Osmanlı ve Balkan tarihi üzerine hazırladığı yapıtlarla dünya çapında hürmet gören ve “Tarihçilerin Kutbu” olarak nitelendirilen Prof. Dr. Halil İnalcık, vefatının yedinci yılında anılıyor.
Yüz yıllık ömrünün son periyoduna kadar çalışan ve üreten İnalcık, ortaya koyduğu ilmi çalışmalarla yalnızca Türkiye’nin değil dünyanın da en saygın tarihçileri ortasında yer aldı.
İNALCIK İÇİN ANMA PROGRAMI
Prof. Dr. Halil İnalcık için 25 Temmuz Salı günü İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü Doktora salonunda anma programı yapılacak. Vefatının yedinci yılında yapılacak olan program saat 15.00’te başlayacak. Programda; Marmara Üniversitesi Öğretim üyesi Dr. Coşkun Yılmaz, İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak, İstanbul Üniversitesi’nden Prof. Dr. İdris Bostan ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi Öğretim üyesi Doç. Dr. Fatih Bayram yer alacak. Saat 17.00’de Halil İnalcık’ın kabri başında yapılacak dua ile program sona erecek.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’IN TALİMATIYLA ÖZEL ULEMA KABRİ YAPILDI
İnalcık, 25 Temmuz 2016’da Ankara’da tedavi gördüğü hastanede vefat etti.
Cenazesi, Bakanlar Heyeti kararıyla çok sevdiği Osmanlı padişahı olan Fatih Sultan Mehmet’in de türbesinin bulunduğu Fatih Mescidi Haziresine defnedildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatı ile İnalcık’ın mezarı, klasik Osmanlı ulema kabri halinde yapıldı.
HALİL İNALCIK KİMDİR?
Babası Kırım göçmenlerinden Seyit Osman Nuri Beyefendi ve annesi Ayşe Bahriye Hanım olan Halil İnalcık, 7 Eylül 1916’da İstanbul’da dünyaya geldi.
İlk ve ortaokulu Ankara ve Sivas’ta okuyan, liseyi Balıkesir Necati Beyefendi Muallim Mektebi’nde tamamlayan İnalcık, lisans eğitimini ise 1935’te Ankara Üniversitesi Lisan Tarih ve Coğrafya Fakültesinde (AÜDTCF) yaptı.
İnalcık, Yeniçağ Tarihi Kısmında yaptığı bir çalışma ile Prof. Dr. Fuat Köprülü’nün dikkatini çekti ve onun tavsiyesi ile ilmi yardımcı olarak görevlendirildi.
1942’de “Tanzimat ve Bulgar Meselesi” isimli doktora tezini veren İnalcık, 1943’te “Viyana’dan Büyük Ricat”e Osmanlı İmparatorluğu ve Kırım Hanlığı” başlıklı teziyle doçent oldu.
Halil İnalcık, 1945’te birebir üniversitede Arap Lisanı ve Edebiyatı Kısmından Şevkiye Işıl ile dünya konutuna girdi ve bu evlilikten kızı Günhan dünyaya geldi.
ABD’de Osmanlı-Türk tarihi araştırmalarının gelişimine büyük katkı sağladı
Birebir fakültede dersler veren İnalcık, 1947 yılında Türk Tarih Kurumu üyeliğine seçildi.
AÜDTCF tarafından 1949’da İngiltere’ye gönderilen İnalcık, burada Osmanlı tarihine ilişkin kaynakları araştırdı, kıymetli tarihçilerle tanıştı.
İngiltere’den 1951’de Türkiye’ye dönen İnalcık, birebir yıl Bursa Şer’iyye Sicilleri üzerinde çalışmaya başlayarak, bu sicillerin Topkapı Sarayı’nda temizlenip ciltlenerek tekrar Bursa’ya gönderilmesini sağladı.
Halil İnalcık, 1952’de “Viyana Bozgun Yıllarında Osmanlı-Kırım Hanlığı İşbirliği” teziyle profesörlük unvanı aldı.
Columbia, Princeton, Pennsylvania, Harvard üniversitelerinde ziyaretçi profesör olarak dersler veren İnalcık, ABD’de Osmanlı-Türk tarihi araştırmalarının gelişimine büyük katkı sağladı.
1972’de öğrenci olarak girip hocalık yaptığı Ankara Üniversitesinden emekli olan İnalcık, Chicago Üniversitesinde Osmanlı Tarihi Kürsüsü’nü kurdu.
Chicago Üniversitesinden de 1986’da emekliye ayrılan İnalcık, 1993 yılında Bilkent Üniversitesinde Tarih Kısmını kurdu. Ünlü tarihçi, 23 yıl boyunca Bilkent Üniversitesi Osmanlı Tarihi Kısmında yüksek lisans ve doktora öğrencilerine seminer dersi verdi, 2003 yılında birebir üniversitede Halil İnalcık Center for Ottoman Studies isimli bir merkez kurdu.
BİRÇOK ÜNİVERSİTEDEN FAHRİ DOKTORA UNVANI ALDI
İnalcık, yıllardan beri çeşitli arşivlerden topladığı doküman ve defterlerin kopyalarını, yarım kalmış araştırma metinlerini, binden fazla başka basımı ve öbür gereçleri bu merkeze bağışladı.
Halil İnalcık, yeterli seviyede İngilizce, Fransızca, Almanca’nın yanı sıra orta seviyede de Arapça, Farsça ve İtalyanca biliyordu.
Uluslararası çapta şöhreti olan İnalcık, Cambridge Memleketler arası Biyografi Merkezi tarafından dünyada toplumsal bilimler alanında sayılı 2 bin bilim insanı ortasında gösterilirken Türk, Amerikan, İngiliz, Sırp ve Arnavutluk akademilerine üye seçildi. Çok sayıda ödül, nişan verilen İnalcık, birçok üniversiteden de fahri doktora unvanı aldı.
İnalcık, Prof. Suraiya Faroqhi ile birlikte E. J. Brill’in (Leiden) yayımladığı “The Ottoman Empire and Its Heritage” (Osmanlı İmparatorluğu ve Mirası) serisinin editörlüğünü üstlenirken 2005 yılına kadar bu seriden yayınlanan 38 cilt, Osmanlı tarihini Batı dünyasına tanıtan muhakkak başlı eserler ortasında yer aldı.
İnalcık, 2000’de İstanbul’un toplumsal ve ekonomik tarihi için büyük kıymete sahip olan “Halil İnalcık Araştırma Projesi”ni hayata geçirdi.
Prof. Dr. Halil İnalcık, 2002’de İslam Konferansı Teşkilatı tarafından Teşekkür Plaketi ve Kültür Bakanlığı 2002 Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’ne layık görüldü.
ESERLERİ
Prof. Dr. Halil İnalcık’ın yapıtları temelde siyasi tarih, toplumsal ve ekonomik tarih, kurumlar tarihi, devlet yapısı ve ideolojisi, hukuk, ticaret, toplumsal katmanlar, üretim, vergi, bürokrasi, demografik yapı, kent tarihi ve sentez yapıtları kapsamında Osmanlı toplumsal ve ekonomik tarihini aydınlatmaya dönük çalışmalar olarak kapsayıcı biçimde gruplandırılabilir.
Yayınlanmış yüzlerce makalesi bulunan İnalcık’ın basılmış kitaplarından kimileri ise şunlar:
Osmanlı Tarihinde İslamiyet ve Devlet, Devlet-i Aliyye, Tarihe Düşülen Notlar, Osmanlı İmparatorluğunun Ekonomik ve Toplumsal Tarihi, 1445 Tarihli Paşa Livası İcmal Defteri, Türklük Müslümanlık ve Osmanlı Mirası, Osmanlılar ve Haçlılar, Osmanlı ve Çağdaş Türkiye The Survey of İstanbul 1455, Rönesans Avrupası, Tanzimat, Kuruluş, Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adalet, Studies in the History of Textiles, İznik Throughout History, Kuruluş ve İmparatorluk Sürecinde Osmanlı, Osmanlı ve Dünya, Has Bağçede Ayş-u Tarab, Osmanlı Tarihinde Efsaneler ve Gerçekler, Adalet Kitabı, Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600), Şair ve İşveren, Atatürk ve Demokratik Türkiye.
