Kanal 7 Dış Haberler Servisi’nden Bartu Eken’in haberi
Roma’nın Nesil ve Yol Teşebbüsü Mutabakatı’ndan çekilmesi gündemde. Pekin’in projeye iştirak edebilecek en güçlü adayı ise Türkiye.
İTALYA PROJEYE NASIL KATILDI?
İtalya 2019’da aldığı kararla Pekin’in Jenerasyon ve Yol Teşebbüsü’ne katıldı. Conte iktidarı periyodunda gerçekleştirilen bu muahedenin Batı ve Çin ortasında ekonomik ve siyasi bağların ilerlemesi noktasında değerli bir gelişme olduğu değerlendirildi.
G-7 ülkeleri ortasında muahedeye katılan birinci ve tek ülke olan İtalya bu manada da dikkatleri üzerine topladı.
Çin ve İtalya ortasında yapılan mutabakat taraflar vazgeçmedikçe 2024’te kendini yenileyecek halde imzalandı.
Projeyle birlikte iki ülke ortasında oluşan ticaret hacmi 2022 yılında 73 milyar avroya ulaştı.
ABD RAHATSIZ OLDU, İTALYA GERİ ADIM ATTI
ABD, Pekin ile rekabetinden ötürü bu muahededen epey rahatsızdı. İtalya kısa mühlet içerisinde rota değiştirdi. Roma’da değişen hükümetler, Washington’ı şad edecek adımlar attı. Hatta eski Başbakan Mario Draghi devrinde İtalya ve Çin ortasında ticari uzaklaşma yaşandı.
Daha evvel Avrupa Merkez Bankası’nın da başkanlığını yapan Draghi 2021’de en az üç kere Çinli şirketlerin devralma süreçlerini veto etti.
Draghi’den sonra iktidara gelen Giorgia Meloni’nin nasıl bir siyaset sergileyeceği merak ediliyordu. O da Draghi’nin ayak izlerini takip etti.
Roma bu manada kendisini sağlam bir Avrupa-Atlantik müttefiki olarak kanıtlamak için teşebbüslerde bulundu.
İTALYA YIL SONUNA KADAR MUTABAKATTAN ÇEKİLEBİLİR
Washington bir müddettir İtalya’ya büyükelçi atamamıştı. Münasebetler maslahatgüzar düzeyinde işliyordu. Yeni Büyükelçi, Lider Joe Biden’ın yakın arkadaşı olarak bilinen Jack Alan Markeell oldu.
Bu durum ABD Kongresi’nde geniş yankı uyandırdı. Amerikan medyası, Markeel’in vazifelerinden birinin Meloni’yi muahedeyi yenilememesi için ikna etmek olduğunu öne sürdü.
İtalya’nın yalnızca Atlantikçi halini ispatlamak için bu türlü bir teşebbüste bulunmayacağı da bedellendiriliyor.
Bölgeyi yakından takip eden araştırmacılar, Roma’nın Tayvan’dan gelebilecek çip yatırımından dolayı de muahedeyi uzatmayabileceğini söz ediyor.
İtalya’nın Tayvanlı özel bir şirketin Veneto bölgesinde bir fabrika kurmasını isteği basına yansıdı.
Nitekim Ticaret Bakanı Adolfo Urso, bir İtalyan heyetinin yarı iletken bölümündeki potansiyel iş birliğini görüşmek üzere nisan ayında Tayvan’ı ziyaret ettiğini açıkladı.
Savunma Bakanı Guido Crosetto ise İtalya’nın “İpek Yolu” olarak da anılan Jenerasyon ve Yol Teşebbüsü’ne katılmasının “doğaçlama ve berbat” bir karar olduğunu belirtti.
Başbakan Meloni de Jenerasyon ve Yol Girişimi’nden çekilme kararının Aralık ayında verilebileceğini söyledi.
İTALYA’NIN ÇEKİLMESİ TÜRKİYE’Yİ DEĞERLİ BİR ORTAK YAPABİLİR
Çin’in Nesil Yol projesinin Avrupa’daki bir diğer mümkün ortağı ise Türkiye. Akdeniz ülkeleri içinde Türkiye’nin istikrarlı duruşunun Çin için bir tercih olabileceği bedellendiriliyor.
Pekin’in bir öbür tercih sebebi Türkiye’nin coğrafik pozisyonu. Farklı bir rota üzerinden ticareti devam ettirmek güvenlik başta olmak üzere birçok sorunu beraberinde getirme muhtemelliğine sahip.
Türkiye harici planlar maaliyet hesaplarını da olumsuz etkiliyor. Pekin İdaresi’nin İtalya’nın projeden çekilmesi durumunda mümkün bir domino tesirinden endişelenebileceği bedellendiriliyor. Türkiye’nin Çin için istikrarlı ve güçlü bir ortak olmasının uzak görülmediği aktarılıyor.
ANLAŞMA GERÇEKLEŞİRSE AKDENİZ’DEKİ TİCARET HACMİ 600 MİLYAR DOLARA ULAŞACAK
Akdeniz üzerinden gerçekleştirilmesi olası bir ithalat-ihracat ağında 600 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşılabilir.
Bu durum Rusya-Ukrayna Savaşı’yla doruğa çıkan global çaptaki ekonomik sorunları de hafifletebileceği düşünülüyor.
YENİ İSTİKRAR MERKEZİ TÜRKİYE
Anlaşmayla bir arada Türkiye’nin ekonomik karının yanında siyasi manada da avantaj sağlayacağı bir durumun oluşması mümkün.
Ankara, Doğu ve Batı ortasında kurduğu istikrar siyasetiyle takdir görüyor.
Çin’in de Amerika ve Avrupa ile ticareti ne kadar sürse de; ortalarındaki çekişme biliniyor.
Bu manada Türkiye yeni bir istikrar merkezi olabilir.
