Dünya’nın iklim istikrarını sağlayan “Gulf Stream” sıcak su akıntısının global iklim değişikliği nedeniyle çökebileceğine yönelik araştırma, tasa yarattı. Uzmanlar, global sıcaklık ortalamasında 4.5 derecelik bir artış yaşanması halinde sistemin çökeceğine dikkat çekerek, birtakım bölgelerde çok sıcaklıklar kimi bölgelerde ise buzul çağının yaşanabileceğini, çok kuraklığa bağlı ziraî üretimin büyük darbe alacağını belirtiyor.
Yeni bir araştırma, Avrupa’nın kuzeyindeki iklimi yumuşatarak yaşanabilir kılan Gulf Stream sıcak su akıntısının iklim değişikliği nedeniyle 2025’ten itibaren “her an” çökebileceğini ortaya koydu.
ÇOK GÜÇLÜ İHTİMAL
“Nature Communications” mecmuasında yayımlanan araştırma kapsamında Danimarka’daki Kopenhag Üniversitesi’nden bilim insanları, son 150 yılın okyanus sıcaklık bilgilerini yenilikçi istatistiksel araçlarla birleştirdi. Bunun sonucunda,mevcut sera gazı emisyonları devam ederse, Gulf Stream’in çökme mümkünlüğünün bu yüzyılın sonuna kadar “yüzde 95” olduğu tespit edildi. Uzmanlar, iklim değişikliğiyle çaba için kıymetli bir adım atılmazsa büyük olasılıkla çöküşün 2057’de gerçekleşeceğini, lakin çöküşün iki yıl kadar erken bir tarihte meydana gelme ihtimalinin olduğunu da belirtti. Resmi olarak Atlantik Meridyonel Bölüm Deveranı (AMOC) olarak bilinen akıntı sisteminin, Meksika Körfezi’nden İngiltere’ye ılık su getiren itici güç olduğunu ve Batı Avrupa’da ılıman kışlardan sorumlu olduğunu belirten uzmanlar, bu sistemin çökmesinin dünyada yeni bir “buz devrini” başlatabileceğini söyledi.
‘ENDİŞELENMELİYİZ’
Bilim beşerlerine nazaran, sistemin çökmesi durumunda, Afrika, Karayipler ile Kolombiya, Peru ve Bolivya üzere Güney Amerika ülkelerinin birden fazla çok sıcaklıklara maruz kalırken, Avrupa ise “donacak”. Çalışmayı yürüten takımdan Prof. Peter Ditlevsen, “Bence çok endişelenmeliyiz. Bu çok, çok büyük bir değişiklik olur. AMOC 12 bin yıldır hiç çökmedi” dedi.
HOLLYWOOD SİNEMASINA HUSUS OLMUŞTU
AMOC, 115 bin ila 12 bin yıl evvel meydana gelen buzul çağları döngüsünde tekrar tekrar çökerek tekrar başlamıştı. Birtakım uzmanlar ise sistemin ne vakit çökeceği konusunda kuşkularının bulunduğunu, derin tahlillerin yapılması gerektiğini tabir ettiler. Global ısınmanın bir sonucu olarak okyanus akıntılarının durmasının tesiriyle yeni bir buz evresinin tetiklenmesi, 2004 imali Hollywood filmi “Yarından Sonra”ya bahis olmuştu. Bilim insanları, Gulf Stream çökerse, Batı Avrupa’ya çok daha az ısı ulaşacağını ve bölgenin “Yarından Sonra” sinemasında tasvir edilen türden “çok şiddetli kışlara” sürükleneceğini öngörüyor. Diğer bir çöküş durumunda, Avrupa’da yalnızca kışlar çok daha soğuk olmayacak, birebir vakitte yaz kuraklıkları, fırtınalar ve sıcak hava dalgaları da muhtemelen daha yaygın hale gelecek.
‘DENİZ DÜZEYLERİ YÜKSELEBİLİR’
ABD’nin doğu kıyılarını çevreleyen Kuzey Atlantik Havzası etrafında deniz düzeyleri yaklaşık 50 santimetre yükselebilir. Bu durumdan en fazla ABD’nin Florida eyaleti etkilenecek. Sistemin çöküşünün ayrıyeten Afrika’daki Sahel bölgesinde kuraklığı artırması öngörülüyor.
