Space.com’un haberine nazaran, Çin Bilimler Akademisi Ulusal Astronomik Gözlemevlerinden Li Çunlay liderliğindeki bilim insanları, Utopia Planitia olarak isimlendirilen Mars ve Güneş Sistemi’ndeki en büyük çarpma havzasındaki kumulları inceledi.
Bilim insanları, Curong ve Mars’ın yörüngesindeki Tianwen-1 Keşif Uydusu’nun yüksek çözünürlüklü kameraları vasıtasıyla, Curong’un Mayıs 2021’de indiği bölgedeki kumullarda iklim değişikliğine işaret eden ispatlar buldu.
Araştırmada, Kızıl Gezegen’in alt orta enlemlerindeki kumul zirvelerinde de sıklıkla görülen ve “enine rüzgar sırtları (TAR)” ismi verilen uzun karanlık sırtların yüzbinlerce yıllık aşınmayla oluştuğu, açılarının ise global atmosferik sirkülasyon modelleriyle belirlenen Mars rüzgarlarının oluşturduğu kumullardan farklı olduğu kaydedildi.
Curong’un TAR’ların oluştuğu hilal biçimli kumullarda, koyu renkli unsurların altında parlak kumların bulunduğunu keşfettiği, Tianwen-1’in de Mars genelinde 2 bin 262 parlak kum zirvesi gözlemlediği vurgulandı.
Araştırmada, bunların 2,1 milyon ila 400 bin yıl evvel oluştuğunun kestirim edildiği, koyu renkli TAR’ların ise son 400 bin yılda, yani Mars’ın son buzul çağının bittiği devirde oluştuğu manasına geldiği belirtildi.
Bilim insanları TAR’ların kumullara nazaran farklı açılarına bakarak son buzul çağının akabinde Mars’taki rüzgarların, alt orta enlemlerde taraf değiştirdiğini tespit etti.
MARS’TAKİ BUZUL ÇAĞLARI MİLANKOVİÇ DÖNGÜLERİ İSİMLİ OLGUYLA ÖRTÜŞÜYOR
Mars’taki buz çağlarının, Dünya’daki buzul çağlarını da tetikleyen Milankoviç Döngüleri ismi verilen bir olguyla oluştuğu belirtildi.
Buzul çağlarının, Güneş’in, Jüpiter ve öteki gezegenlerin çekim tesirlerinin yanı sıra gezegenin yörünge biçimi ve yalpalaması sonucu Mars dönüş ekseninin, yörünge düzlemine nazaran periyodik olarak değişmesiyle başlayıp bittiği kaydedildi.
Mars’ın şu anda 25 derece olan dönüş ekseni eğikliğinin 2,1 milyon ila 400 bin yıl evvel 15-35 derece ortasında değiştiği, bunun da Mars’ın iklimini kıymetli ölçüde etkilediği belirtildi.
Mars’taki buzul çağlarının Dünya’dakinden farklı olduğu, kutuplarda daha yüksek sıcaklıklar ile su buharı ve tozun orta enlemlere hakikat hareketiyle karakterize edildiği açıklandı.
Son buzul çağında, Mars’ın çeşitli bölgelerinde hala yüzeyin altında kalan metrelerce kalınlığında su ve toz katmanı oluştuğu vurgulandı.
Araştırma Nature mecmuasında yayımlandı.
