Fatih’te Tersane Emini Sadrazam Salih Paşa tarafından yaptırılan 200 yıllık Salih Paşa Çeşmesi, Galatasaray’ın şampiyonluğunun akabinde sarı kırmızı renklere boyandı.
DHA’nın haberine nazaran Sanat Tarihi Uzmanı Hayri Fehmi Yılmaz, “Heyecanlarımızı daha farklı halde, kültür varlıklarına müdahale etmeden yapmak lazım” dedi.
Unkapanı Mahallesi’nde bulunan ve Tersane Emini Sadrazam Salih Paşa tarafından yaptırılan 200 yıllık Salih Paşa Çeşmesi’nin bir kısmı sarı kırmızı renklere boyandı. Galatasaray taraftarı olduğu sav edilen bir küme, çeşmenin bulunduğu sokağın kaldırımlarını, aydınlatma direklerini de sarı kırmızıya boyadı.
Bu sırada, sokakta bulunan tarihi çeşmenin bir kısmının de sarı kırmızı renklere boyandığı belirtildi. Toplumsal medyadaki reaksiyon üzerine kırmızı rengin üzeri evvel sarı akabinde da beyaz boya ile kapatıldı.
“ÇEŞMEMİZDEN HAMİDİYE VE TERKOS SUYU AKARDI”
Yıllardır çeşmenin bulunduğu sokakta yaşadığını belirten Kamber Hüseyin Aydın, “Çeşmemizden daha evvelden Hamidiye suyu, akabinde Terkos suyu akardı, artık de iptal oldu. Galatasaray şampiyon olduktan sonra buranın gençleri çerçeveyi boyamışlar. Kaldırımları da. Yanlışsız mu yaptılar yanlış mı yaptılar bilemiyorum lakin kaldırımları hoş yaptılar.” diye konuştu.
“ESKİDEN DE BETON ATILDI KARŞI ÇIKMAMA RAĞMEN”
Tarihi Salih Paşa Camii’nin 21 yıllık imamı Niyazi Şekerci, “Camiimiz tarihi bir camii, birebir vakitte çeşmesi de tarihi. Evvel sıvandı burası, tarihi olmasına zıt bir formda. Kitabesi özgün ancak buraları sıva yapılmış boya yapılmış. Bunlar yanlış. Pazar günü fanatikler buraya boyama yapmışlar. Kaldırımları da boyamışlar. Tasvip etmiyoruz. Evvelden de buraya beton atma üzere bir olay oldu karşı çıkmama karşın. Burada seyyar satıcı bir abimiz vardı buraya beton attı; burada bir oluk vardı onu kapattı. Bu formda ziyan verildi camimizin çeşmesine” dedi.
“BU SEVİMSİZ OLAYLA GÜNDEME GELDİ”
Sanat Tarihçisi Hayri Fehmi Yılmaz, Salih Paşa Çeşmesi’nin semtin simgesi olduğunu belirtti. Yılmaz, “Bu sevimsiz bir olayla da gündeme geldi. Bir taraftan bu da tahminen olumlu bir şey İstanbullular, İbn-i Meddas Salih Paşa Camii’ni bu sempatik çeşmeyi bu küçük meydancığı ve sokak dokusunu görme fırsatını hatırlama fırsatını elde etti. Zira burası İstanbul’da ahşabı en güzel korunmuş sokaklardan biri, onu da hatırlamakta yarar var. Maalesef bazen çok heyecanlandığımızda ne yapacağımızı şaşırıyoruz. Bu türlü kentin ya da semtin simgesi olan o semte ismini veren bir yapıya da işte o an güzelimize giden bir şeyi yapabiliyoruz. Doğal bu renklere boyanması bir ekibin renklerine boyanması güzel bir şey değil. En azından gündeme geldi. Tahminen çeşme daha güzel bir bakım görecek. İsmini verdiği semtte daha âlâ bir imajla İstanbulluların gündemine gelecektir” formunda konuştu.
“KÜLTÜR VARLIKLARIMIZA BU TÜRLÜ MÜDAHALE ETMEMEK GEREKİYOR”
Sanat Tarihçisi Yılmaz, “Tabii ki yetkililer çabucak gereken müdahaleyi yapıyor. Onu söylemekte yarar var. Bu çok hoş bir çeşme, işte hayrat kitabesini görüyorsunuz. Ayna taşı, orada bir musluk olmalıydı. Aşağıda sekileri duruyor. Orada bir eski fotoğraflarda kısmen görülen yalak vardır. O da yok artık. Burada bir de kot yükselmiş. O yüzden çeşmeyi biz biraz da toprağa gömülü olarak görüyoruz. Onu bu türlü hatırlamak daha yanlışsız olur. Tahminen yapılacak yeni bir düzenlemeyle semte daha uygun hizmet verecek. Lakin kültür varlıklarımıza bu türlü müdahale etmemek lazım. Kültür varlığı hepimizin ortak mirası, insanlığın ortak mirası. Hani bir çeşmeye bu türlü davranmamak gerekiyor. Heyecanlarımızı daha farklı formda, kültür varlıklarına müdahale etmeden yapmak lazım. Lakin bakın en azından İstanbul’un bu beğenilen köşesini de bir hatırlamış oldunuz” dedi.
“BU ÇEŞME KLASİK OSMANLI ÜSLÛPLU BİR MAHALLE ÇEŞMESİ”
Sanat Tarihçisi Yılmaz, “Burası aslında İstanbul’un güzel bir köşesi, semt olarak da Salih Paşa olarak biliniyor. Çabucak gerimizde hoş bir mescit var. Bu Fatih evresi yapıtlarındandır. Amasyalı İbn-i Meddas tarafından yapılmış. Lakin sonra neredeyse bir asır sonra ardına bu küçük bir meydan oluşturan bu alana bir çeşme inşa edilmiş. Bu çeşme klasik Osmanlı üsluplu bir mahalle çeşmesi. O yüzden Salih Paşa’nın ismiyle anılmaya başlanmış. Hatta gerideki camii de bu çeşmenin ismini almış semt de. Burası tarihi dokusunu da güzel koruyabilmiş İstanbul sokaklarından biridir. Natürel bu çeşme o tarih boyunca birkaç kere tamir edilmiş ve o biçimde günümüze ulaşmış. Maalesef yer biraz yükseldiği için kısmen eski yalak toprağa gömülmüş, ayna taşı kırılmış ancak 20. yüzyılın başlarında, 1912-1913’te yapılmış tamir kitabesi halâ duruyor. Aslında Salih Paşa’nın çeşmesini bir hayırsever, 20. yüzyılın başlarında tamir ettirmiş Zeynep Hanım isimli bir İstanbullu, muhtemelen bu semtte yaşıyordu. Çeşme bu biçimde günümüze kadar gelmiş. Bunun muhtemelen bir ahşap saçağı vardır eski fotoğraflarda o denli görünür. Onların hiçbiri kalmamış” diye konuştu.
“BÖYLE BİR MÜDAHALE BİR ANDA TOPLUMDA ÖNEMLİ BİR REAKSİYONLA KARŞILANDI”
Sanat Tarihçisi Yılmaz, “Bilincin artırılması gerekiyor. Hiç elbet bir kültür varlıklarının zenginliğiyle övünen bir toplumuz. Ancak onları anlatan eğitim sistemimizde bir şey yok. Yani maalesef Türkiye’de Türkiye’nin sahip olduğu güçlü kültür mirasını eğitim sistemimizde gençlerimizle paylaşmıyoruz. Çocuklarımızla hiç paylaşmıyoruz. O vakit o şuurun oluşması da zayıflıyor. Lakin tekrar de şükredelim. Bakın büyük bir yani bu türlü bir müdahale bir anda toplumda önemli bir reaksiyonla karşılandı. İşte herkes sizler de bu işe sahip çıkıyorsunuz. Hani burası İstanbul’un yaşayan köşelerinden biri, bence İstanbul halkı bu örnekte, en azından kültür varlığına sahip çıktı. Bunun devam etmesini umut ederiz. İnşallah daha uygun bir müdahaleyle çeşme İstanbullulara daha hoş görüneceği formda hazırlanır” dedi.
Tepkilerin akabinde çeşmenin sarı kırmızıya boyanan kısmı evvel sarıya sonra ise beyaza boyandı. Fatih Belediyesi’nden ise açıklama yapılmadı.
