Fransa’da 17 yaşındaki Cezayir asıllı Nahel Merzuk’un polis tarafından öldürülmesi ile başlayan isyan dalgası yayılıyor.
Hükûmet olaylara müdahale emelli orduyu sokağa indirme hazırlığı yapıyor. Gösterici sayısının 5 milyonu aştığı Fransa’da İçişleri Bakanlığı 200 yeni jandarma ünitesi kurarak sıcak noktalara sevk edecek. Bir periyot Paris’te Belediye Lider Yardımcılığı yapan Murat Ghazali doğusu, batısı, güney ve kuzeyi ile tüm Fransa’nın yandığını söyledi.
Fransa idarelerinin uzun yıllardır emekçi, göçmen ve bilhassa Müslümanlar üzerinde baskıyı artırdığını kaydeden Ghazali, “Siyasi, ekonomik ve toplumsal açıdan tüm bağların gevşediği ülkede yaşanan olaylar çöküşün başlangıcı. Sorunun merkezinde Fransızların Afrika’da bozulan sömürü çarkı ve başta ekonomik kayıplar olmak üzere siyasi askerî üstünlüğü kaybetmeleri yatıyor. Bir nevi intikam alıyorlar” dedi.
İSLAM ZITLIĞI ULUSAL SİYASET OLDU
Fransa’da uzun yıllar siyasi faaliyet yürüten ve Paris’te Belediye Lider Yardımcılığı yapan Murat Ghazali, “Fransa’da tüm partiler ve siyasi başkanlar İslam’ı büyük bir tehdit olarak görüyor. Yabancı düşmanlığı konusunda da yarış hâlindeler. Bu mevzuda Marine Le Pen en net ve dürüst olanı. Zira o bu mevzudaki fikirlerini açıktan beyan ediyor. Lakin Macron dâhil tüm liberal, sağ ya da başka sol partiler bu hususta ittifak hâlinde. Yalnızca onlar düşmanlıklarını bâtın yürütüyor. Fransız toplumuna da palavra söylüyorlar. Fransız siyasi seçkinlerinin yüzde 80’i birebir fikirde. Cami ve öbür kurumların yıllardır ağır baskı ve kuşatma altında tutulması da bu genel kabulün bir sonucu” diye konuştu.
SÖMÜRGE ÇARKLARI DAĞILDI
Murat Ghazali’ye nazaran Fransa’da yükselen İslam ve Afrikalı aksiliğinin temel nedenlerinden birisi Afrika’da Fransa’nın kaybettiği askerî, ekonomik ve siyasi üstünlük. Fransa’nın Çad, Mali, Burkina Faso, Mali, Gine, Moritanya ve Orta Afrika Cumhuriyeti üzere ülkelerde konuşlandırdığı askerî birlikler ve idare kademesinde vazifeli sivil-asker uzmanlar kovuldu. Bununla birlikte Afrika’da petrol, doğal gaz, altın ve elmas başta olmak üzere Afrika’nın tüm yeraltı zenginliklerini işleten Fransız şirketlerinin ruhsatları iptal edildi.
POLİS DEVLETİNE ÇEVİRDİLER
Fransız Sosyolog Dr. Crystal Fleming de tıpkı görüşü destekliyor ve göstericilere müdahale eden polislerin eylemcilere daima “Defolun Afrika’ya dönün” diye bağırdığını hatırlatıyor.
Dr. Fleming, “Yaşananlar Macron periyodunda tepe noktasına ulaşan yabancı aksiliğinin bir sonucu. Ülkeyi harikulâde imtiyazlarla donanmış polis devletine çevirdiler. Bu nedenle de polis şiddeti ile çabucak her gün birileri ölüyor, yaralanıyor. Bu insanların birden fazla da Arap ya da Afrikalı. Irkçılığı sistematik hâle getirip tüm toplumsal dokuyu zedelediler. Bu bahiste da Fransız liberalleri ile sol ve sağ ittifak hâlinde” görüşünü lisana getirdi.
OLAYLAR DÖNÜM NOKTASI
Fransız polis şeflerinden Stephane Lebreton ise “Şiddet dozu tüm alanlarda arttı. Bireyler giderek daha fazla ateşli silah kullanıyor. Bu olaylar bir dönüm noktası. Şiddet hareketlerinde kaygının olmaması birkaç şeye bağlıdır: Gelecek için umutların olmaması (bu nedenle kendi kendini sabote ederek kendi kendini yok etme diyebiliriz) ve yurttaşlık bedellerinin bütünleşmemesi en kıymetli sebepler’’ yorumunda bulundu.
IRKÇI FRANSIZLAR ALANA İNDİ
Sokakları savaş meydanına dönen Fransız kentlerinde polis cinayetini protesto edenlere karşı ırkçı Fransız kümeler da sokağa indi. Paris, Lyon ve Marsilya’da toplumsal medya üzerinden örgütlenen ırkçı kümeler, başta mescitler olmak üzere Müslümanlara ilişkin iş yerlerinin kendileri için açık amaç olduğunu ilan etti. Irkçı, Ulusal Birlik Partisi gençlik örgütünün öncülük ettiği karşı kümeler polis muhafazasında eylemcilere dönük akınlar da düzenliyor. Irkçı Fransız kümelerin bir başka tahriki ise Nahel’i öldüren polis Florian M. için başlattıkları takviye kampanyası oldu.
ADALETE İNANÇ KALMADI
Toplumsal patlamaya sebep olan ırkçı siyasetlere bir tenkit de Fransa Belediye Liderleri Derneği Lideri Serge Hoarau’dan geldi. Şiddet sarmalını bir çeşit istikamet kaybı ve toplumsal parçalanmanın göstergesi addeden Hoarau, “Birlikte yaşamamızı sağlayan bedellerin çözüldüğü kesin” açıklamasında bulundu.
Fransız makamlar, geçtiğimiz yıl yalnızca 13 yabancının Nahle gibisi aracında öldürüldüğü bilgisini paylaştı. Olayların 2017 de polise geniş salahiyetler veren yasanın çıkışı ile arttığı bir öbür ayrıntı.
Toplumsal tolerans ve hürmet eşiğinin harikulâde düştüğü tespitini yapan Psikolog David Goulois “İnsanlarımız artık hürmet görmekte daha fazla zorlanıyor. Zira adalete inanç yok. Üstelik cezaevlerinde yahut ıslah meskenlerinde yer kalmadı” dedi.
YABANCI NEFRETİ SİSTEMATİK HâLE GELDİ
Fransız yazar-yönetmen Rokhaya Diallo, bu beşerler için isyanın kendilerini tabir etmekte tek seçenek olarak kaldığını söz ederek “Mecbur bırakıldılar. Emekçi sınıfı, siyahiler ve Afrika kökenliler bu bedeli ağır bir biçimde ödüyor. Fransa’da artık sistematik hâle gelen yabancı nefretinin miladı 1983 yılında Lyon banliyölerinde polis kurbanı olan 19 yaşındaki Toumi Djaija’nın yaşadıklarıdır. Daha sonrasında (2005 yılı) Zayed Benna, Bouna Traore ve Muhittin Altun’un yaşadıkları en trajik şiddet örnekleri. Ayrıyeten Sarı Yelekliler’in hareketi de emsal toplumsal siyaset açmazının sonuçları ortasında görülmeli” değerlendirmesinde bulundu.
GÖZALTI SAYISI 2 BİNİ GEÇTİ
Tüm gece devam eden protestolarda kamusal alanda 871 nokta kundaklandı, 577 otomobil yakıldı ve 74 bina hasar gördü. Protestolarda, dün 719 kişi gözaltına alındı, 45 polis ve jandarma yaralandı. Şu ana kadar gözaltı sayısı 2 bini aştı. Paris ve etrafındaki birçok kentte geceleri polisin drone kullanmasına müsaade verildi.
