Kişinin kendisinin ya da etrafındaki objelerin dönüyormuş üzere hissetmesi durumu olan baş dönmesi, bazen durduk yere yatarken bazen ani bir halde bazense daima hale gelerek kendini gösterebilir. Çoğunlukla vertigo ile karıştırılabilmektedir lakin baş dönmesi ve vertigo farklı manalarda iki farklı hastalıktır.
DURDUK YERE BAŞ NEDEN DÖNER?
Tekrarlayan yahut şiddetli bir biçimde kendini gösteren baş dönmeleri, kişinin hayatını önemli derecede olumsuz etkileyen bir rahatsızlıktır. Baş dönmesi ekseriyetle şu aktiviteler sırasında ortaya çıkabilir:
-
Hızlı bir halde kendi etrafında dönmek,
-
Ani bir biçimde oturmak ya da ayağa kalkmak,
-
Ağır antrenman yapmak üzere fizikî aktiviteler.
Genellikle bireyler, kendilerinde baş dönmesine yol açan durumun ne olduğunu anlayabilirler. Fakat birtakım durumlarda baş dönmesinin altında yatan etkenin kişinin kendisinin tespit etmesi çok zordur ve önemli sebeplere dayanır. Bunlardan kimileri:
-
İyi Huylu Paroksismal Pozisyonel Vertigo: İç kulaktaki kanallarda kalsiyum karbonat partiküllerinin birikmesi sonucu oluşur. İç kulaktaki kanallar, beyne bedenin pozisyonu ve konumu ile ilgili bilgi göndermekten sorumludur. Fakat kalsiyum karbonat biriken kanallar, bu fonksiyonu düzgün bir halde yerine getiremez. Münasebetiyle da beyin bedenin durumunu ve pozisyonunu yanlış algılar.
-
Meniere Hastalığı : Hastalığın gelişimindeki düzenek tam olarak aydınlatılamasa da Meniere hastalığının iç kulak kanallarında sıvı birikmesi sonucu geliştiğini düşünülür. Bu hastalık birdenbire gelişebilir ve şahısta vertigonun yanı sıra kulak çınlaması, işitme kaybı üzere belirtilerin gelişmesine de yol açabilir.
-
Labirentit : İç kulağın iltihaplanmasıdır. Labirentit bilhassa grip üzere viral enfeksiyonlardan sonra gelişir. Antiviral ve antihistaminik tedaviler labirentitin başarılı bir halde güzelleştirilmesini sağlar. Lakin birtakım durumlarda kulaktaki hasar kalıcı olabilir.
-
Vestibüler Nörit : İç kulağın hududu olan vestibülokoklear sonun iltihaplanması durumudur. Beyin ile iç kulak ortasındaki irtibatı sağlayan vestibülokoklear hududun iltihaplanarak şişmesi, bu irtibatın bozulmasına yol açar. Vestibüler nöritte ani başlangıçlı şiddetli vertigo, istikrar sorunları, mide bulantısı üzere belirtiler ortaya çıkabilir.
-
Migren : Migren, başın tek tarafında zonklayıcı, vurucu usulde ağrıyla karakterize kronik bir hastalıktır. Migrendeki baş ağrıları tekrarlar. Migren hastaları bireyler atak sırasında baş dönmesi sorunu yaşayabilir. Migren hastalarının kimilerinde atak öncesinde ‘aura’ ismi verilen nörolojik semptomlar görülür. Aura kişinin görme, konuşma ve motor denetimindeki değişimleri yahut sorunları kapsar. Baş dönmesi de aurada görülen semptomlardan birdir. Aura belirtileri göstermeye başlayan migren hastaları baş ağrısının da yakın bir vakitte başlayacağını anlamış olur.
-
Tansiyon Düşüklüğü: Kan basıncındaki yani tansiyondaki ani düşüş baş dönmesine neden olabilir. Birdenbire oturup kalkmak üzere durum değişimleri de tansiyonda ani düşüşe yol açabilir.
ANİ BAŞ DÖNMELERİ NASIL GEÇER?
Bazı baş dönme çeşitleri resen geçse de çoğunlukla tedavi, baş dönmesine neden olan odak hastalığın güzelleştirilmesine yöneliktir.
Farklı sıhhat sorunlarından kaynaklanabilen baş dönmesi, aslında odak hastalıktan kaynaklanan semptomatik olarak ortaya çıkan bir bulgudur. Bu yüzden altta yatan rahatsızlığın belirlenmesi son derece mühimdir. Baş dönmesi, kalp krizi ya da inme üzere önemli bir sıhhat sorunundan kaynaklanıyorsa acil müdahale gerekebilir.
Susuzluk üzere bir nedene bağlıysa IV sıvılar ile tedavi düzenlenebilir. Nefes darlığı üzere ek belirtilerin varlığında bireye oksijen verilebilir. BPPV’den kaynaklıysa baş hareketleri ile baş dönmesi şikayeti giderilebilir.
