilhassa işte gördüğünüz üzere Aylan bebeği dünya çok çabuk unuttu. Unutmayın ki, bir gün ola ki tıpkı durum sizlerin de başına gelebilir. Zira Aylan bebekler bir değil binler, milyonlar, bütün bunlara karşı önlemimizi almak durumundayız.” halinde konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 1947’den bu yana Filistin haritasındaki değişimi anlatan görselle Filistin meselesine dikkati çekti.
Erdoğan, şunları kaydetti:
“Ben merak ediyorum, bu İsrail neresidir? Sanki bu İsrail’in toprakları nereleri kapsıyor? 1947’de İsrail neresiydi, bunun akabinde sanki 1949, 1967’de İsrail neresiydi ve şu anda İsrail neresi? Bakınız sene 1947, neredeyse burada İsrail yok üzere, tamamı Filistin. Sene 1947, paylaşım planı var ve Filistin küçülüyor, İsrail büyüyor. Geliyorum 1967’ye 1949’la birlikte, İsrail büyüyor, Filistin küçülüyor. Ve geliyorum bugüne, şimdiki durum şu: Artık adeta Filistin yok, neredeyse tamamına yakını İsrail… İsrail doyuyor mu? Hayır, doymuyor. İsrail artık de kalanını almanın çabası içerisinde. Pekala, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin, Birleşmiş Milletlerin İsrail’le ilgili almış olduğu bu denli kararlar var, bu kararlar uygulamaya geçiyor mu? Hayır, geçmiyor. Pekala, o vakit Birleşmiş Milletler ne işe yarıyor? O vakit bu çatının altında bizler aldığımız kararla etkili olamıyorsak, adalet nerede temerküz edecek? İşte ıstırabımız burada.”
– BM Genel Konseyi’ne 10. hitabı görüntü konferans sistemiyle yaptı
BM 75. Genel Şurası, 2020 yılında tüm dünyayı etkileyen Kovid-19 salgını nedeniyle sanal ortamda düzenledi. Erdoğan da görüntü konferans aracılığıyla genel konseye hitap etti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, siyasi mesleği boyunca BM Genel Heyeti’nde yaptığı 10’uncu konuşmada, salgınla uğraşta memleketler arası işbirliğinin ehemmiyetine dikkat çekti.
BM’nin yapısını bir sefer daha eleştiren Erdoğan, şu bildirileri verdi:
“Birleşmiş Milletler başta olmak üzere çok taraflı örgütlerin ıslahat gereksinimi bulunuyor. Mevcut global düzeneklerin bu krizde ne kadar etkisiz kaldığını gördük. O denli ki Birleşmiş Milletlerin en temel karar alma organı olan Güvenlik Konseyi’nin salgını gündemine alması haftalar, hatta aylar sürdü. Salgının başlarında ülkelerin kendi hallerine terk edildiği bir görüntü ortaya çıktı. Böylelikle yıllardan beri bu kürsüden ısrarla lisana getirdiğim, ‘Dünya beşten büyüktür’ tezinin haklılığını bir kere daha görmüş olduk. İnsanlığın yazgısı hudutlu sayıdaki ülkenin keyfine bırakılamaz. Milletlerarası örgütlerdeki prestij kaybının önüne geçmek için öncelikle zihniyetimizi, kurumlarımızı ve kurallarımızı gözden geçirmeliyiz.”
– İklim değişikliğiyle gayrete vurgu
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2021’de BM 76. Genel Konseyi konuşmasında dünyanın farklı bölgelerinde sıcaklık artışının neden olduğu afetlerin yaşandığına dikkati çekti. Asya ve Avrupa’da seller, Amerika’da kasırgalar, Afrika’da kuraklık, Akdeniz ülkelerindeki yangınlar, Grönland’ın tepesinde yağmur, çöllere kar yağması üzere alışık olunmayan hadiseler yaşandığına dikkati çeken Erdoğan şöyle devam etti:
“Bu afetler etrafa ve ekosisteme verdiği ziyanlar yanında, insanların can ve mal güvenliğini de tehdit ediyor. Pek çok yerde insanları toplu olarak öbür yerlere gitmeye, göç etmeye hazırlanıyor. Halbuki dünya şimdi Suriye ve Afganistan üzere çatışma kaynaklı kriz bölgelerinin yol açtığı mülteci sorununa tahlil bulamadı. Bu türlü bir devirde kuraklık, besin külfeti, hava olayları üzere bu cins sebeplere dayalı yüzlerce milyonluk göçlerle nasıl baş edileceği meçhuldür.”
– Geçen yılın gündemi Rusya-Ukrayna Savaşı
Erdoğan BM’nin geçen yılki 77. Genel Heyeti’nde ise Rusya-Ukrayna Savaşı ile ilgili gelişmelere, Karadeniz Tahıl Koridoru ve taraflar ortasındaki müzakerelere ait Türkiye’nin çalışmalarını anlattı.
Anlaşma kapsamında tahıl taşıyan bir geminin İstanbul Boğazı’ndaki fotoğrafını gösteren Erdoğan, “Sayın Genel Sekreter’le yürüttüğümüz ağır eforlar sonucunda, Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden dünyaya ulaşmasını temin ettik. Bu gelişmeyi sağlayan İstanbul Mutabakatı’nın ikinci ayı dolarken, sevkiyatın her geçen gün ivme kazanmasını memnuniyetle izliyoruz. Tahıl arzının sürdürülmesinin sağlanmasında kritik değere sahip bu mutabakat Birleşmiş Milletlerin son yıllarda imza attığı en büyük başarılardan biridir. Dünyanın dört bir yanında milletlerarası topluluktan medet umanların Birleşmiş Milletlere besledikleri itimat, bu muvaffakiyetle tekrar tazelenmiştir. İstanbul Mutabakatı, taraflar açısından hayati kıymet arz eden problemlerde müzakerelerin sonuç verdiğini de ispatlamıştır.” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 19 Eylül’de BM 78. Genel Şurası’na hitap edecek. Erdoğan’ın BM Genel Şura kürsüsünden gerçekleştireceği 13’üncü konuşmada, Rusya-Ukrayna Savaşı, Suriye, Filistin, Kıbrıs başta olmak üzere bölgesel gelişmeler, terörle çaba ve iklim değişikliği hususlarında bildiri vermesi bekleniyor.
Erdoğan, tepe kapsamında devlet ve hükümet liderleriyle da ikili görüşmeler yapacak.
