Çin önderi, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın başlamasından bu yana Zelenskiy ile birinci sefer görüştü. Şi, savaş sonrasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile çok defa görüşmesine ve hatta Moskova’yı ziyaret etmesine karşın Zelenskiy ile hiç temasta bulunmamıştı.
Görüşmede, ilgili tüm tarafların sükunet ve itidalle hareket etmesi ve krizi birlikte yönetmesi gerektiğini vurgulayan Şi, “Diyalog ve müzakereler tek geçerli yoldur. Nükleer savaşların kazananı olmaz.” tabirlerini kullandı.
ÇİN, KRİZİN SİYASİ TAHLİLİ İÇİN ÖZEL TEMSİLCİ YOLLAYACAK
Çin’in Ukrayna krizinde ebediyen barışın yanında olduğunu, temel tavır olarak barış görüşmelerini teşvik ettiğini söyleyen Şi, Çin’in, krizin siyasi tahlili için tüm taraflarla görüşmeler yürütmek üzere, Avrasya İşlerinden Sorumlu Özel Temsilcisi’ni Ukrayna ve öteki ülkelere göndereceğini belirtti.
Ukrayna krizini Çin’in çıkarmadığını, çatışmanın tarafı olmadığını tabir eden Şi, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Kurulunun daimi üyesi ve sorumluluk sahibi bir büyük ülke olarak yangına körükle gitmeyeceğini, durumu kendi çıkarına kullanmaya çalışmayacağı lakin seyirci de kalamayacağını söz etti.
Şi, “Akılcı fikirler ve sesler yükselişteyken, fırsatı kıymetlendirmek ve krizin siyasi tahlili için elverişli şartları oluşturmak ehemmiyet taşıyor.” dedi.
Ukrayna Devlet Lideri Zelenskiy de görüşmeye ilişkin Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, “Devlet Lideri Şi ile uzun ve manalı bir telefon görüşmesi gerçekleştirdim. İnanıyorum ki bu görüşme Çin’in Ukrayna’ya büyükelçi atamasıyla birlikte ikili bağlarımıza yeni bir güç katacak.” sözlerini kullandı.
ÇİN’İN UKRAYNA KRİZİNDEKİ TUTUMU
Çin, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın başlamasının akabinde “savaş” ve “işgal” sözcüklerini kullanmaktan kaçınmış, Birleşmiş Milletler Genel Heyetindeki oylamalarda çekimser kalarak, Moskova’yı kınamayan az sayıda ülke ortasında yer almıştı.
ABD ve NATO, Pekin idaresine, Rusya’ya savaşta silah dayanağı sağlamaması tarafında ihtarda bulunurken, direkt silah satışı olmasa da iki ülke, bu periyotta ortak askeri tatbikatlar dahil askeri işbirliğini sürdürmüştü.
Çin, savaşın yıl dönümü olan 24 Şubat’ta krizin siyasi tahlili için tekliflerini içeren 12 unsurluk “tutum belgesi” açıklamıştı. Evrakta, gerginliklerin basamaklı olarak azaltılarak ateşkesin sağlanması gerektiği vurgulanmıştı.
Ateşkes önerisi, ABD ve Avrupa Birliği’nin yanı sıra öneriyi fiili durumun kabul edilmesi olarak algılayan Ukrayna tarafından da kabul görmemişti. Kiev yönetimi, bu şartlardaki bir barışın “savaşın dondurulması” manasına geleceğini lisana getirmişti.
Rusya da Çin’in görüşüne değer verdiğini fakat mevcut şartlarda Ukrayna sıkıntısının tahlilinde barış yoluna geçişin sağlanması için gerekli şartların oluşmadığını bildirmişti.
Çin Devlet Lideri Şi Cinping de 20-22 Mart’ta Moskova’yı ziyaretinde Ukrayna meselesine siyasi tahlil davetinde bulunmuş, ziyarette, Pekin ile Moskova arasında stratejik işbirliğinin global boyutta genişletilmesine yapılan vurgu, Çin’in Rusya’ya takviyesinin sürdüğünün işareti olarak yorumlanmıştı.
