Haber7-ÖZEL
Dünyanın kelamda demokrasi devleri Batı ülkeleri ve ABD‘nin yüzyıllardır sömürdüğü Afrika Kıtası‘nda son yıllarda emperyalist devletlere bir kalkışma yaşanıyor. Kıtadaki birçok ülke birbiri ardına sömürgeci Batı ülkelerine itiraz ederek onları topraklarından kovmak için harekete geçti. ‘Kara Kıta’da istikrarlar her geçen gün değişirken, yeni büyük güç olarak Türkiye’nin yükselişi dikkat çekiyor. Türkiye‘nin Afrika Kıtası’nda kazandığı itimat ve yükseliş ise her alanda kendisini aşikâr ediyor.
MACRON’UN YÜZÜNE KARŞI SÖYLENİNCE BAŞLADI
Geçtiğimiz aylarda Kongo Cumhurbaşkanı Tshisekedi‘nin, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un yüzüne karşı söylediği “Batı’nın Afrika’ya karşı buyurgan hali terk etmesi gerektiği” istikametindeki söylemi Afrika’da yükselen Batı aksiliğini dalgalandırdı. Kongo’nın akabinde Fransız askerleri Mali’den kovuldu. Soykırım gerçekleştirilen Cezayir‘de üniversitelerde yabancı lisan olarak öğretilen Fransızca kaldırılmasının ardından Orta Afrika Cumhuriyeti’nde Fransız ‘İstenmeyen adam’ ilan edildi. Öbür bir Afrika ülkesi Çad’da ise bugüne kadar dokunulamayan Fransız askerleri alıkonuldu.
Son olarak kalkışmaya Burkina Faso ve Nijer dahil oldu. İki Afrika ülkesi peş peşe Fransa ve ABD‘ye uranyum ihracatını durduğunu ilan etti.
YENİ AKTÖR TÜRKİYE
Afrika’daki kalkışmayı inceleyen uzmanlar, Afrika‘da artık sömürgeci Batı ve ABD‘nin döneminin kapandığını ve bölgede yeni güçlerin ortaya çıktığını söyledi. Türkiye’nin Afrika ülkeleriyle olan bağlantılarını son yıllarda arttırdığının altını çizen uzman isimler, Rusya ve Çin’in de Afrika Kıtası‘nda tesirli olmaya başladığını vurguladı.
TÜRKİYE AFRİKA’DA NELER YAPTI?
Türkiye yüzyıllar boyunca sömürülen ve köleleştirilen Afrika için 1998 yılında “Afrika’ya Açılım Aksiyon Planı” hazırladı. Bu plan o yıllarda kelamda kalırken, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2002’de iktidarı devralmasıyla birlikte kıta için çalışmalar hızlandırıldı. Afrika planı uzun vadeli aksiyona dönüştürülürken, 2005 yılı ‘Afrika yılı’ ilan edilerek verilen kıymetin altı çizildi. Birebir yıl Türkiye, Afrika Birliği’nde de gözlemci statüsüne geçti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, 2005-2007 yıllarında başbakan olarak gerçekleştirdiği Afrika ziyaretleri ile büyük ivme kazanan alakalar, 2008 yılında Türkiye’nin Afrika Birliğinin Stratejik Ortağı ilan edilmesiyle yeni boyuta taşındı.
AFRİKA’DAKİ ÇALIŞMALAR HIZLANDIRILDI
2005 yılından itibaren Türkiye’nin, ABD ve Fransa’nın hakim olduğu Afrika Kıtası’ndaki varoluşu yükselmeye başladı. Bölge ülkeleriyle insani, siyasi ve ticari yeni bir bağlantı kuran Türkiye 2002 yılında Afrika Kıtası’nda olan 12 büyükelçilik sayısını 44’e çıkardı. Bu sayısının ilerleyen yıllarda 50’ye yükseltilmesi hedefleniyor.
Türkiye’nin Afrika ülkeleriyle diplomatik diyalog kanallarını güçlendirmesi bu ülkeler tarafından da karşılık buldu. 2022 yılının haziran ayında Gine Bissau‘nun Türkiye’deki Büyükelçiliğinin faaliyete geçmesiyle birlikte Afrika ülkelerinin Ankara’daki büyükelçiliklerinin sayısı da 37’ye yükseldi.
| Türkiye’nin Afrika Kıtası’ndaki Fildişi Kıyısı’nda 2009 yılında açtığı Abidjan Büyükelçiliği, Türkiye’nin kıtadaki 15 yıllık ortanın akabinde açtığı birinci büyükelçilik olurken, 2010’da Angola, Gana, Madagaskar, Mali, Morityus, Uganda ve Kamerun’da büyükelçilikler açıldı. 2011’de Güney Sudan, Moritanya, Mozambik, Zambiya, Zimbabve ve Gambiya’da, 2012’de Gabon, Namibya ve Nijer’de, 2013’te Cibuti, Çad, Eritre ve Gine’de, 2014’te de Benin, Botsvana, Burkina Faso, Kongo ve Ruanda’da 2018’de Burundi, Ekvator Ginesi ve Sierra Leone’de, 2019’da Tanzanya’da, 2021’de ise Togo’da Türk büyükelçilikleri hizmete girdi. |
Münasebetlerin daha da geliştirilmesi için Türk Hava Yolları Afrika‘daki uçuş sayısını ağır biçimde arttırdı. Bugün 58 Afrika ülkesinden 40’ında THY 60 noktaya nizamlı seferler düzenler hale getirildi. Afrika ülkelerine direkt ve tertipli uçuşların sağlanması beraberinde bir grup olumlu gelişmeleri de getirdi.
EKONOMİYE YANSIMASI
Afrika Kıtasıyla geliştirilen ilgiler, iktisada de direkt yansıdı. Türkiye ekonomik münasebetlerini geliştirdiği Afrika ülkeleriyle kazan-kazan programını uygulamaya koydu. Türkiye‘nin dış ticaretinde Afrika Kıtası son 20 yıllık periyotta değerli gelişme gösterirken, bölge ile dış ticaret istikrarı Türkiye lehine olacak halde kayda kıymet artış gösterdi. Türkiye’nin 2003 yılında Afrika kıtasına ihracatı 2,1 milyar dolar ve Türkiye’nin toplam ihracatı içindeki hissesi yüzde 4,5 düzeyinde iken 2021 yılında ihracatı 21,2 milyar dolara yükseldi.
Afrika Kıtası’nın Türkiye’nin 2021 ihracatındaki hissesi yüzde 9,4 seviyesine yükseldi.
