Son günlerde gündeme gelen elektronik seçim sistemi birçok tartışmayı da beraberinde getirdi. Elektronik seçim sisteminin Türkiye’de uygulanabilirliği başları epeyce karıştırdı. Ayrıyeten bu sisteme ait bilgiler de araştırılmaya başlandı.
Elektronik seçim, ülkelerde yapılan seçimlerde vatandaşların oy kullanma sürecini elektronik aygıtlar yoluyla gerçekleştirdiği bir sistemdir. 1964’ten beri (ilk ABD’de delikli kartlar ile) kullanılan Elektronik seçim sisteminde oylama şunlarla yapılmaktadır:
-
Delikli Kartlar
-
Optik Oy Pusulası
-
İnternet telefonu
-
Kiosk (Avrupa’da gazete gibisi eserlerin satıldığı büfe)
-
Mobil cihazlar
Bu sistemde, seçmen, kağıttaki oy pusulası yerine, e-seçim sistemindeki pusulalar ile birebir süreci yapabilecek formda tasarlanmıştır.
ELEKTRONİK SEÇİMİN AMACI
Elektronik seçimdeki asıl hedef, süratli sonuç almak ve maliyeti düşürmektir. Bu sistem, oyların değiştirilmesini ya da hileli oy kullanılmasının da önüne geçebilen bir uygulamadır.
ELEKTRONİK OYLAMA SİSTEMİ
Elektronik oylama sisteminde, çeşitli sistemler kullanılmaktadır. En çok kullanılanları ise şunlardır:
-
Doğrudan Kayıt Sistemi (E-seçimlerde en çok kullanılan sistemdir. Orta yüzleri ATM üzeredir. Oy kullandıktan sonra seçmen anlık bilgi vermekte ve anında sayma sürecini gerçekleştirmektedir.)
-
İşaret Tanıyıcı (Optik) Sistem (Bu sistemde ise, seçmen oyunu kullandıktan sonra kutuya koymaktadır. Akabinde sistem pusulayı kabul ettiğinde yasal süreç başlamış olur.)
-
Delikli Kart Sistemi ( Bu sistemde, kartlar vardır ve seçmen kendi kartını, seçimleri doğrultusunda delerek oylarını kullanır.)
-
İnternet Üzerinden Oylama ( İnternet üzerinden olan oylamada ise, semen çevrimiçi olarak oy kullanmaktadır. Muhakkak parametreler ile çalışan bu sistem tarafından belirtilen orta yüze giren seçmenin kimlik kontrolü yapılmaktadır.)
NE ÜZERE AVANTAJLAR SAĞLAR?
-
Geçersiz oy riskini ortadan kaldırır.
-
En süratli sonuç alınır.
-
Seçim hileleri en aza iner.
-
Engelli seçmen daha rahat oy kullanır.
-
Kimsenin itiraz edemeyeceği bir sistemdir.
DEZAVANTAJARI NELER?
-
Yazılımsal sorunlar
-
Hacklenme tehlikesi
-
Siber saldırı
-
Hatalı sonuç riski
-
Makinelerde arıza riski
-
Gizlilik sorunu
ELEKTRONİK SEÇİM HANGİ ÜLKELERDE YAPILIYOR?
-
İsviçre
-
ABD
-
Fransa
-
Estonya
-
Brezilya
-
Kanada
-
Hindistan
ELEKTRONİK SEÇİM TÜRKİYE’DE UYGULANACAK MI?
YSK Lideri Ahmet Yener, parlamentodaki siyasi parti temsilcileri ile gerekli konuşmaların yapılacağı, şayet yasal düzenleme yapılabilirse elektronik seçim sistemine geçiş yapılacağını söyledi.
Ahmet Yener, elektronik seçim sistemi için 2028’i işaret etti.
