İletişim Başkanlığının toplumsal medya hesabından, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Suudi Arabistan ziyareti sonrasında yapılan ortak açıklama paylaşıldı.
Açıklamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Türkiye ve Suudi Arabistan önderleri ve kardeş halkları ortasındaki kardeşlik bağları, seçkin bağlantılar ve esaslı tarihi bağlardan hareketle, 17 Temmuz 2023’te Suudi Arabistan’a resmi bir ziyaret gerçekleştirdiği söz edildi.
TARİHİ MÜNASEBETLER GÖZDEN GEÇİRİLDİ
Ziyarette, Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakan Muhammed Bin Selman’ın, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bir ortaya geldiği hatırlatıldı. Açıklamada, Cidde’deki Al-Salam Sarayı’nda gerçekleştirilen resmi görüşmelerde, iki kardeş ülke ortasındaki tarihi bağlar ve bunları her alanda geliştirmenin yollarının gözden geçirildiği, mevcut genel bölgesel ve milletlerarası durum hakkında karşılıklı görüş alışverişinde bulunulduğu söz edildi.
PRENS SELMAN’DAN ERDOĞAN’A TEBRİK
Görüşmenin başında Veliaht Prens Selman’ın, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı kısa mühlet evvel Türkiye’de elde ettiği seçim zaferi vesilesiyle tebrik ettiği aktarılan açıklamada, “Türk tarafı, Hadim-ül Haremeyn Eş-Şerifeyn hükümetinin ve Altesleri Veliaht Prens’in Harameyn Eş-Şerifeyn’e, hacılara ve umre ibadetine gelenlere verdikleri hizmetleri takdir etmiş ve Türkiye Cumhuriyeti’nden gelen hacıların, umre ibadetine gelenlerin ve ziyaretçilerin rahatlığı için gösterilen yüksek seviyedeki eş güdümü övmüşlerdir. Türk tarafı ayrıyeten 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan sarsıntı felaketinden sonra Suudi Arabistan Krallığı’ndan Türkiye’ye gönderilen takviye için de takdirlerini lisana getirmiştir” tabiri kullanıldı.
TİCARET VE YATIRIM ALANINDA İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK
Açıklamada, Veliaht Prens Selman’ın Türkiye’ye, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da Suudi Arabistan’a 2022’de gerçekleştirdikleri ziyaretler hatırlatıldı.
İki tarafın, bu ziyaretlerdeki kazanımlarından, iki ülkenin çeşitli alanlardaki işbirliğinin kapsamının genişletilmesinden, Türkiye ile Suudi Arabistan ortasındaki yakın bağlantıları güçlendirmeye katkı sağlayan olumlu sonuçlarından övgüyle kelam ettiği belirtilen açıklamada, şu bilgiler verildi:
“İki taraf, Türk-Suudi Uyum Kurulu’nun faaliyete geçirilmesine yönelik süreçlerin tamamlanmasının, ortak proje ve inisiyatifler geliştirilmesinin ve bunların Kurul çerçevesinde uygulanmasının kıymetini vurgulamıştır. İktisat, ticaret ve yatırım alanlarında global iktisadın önündeki en kıymetli sınamaları ve bu sınamalarla uğraşta Türkiye ve Krallık’ın rollerini gözden geçirmiş, ticaret ve yatırım alanlarında işbirliği ivmesinin artırılmasının değerini ve bilhassa altyapı, inşaat, mühendislik, savunma ve metalürjik sanayi, etraf ve miras turizmi, yenilenebilir güç üzere bir dizi maksat bölümde ve başka ortak çıkar alanlarında ekonomik entegrasyon için fırsatları destekleme konusundaki istekliliklerini vurgulamışlardır.”
Açıklamada, iki ülkenin, özel bölümleri ortasındaki bağlantısı ağırlaştırarak, özel bölüm için verimli ve elverişli bir yatırım ortamı geliştirmeyi amaçladığı bildirildi. Bu kapsamda, iki tarafın özel kesimi güçlendirmek, tesisler sağlamak, uygun bir iş ortamı yaratmak, gerekli kolaylaştırıcı ögeleri sağlamak ve bu şirketlerin yaşadığı her türlü sorunu çözmek suretiyle en önde gelen yatırım fırsatlarını araştırıp tespit ederek, iki ülke ortasındaki ticareti geliştirmenin ve çeşitlendirmenin yollarını ele aldıkları belirtildi.
EKONOMİK ALAKALAR DAHA YÜKSEK VE KAPSAMLI DÜZEYLERE ULAŞTIRILACAK
Ekonomik münasebetlerin güçlendirilerek daha yüksek ve daha kapsamlı düzeylere ulaştırılmasında özel dalın oynadığı rolün kıymetinin de vurgulandığı bildirilen açıklamada, şunlar söz edildi:
“İki taraf, Aralık 2022’de Ekselansları Suudi Yatırım Bakanının ziyareti sırasında 280’den fazla Türk ve Suudi önde gelen şirketin iştirakiyle düzenlenen ve kamu ve özel kesim için 12 mutabakat ve mutabakat zaptının imzalanmasıyla sonuçlanan Türk-Suudi Yatırım Forumu’nun sonuçlarından övgüyle kelam etmiştir. Turizm alanında bu yıl ağustos ayında İstanbul’da yapılması planlanan Türk-Suudi Yatırım Forumu’ndan memnuniyet duyduklarını tabir etmişlerdir.”
ENERJİ ALANINDA İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK
İki tarafın da global güç piyasalarının istikrarının kıymetini vurguladığı aktarılan açıklamada, şunlar söz edildi:
“Türkiye, Krallık’ın global petrol piyasalarının istikrarını, üretici ve tüketici ülkelerin çıkarlarına hizmet edecek ve sürdürülebilir ekonomik büyüme sağlayacak formda desteklemedeki rolünü memnuniyetle karşılamıştır. İki taraf, yenilenebilir güç, iki ülke ortasındaki elektrik orta teması, Krallık’tan Türkiye ve Avrupa’ya elektrik ihracatı, güç verimliliği, yenilik ve hidrokarbon kaynakları için pak teknolojiler, hidrojen üzere düşük karbonlu yakıtlar dahil olmak üzere güç alanlarında işbirliğini geliştirme ve nükleer gücün barışçıl kullanım alanlarına, bu alanların düzenleyicilik boyutlarına ait işbirliği seçeneklerini araştırma dileklerini lisana getirmişlerdir.”
Ayrıca, iki tarafın, güç dalları ve sürdürülebilirliğiyle ilgili proje ve tedarik zincirlerinin geliştirilmesinde işbirliğinin artırılması konusunu ele aldığı belirtildi.
‘İKİ ÜLKEDEKİ MAHALLÎ KAYNAKLARIN KULLANIMI ARTIRILACAK’
İki tarafın, petrol, petrol türevleri ve petrokimya arzı da dahil bir dizi güç alanında işbirliğini güçlendirmenin ehemmiyetini vurguladığına işaret edilen açıklamada, şöyle denildi:
“Ayrıca, pak hidrojenle ilgili en güzel uygulamaların hayata geçirilmesi bağlamında bilgi ve deneyim değişimine ek olarak, uzmanlaşmış üretim ve hidrokarbonların yenilikçi kullanımları da dahil olmak üzere tüm petrokimya dal zincirindeki ortak teşebbüs fırsatlarını tartışmışlardır. İki taraf, iki ülkedeki mahallî kaynakların kullanımını artırmak için şirketler ortasında işbirliği sağlamanın ve böylelikle güç arzında esnekliğe ve verimliliğe ulaşılmasına katkıda bulunulmasının ehemmiyetini teyit etmişlerdir.”
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ KONUSU
İklim değişikliği mevzularıyla ilgili iki tarafın, BM İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı ve Paris Mutabakatı prensiplerine bağlı kalmanın değerinin altını çizdiği vurgulanan açıklamada, Türk tarafının, Suudi Arabistan’ın iklim değişikliği alanındaki gayretlerine dayanağını söz ettiği bildirildi.
Açıklamada, “İki taraf, döngüsel karbon iktisadını, emisyonları yönetmek ve iklim değişikliği amaçlarına ulaşmak için bir araç olarak kullanmaya yönelik siyasetleri kendi önceliklerini ve farklı ulusal şartlarını da dikkate alarak teşvik etmek suretiyle döngüsel karbon iktisadı uygulamaları geliştirilmesine dönük işbirliğinin kıymeti konusunda mutabık kalmışlardır” sözüne yer verildi.
İHRACAT VE İTHALATTA MUTABAKAT ZAPTI İMZALANDI
Açıklamada, tarafların, ihracat ve ithalat alanlarında imzalanan mutabakat zaptlarının aktifleştirilmesi ve sanayi kesimine yatırım çekilmesi için çalışılmasının yanı sıra sanayi ve madencilik kesimlerinde işbirliğinin güçlendirilmesinin ehemmiyetinin altının çizdiği kaydedildi.
Her iki tarafın da imalat ve petrokimya sanayi, otomotiv ve yedek kesim sanayi, havacılık sanayi, limanlar ve denizcilik sanayi, madencilik ve besin sanayi dahil maden ve endüstriyel bölümlerde gelecekteki işbirliği alanlarının güçlendirilmesi muhtaçlığını vurguladığı belirtildi.
Açıklamada, tarafların, iki ülkenin özel kesimlerinin, tarım ve besin sanayileri alanlarında yatırım iştiraklerine girme kapsamlarında görülen genişlemeyi memnuniyetle karşıladığı, etraf, su, tarım ve besin güvenliği alanlarında devam eden işbirliğinin kıymeti konusunda mutabık kaldığı bildirildi.
Tarafların bağlantı, teknoloji, dijital iktisat, yenilik ve uzayla bağlantılı alanlarda işbirliğini ve iştiraki geliştirme isteğini lisana getirdikleri de aktarıldı.
‘SINIR ÖTESİ UĞRAŞTA İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK’
Her iki tarafın da ulaşım ve çeşitli lojistik hizmetler alanlarında işbirliğinin aktifleştirilmesi ve güçlendirilmesinin kıymetini vurguladığı ve iki ülke ortasındaki uçuş sayısını artırmayı görüştüğü belirtilen açıklamada, savunma ve güvenlik alanına ait ise şu sözlere yer verildi:
“Taraflar, savunma ve askeri sanayi alanlarında işbirliği ve eş güdümü geliştirmek ve bu alanlarda imzalanan mutabakatların, iki ülkenin ortak çıkarlarına hizmet edecek, bölgede ve dünyada güvenlik ve barışın sağlanmasına katkıda bulunacak formda harekete geçirilmesi konusundaki kararlılıklarını söz etmişlerdir.
İki taraf ayrıyeten, iki kardeş ülkede güvenlik ve istikrarın sağlanmasına katkıda bulunacak formda her türlü kabahatle gayret, terörizm ve terörizme yol açan şiddete varan aşırıcılık ve bunların finansmanı ile uğraş alanında işbirliğini güçlendirme, bilgi, uzmanlık ve eğitim değişimi dahil, ortak çıkarları ilgilendiren mevzularda mevcut güvenlik işbirliğini ve uyumunu güçlendirmenin ehemmiyeti üzerinde mutabakata varmışlardır.
Ek olarak, iki taraf, her türlü hudut ötesi yolsuzluk kabahatiyle gayret niyetli ikili işbirliğini güçlendirme ve iki ülkenin yolsuzlukla çaba kurumları ortasında bilhassa de yolsuzluk olaylarının soruşturulması, faillerin kovuşturulması ve Yolsuzlukla Uğraşta Kanun Uygulayıcı Otoriteler için Global Operasyonel Ağı’ndan yararlanarak, yolsuzluk cürümlerinden elde edilen gelirlerin geri alınması alanlarında aktif bağlantının güçlendirilmesi konusundaki kararlılıklarını teyit etmişlerdir. Ayrıyeten, terörizme yol açan şiddete varan aşırıcılık, nefret söylemi ve terörizmle uğraş ile ılımlılık ve müsamaha kültürünü yaymak için ortalarındaki işbirliğini güçlendirmenin ehemmiyeti üzerinde anlaşmışlardır.”
Açıklamada, tarafların turizm, sürdürülebilir turizm ve iki ülke ortasındaki turizmin gelişimi alanlarında işbirliğinin artırılması, her iki ülkedeki turizm potansiyelinin araştırılması ve turizm kesiminin faydasına tecrübe değişiminde bulunulması konularındaki isteklerini söz ettikleri belirtildi.
Tarafların ayrıyeten, kültürel alanlarda, spor programları ve faaliyetlerinde ortalarındaki işbirliği ve iştiraki güçlendirmenin ehemmiyetini vurguladığı kaydedildi.
BİLİM VE EĞİTİM ALANINDAKİ İŞ BİRLİKLERİ
Açıklamada, iki ülke ortasında bilim ve eğitim işbirliğinin geliştirilmesi, üniversitelerin birbirleriyle direkt bağlarını güçlendirmeye teşvik edilmeleri, hayati alanlarda araştırma ve bilimsel işbirliği düzeyinin yükseltilmesi, operasyonel eğitim modellerinde tecrübe alışverişinde bulunulması mevzularının ele alındığı bildirildi. Eğitimde çağdaş teknolojilerin kullanılması, ortak araştırmalar yürütülmesi ile özel eğitim, e-öğrenme ve uzaktan eğitim alanında eğitim gereçleri ve hizmetlerin geliştirilmesi istikametindeki dileklerin da lisana getirildiği kaydedildi.
İki tarafın, radyo ve televizyon alanında medya işbirliği fırsatlarını, haber değişimi ve iki taraf ortasında karşılıklı ziyaretler bahislerini da ele aldığı söz edildi.
SAĞLIK ALANI
Sağlık alanıyla ilgili iki tarafın, mevcut ve gelecekte ortaya çıkabilecek salgınlara, bunlarla bağlantılı risk ve sınamalara karşı durulabilmesi, niyetli global teşebbüslere takviye hedefiyle, işbirliği ve eşgüdümün güçlendirilmesini amaçladığı kaydedildi.
Tarafların bu kapsamda, memleketler arası kuruluşlar ve G20 ülkeleri vasıtasıyla global sıhhat sınamalarının göğüslenmesi, aşı, ilaç ve teşhis maksatlı teçhizat geliştirilmesinde işbirliği ve iki ülke ortasında antimikrobiyal dirençle uğraşa yönelik global uğraşlara ait eşgüdüm sağlanması dileklerini lisana getirdiği belirtildi.
Açıklamada, “Türk tarafı, Krallığın, antimikrobiyal direnç konusunda tesirli ve sürdürülebilir tahliller bulunması, farkındalık yaratılması ve hazırlıklı olunmasının sağlanması hedefiyle Tek Sıhhat yaklaşımının desteklemesini hedefleyen Dördüncü Antimikrobiyal Direnç Bakanlar Konferansı’na Kasım 2024’te mesken sahipliği yapacak olmasını memnuniyetle karşılamıştır” sözü kullanıldı.
MUTABAKAT ZAPTINDAN MEMNUNİYET DUYULDUĞU SÖZ EDİLDİ
Açıklamada, iki tarafın, iki ülke ortasında Milletlerarası Para Fonu, Dünya Bankası ve Yirmiler Kümesi üzere memleketler arası forumlarda ve kuruluşlarda devam eden işbirliğinin ve dünyanın içinden geçtiği ekonomik sınamalarla çaba emelli memleketler arası gayretlerin desteklemesine yönelik eş güdümün kıymetini vurguladığı belirtildi.
İki tarafın, bu ziyaret sırasında Kabiliyetler, Savunma Sanayii, Araştırma ve Geliştirme Alanlarında İşbirliğine Ait Uygulama Planı, Suudi Savunma Bakanlığı ile Türk firması Baykar ortasında 2 Satış Mukavelesi, Direkt Yatırımın Teşvik Edilmesi Alanında İşbirliği, medya ve güce ait mutabakat zaptlarının imzalanmasını memnuniyetle karşıladığı bildirildi.
Açıklamada tarafların ayrıyeten, Türk-Suudi Yatırım Forumu’nda iki ülke özel bölüm kuruluşları ortasında güç, gayrimenkul, inşaat, eğitim ile dijital teknolojiler, sıhhat ve medya alanlarında 9 mutabakat zaptı imzalandığı kaydedildi.
İki tarafın, milletlerarası barış ve güvenliğin korunmasına yönelik uğraşları koordine etmeye ve ağırlaştırmaya devam etme kararlılığını yinelediği vurgulanan açıklamada, “İki taraf, bölgesel ve milletlerarası arenada her iki ülkeyi de ilgilendiren hususlarda görüş alışverişinde bulunarak, buna yönelik işbirliği ve ortak uyumu güçlendirme, bölgede ve dünyada barış ve istikrarı tesis edecek tüm teşebbüslere dayanaklarını sürdürme kararlılığını yine teyit etmişlerdir” denildi.
KUR’AN-I KERİM’E YÖNELİK ATAKLAR DA ELE ALINDI
Açıklamada, “İki taraf, Kur’an-ı Kerim’e yönelik kasıtlı taarruzlara karşı kınamalarını ve lanetlemelerini yinelemişler, diyalog, müsamaha ve bir ortada yaşama pahalarını yaymaya, nefreti, aşırıcılığı ve dışlamayı reddetmeye, tüm dinler ile kutsal yerlerin istismarını önlemeye yönelik ortak gayretlerin değerini vurgulamışlardır.” sözüne yer verildi.
YEMEN KRİZİ
İki tarafın, Yemen krizine kapsamlı bir siyasi tahlil bulunmasına dönük Birleşmiş Milletler ve bölgesel gayretlere tam dayanak verilmesinin kıymetinin altını çizdiği belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Türk tarafı, Krallığın, Yemenli taraflar ortasında diyaloğu ve uzlaşmayı teşvik etmeye yönelik gayretleri ve teşebbüsleri ile Yemen’in tüm bölgelerine insani yardım ulaştırılmasının sağlanmasında ve kolaylaştırılmasında oynadığı rolü övmüştür. İki taraf ayrıyeten, Yemen Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Liderlik Kurulu’na tam takviyelerini teyit etmişlerdir. İki taraf, Birleşmiş Milletlerin ateşkese bağlılığı güçlendirme gayretlerini takdir etmiş ve Husilerin, Yemen krizini sona erdirmeyi amaçlayan Birleşmiş Milletler ve memleketler arası uğraşlara olumlu bir formda dahil olmasının, barış teşebbüsleri ve gayretleriyle önemli bir formda ilgilenmesinin ehemmiyetini vurgulamıştır.”
SUUDİ ARABİSTAN İLE İRAN ORTASINDAKİ DİPLOMATİK İLİŞKİLER
Türk tarafının, Suudi Arabistan ile İran ortasındaki diplomatik alakaların tekrar başlamasını memnuniyetle karşıladığı da aktarılan açıklamada, şu sözlere yer verildi:
“Bu adımın, devletlerin egemenliğini ve iç işlerine karışmama prensibini koruyacak halde, bölgede güvenlik ve istikrarın güçlendirilmesine katkıda bulunmasını umduğunu söz etmiştir. İki taraf, İran’ın nükleer programının barışçıllığına bağlılığının ve Memleketler arası Atom Gücü Ajansı ile şeffaf bir formda işbirliği yapmasının kıymetini vurgulamıştır. Ayrıyeten, bölge ülkelerini kapsayan, bölgesel ve milletlerarası barış ve güvenliğe yönelik tehdit kaynaklarını ele alan kapsamlı müzakerelere götürecek uğraşlara katkının ehemmiyetini belirtmişlerdir.”
Açıklamada, Suudi Arabistan’ın, kardeş Türkiye ve Mısır ortasında gelişmekte olan bağlara dair takdirlerini ve dayanağını de ilettiği belirtildi.
‘FİLİSTİN İÇİN EFORLAR YOĞUNLAŞTIRILMALI’
İki tarafın, Filistin davasındaki gelişmeleri ele aldığı ve işgal altındaki Filistin topraklarında devam eden İsrail taarruzlarını ve provokasyonlarını kınadıkları aktarılan açıklamada, “İki taraf, Filistin halkının 1967 hudutları temelinde, başşehri Doğu Kudüs olan bağımsız bir devlet kurabilme haklarını teminat altına alacak halde, Filistin davasının Arap Barış Teşebbüsü ve ilgili milletlerarası meşruiyet kararlarına dayanan kapsamlı bir barışa ve adil bir tahlile varmasını teminen gayretlerin ağırlaştırılması gerekliliğini vurgulamışlardır” denildi.
SUDAN KRİZİNİN ÇÖZÜMÜ
Sudan’daki duruma ait iki tarafın, 11 Mayıs 2023 tarihinde imzalanan Cidde Bildirgesi ve öbür bölgesel teşebbüslere istinaden, çatışmanın taraflarının kalıcı bir ateşkese yönelik taahhüdünün ehemmiyetini vurguladığı bildirilen açıklamada, şunlar tabir edildi:
“Türkiye ve Suudi Arabistan, her iki tarafı, ihtilafa sürdürülebilir bir tahlil bulunması istikametindeki siyasi diyaloga bağlı kalmaya ve ayrıyeten Sudan halkının maruz kaldığı acıların hafifletilmesine dönük gerekli önlemleri almaya teşvik etmişlerdir. Ayrıyeten Sudan krizinin tahlilinin, yalnızca Sudan’ın egemenliğine ve birliğine hürmet duyan ve birebir vakitte Sudan devlet kurumlarını koruma eden gerçek bir Sudanlılar ortası siyasi süreçle sağlanabileceğini vurgulamışlardır. İki taraf, Sudan’da insani mukabeleyi desteklemeye dönük milletlerarası uğraşların ağırlaştırılması gereksiniminin ve Sudan halkının yaşadığı acıların giderilmesinin kıymetinin altını çizmişlerdir.”
RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI
Ukrayna’daki savaşla ilgili iki ülkenin, savaşın müzakereler yoluyla ve milletlerarası hukuk temelinde sona erdirilmesinin, diyalog ve diplomatik tahlillere öncelik verilmesinin ve güvenlik ve istikrarın yine sağlanmasına katkıda bulunacak biçimde tansiyonu azaltmak ve bu krizin olumsuz yansımalarını sınırlamak için mümkün olan tüm uğraşların gösterilmesinin ehemmiyetini vurguladığı bildirilen açıklamada, şöyle denildi:
“İki kardeş ülke tarafından sağlanan insani yardım ve teşebbüsleri, krizin acısını hafifletmeye bir katkı olarak takdir etmişlerdir. Bu bakımdan, iki taraf, global besin güvenliğine takviye veren ve besin fiyat istikrarını sağlayan Karadeniz Teşebbüsü’nün ehemmiyetinin altını çizmiştir. Ziyaretin hitamında, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Hadim’ül Haremeyn Eş-Şerifeyn Kral Selman bin Abdulaziz El Suud ve Veliaht Prens ve Başbakan Altesleri Prens Muhammed bin Selman bin Abdulaziz El Suud’a, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve beraberindeki heyete gösterilen hüsnükabul ve misafirperverliği için teşekkürlerini ve takdirlerini tabir etmişlerdir. Altesleri Veliaht Prens, Cumhurbaşkanı’nın sıhhat ve memnunluğu ile kardeş Türk halkının daha da ilerlemesi ve refahı için en âlâ dileklerini lisana getirmiştir.”
