ODTÜ Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tarkan Gürbüz, son günlerde gündemde olan ChatGPT’ye, “eğitimde şahsî asistan” olarak bakılmasını ve öğretmenlerin de ödev verme biçimini bu teknolojiye nazaran değiştirmesini önerdi.
ÜRETKENLİĞİ SINIRLAMA TEHDİDİ OLUŞTURUYOR
Dijital yayınları kullanarak tahlil üreten ChatGPT’nin, “eğitim dünyasında öğrencilerin ödevlerini yaptırdığı, makalelerini yazdırdığı bir kaynağa dönüşeceği, bu nedenle üretkenliği sınırlama tehdidi oluşturduğu” şeklinde tenkitler sonrası, akademinin dikkati bu teknolojiye çevrildi.
“Eğitimde yapay zeka uygulamaları” konusunda ders veren ODTÜ Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tarkan Gürbüz, ChatGPT’nin eğitim dünyasına tesirini anlattı, çeşitli sorular sorduğu ChatGPT’nin cevaplarını yorumladı.
TEKNOLOJİNİN EĞİTİMDEKİ YERİNİ CHATGPT’YE SORDULAR
ChatGPT’ye, “Eğitimde teknolojinin faal ve tesirli biçimde kullanımı nedir?” sorusunu yönelten Gürbüz, “Öğrencilerin ödevlerini ve imtihanlarını kıymetlendirir, öğretmene süratli bir geri bildirim sağlar” şeklinde karşılık aldı.
Gürbüz, “Çok yanlışsız söylüyor. Bu manada yeterli yetişmiş donanımlı öğretmenlerin elinde yalnızca ChatGPT değil, gelişen ve gelişmekte olan öteki teknolojiler de kıymetli ve tesirli birer araca dönüşebilir.” dedi.
“ChatGPT ile öğrenciler, sınıfta tıpkı ödevi hazırlar mı?”
sorusu üzerine ChatGPT’nin karşılığı, “Bu durumda öğrencilerin öğrenme durumları sonlu kalabilir ve öğrenciler ortasında bir farklılaşma olmayabilir. Bir öğretmen olarak öğrencilerin farklı öğrenme tarzlarına ve gereksinimlerine uygun olarak ödevler tasarlamak değerlidir.” biçiminde oldu.
Bu yorum üzerine Gürbüz, “Hayallerin sonu yok. ChatGPT ile ilgili çalışmalar arttıkça, literatüre girdikçe emin olun ChatGPT kendisini savunur hale gelecektir. “ dedi.
CHATGPT’NİN EĞİTİM DÜNYASINDAKİ TESİRİNE YÖNELİK 5 CEVAP
Doç. Dr. Gürbüz’ün, ChatGPT’nin eğitim dünyasına tesirine ait AA muhabirine verdiği karşılıklar şöyle:
1 – ChatGPT ile nasıl irtibat kurmak gerekir, soru sormak için nasıl bir yol izlenmesi gerekiyor?
ChatGPT, bilgi tabanından sizin sorduğunuz soruların cevaplarına yani gereksinim duyduğunuz bilgiye erişiminizi uygun hale getirebilen bir teknoloji. Bunu verimli kullanmanın yollarını bulamazsanız ve öğrenmezseniz elbette bu teknoloji çok sığ kalacaktır. Soru sorarken ayrıntılandırmak gerekiyor.
Kendinizi tanıtmanız ve potansiyelinizi ortaya koymanız gerekiyor. Bunların her biri data olarak işleniyor ve art planda yapay zeka sizi giderek daha uygun anlayarak sormak istediğiniz sorunun çerçevesini çiziyor ve ona nazaran tahlil üretiyor. Sorular çeşitlendikçe daha varlıklı içerikler de getirecektir. İhtiyacınızı ne kadar düzgün sorularla iletirseniz o kadar çok yarar görürsünüz.
2- Yapay zeka, eğitim süreçlerinde nasıl kullanılmalı, eğitim süreçleri üzerine ne cins fırsat ve tehditleri olabilir?
Eğitimde teknoloji gaye değil araçtır. Zorlama yollarla, kullanmış olmak için teknoloji kullanılmamalı. Bu doğrultuda dönüşüm süreci eğitimde en düzgün formda gerçekleştirilmelidir.
Yapay zekanın sunabileceği fırsatları, ufuk açıcı tahlilleri, sizin düşünmediğiniz noktalardan bilgi getirerek hayal gücünüzü, yaratıcılığınızı destekleyen bir araç olarak kullanmayı hedeflemek gerekiyor. Tıpkı cep telefonu üzere. ChatGPT teknoloji bağımlılığı riskinizi artıyor, üretkenliğinize pürüz oluyor ve sizi düşünmeden uzak bir çalışma ortamına sokuyorsa o da elbette bir tehdit oluşturacaktır.
3 – Yapay zekanın okullarda ödevler, üniversitelerde de makale yazımı hususlarında birebir içerikleri üretme riskine karşı ne önerirsiniz?
Öğrenciler, ChatGPT ve başka yapay zeka algoritmalarını nerede ve nasıl, ne kadar kullanmış olduklarının bilgisini öğretmenle paylaşmalı, öğretmen yönlendirmeleri bu doğrultuda yapılmalı.
Bu kapsamda öğretmenler de ödev verme biçimlerini değiştirmeli. Yapay zekayla birlikte artık öğrenme süreçlerinde öğretmen-öğrenci birlikte daha koordineli çalışmak ve birbirlerini tanımak durumunda. Münasebetiyle öğretmen, yalnızca bilgi kaynağı değil yönlendirici ve kaynağa ulaştıran kişi olarak rolünü güçlendirmeli. Öğrenci, öğretmen, birey, ChatGPT’yi ya da gibisi yapay zeka eserleri kullanarak birlikte üretmeyi öğrenmeliler.
4 – Öğrenciler ve akademisyen adayları bu teknolojiyi kullanırken nelere dikkat etmeli?
Yapay zeka, öğrenme basamaklarındaki vakit faktörüyle ilgili sorunları tekrar gözden geçirme fırsatı sunacak. Birçok işi bu teknolojilere yükleyebiliriz ve kendimize vakit yaratabiliriz. O oluşturduğumuz vakitte ortaya çıkacak öğrenme ortamında çıktıların kalitesini artırma talihimiz var. Eğitim nitekim daha da değer kazanarak başat rolü oynuyor. Her zamankinden çok daha kaliteli bir eğitime her kademede muhtaçlığımız var.
5 – Yapay zeka ve insan nasıl birlikte çalışabilir?
Yapay zekaya, gereksiniminizi ne kadar düzgün sorularla iletirseniz o kadar çok yarar görürsünüz. Yanıtlarla, edebiyatla ilgili çalışmaları güçlendirebilirsiniz, yazılarınızı daha nitelikli hale getirebilirsiniz, bloglarınızı renklendirebilirsiniz.
Kısa hikayeler yazdırabilirsiniz. Aslında ChatGPT’ye şahsî asistan olarak bakabilirsiniz. Teknoloji yardımcınız olduğu durumda üretkenliğiniz daha da artacaktır. ChatGPT şu an öğreniyor. Mart ayında 4. versiyonu çıktı. Algoritmalara güvenebilirsiniz fakat algoritmalar yanılgı yapabilir ve bu yanılgı düzeltilebilir.
Şu an için ChatGPT’nin çok yanlışsız olmayan tahliller ürettiği durumlar da kelam konusu. Münasebetiyle insan faktörü ortadan kalkmıyor. Tedirgin olacak rastgele bir durum yok. “Bütün her şeyi makinelere devrediyoruz ve insan odaklı olmaktan uzaklaşıyoruz” formunda düşünmek yanlış olacaktır.
